Dönüşüm (Franz Kafka) Kitabın Özeti, konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Dönüşüm

Kitabın Yazarı : Franz Kafka

Kitap Hakkında Bilgi :

İlk kez 1915'te "Die Weissen Blaetter" adlı aylık dergide yayımlanan Dönüşüm, Kafka'nın en uzun ve en tanınmış öyküsüdür ve yayımlanmasının üzerinden nerdeyse bir asır geçmesine rağmen hâlâ tüm dünyada en çok okunan kitaplar arasındadır.

17 Ekim 1912'de Felice Bauer'e gönderdiği mektupta Kafka Amerika romanı üzerinde çalıştığını, ilerleyemediğini görünce sıkıldığını ve yataktan kalkamaz hale geldiğini, bu nedenle bir öykü yazarak ara vermek istediğini yazar. Dönüşüm işte böyle ortaya çıkar.

Kumaş pazarlamacısı olan Gregor Samsa'nın uykusundan kocaman bir böceğe dönüşerek uyanmasıyla başlayan Dönüşüm, giderek gerçeklikle kurmacanın sınırlarını zorlayan müthiş bir anlatıma dönüşür.

Kitabın Özeti :

Hikâye, kitabın ana kahramanı olan Gregor Samsa’nın uyandığında kendisini dev bir böceğe dönüşmüş olarak bulmasıyla başlar. İlk başta gördüklerinin gerçek olduğunu inanmak istemez ancak yatağından kalkmak isteyince buna inanmak zorunda kalır. O artık dev bir böcektir. Kalkmak istemektedir ama artık ona yardımcı olacak kuvvetli bacaklarının yerinde birbirinden bağımsız hareket ediyormuş gibi görünen onlarca bacakçık bulunmaktadır.

Gregor işini ve patronunu sevmeyen biridir. Çalışmak zorunda olmasının tek nedeni ailesinin borcudur. 5 yıldır çalışmaktadır ve borcun tamamını kapatması için 5-6 yıl daha çalışması gerekmektedir. Hastalık nedeniyle dahi tek gün bile işe gitmemezlik yapmamıştır.

Ancak o gün saatin alarmını duymadığından treni kaçırmış ve işe geç kalmıştır. Her sabah işe gitmek için bindiği tren saat altıda hareket etmektedir; bu yüzden en geç saat beşte uyanmak zorundadır. Ancak saate baktığında saatin hemen hemen yedi olduğunu görür.

İşe gitmediğini fark eden anne, baba ve kız kardeşi neler olduğunu anlamaya çalışsalar da kapı kilitli olduğundan Gregor’un odasına giremezler. Annesi oğlunun uyanamamış olduğunu sanır ve kapıya vurmaya başlar. Kilitli kapının arkasından oğlunu uyandırmaya çalışır. Gregor kalktığını söyleyerek annesini savuşturur ancak sesi çok garip çıkmaktadır. Annesi onun hasta olduğunu düşünmektedir. Gregor büyük uğraşlarla yatağından kalkar, yeni vücuduna alışması hiç de o kadar kolay olmayacaktır.

Gregor’un işe gitmediği haberini alan firma temsilcisi saat sekiz civarında kontrol için eve gelir, çok kızgındır. Gregor’un yaptığı bazı uygunsuz işler nedeniyle çekindiği için işe gitmediğini ima eder. Gregor’a birkaç soru sorar ancak Gregor artık konuşamamaktadır. Sesi hayvan sesi gibidir. Gregor anne babasını üzmemek için yataktan kalkar ve artık elleri olmadığından çenesini kullanarak kilidi açar. Gregor’un böcek halini gören annesi bayılır. Temsilci korkarak kaçar. Babası ise firma temsilcisinin kaçmasının Gregor’un işini kaybetmesine neden olacağını bildiğinden öfkelenir. Babası onu sopa darbeleriyle odasına geri sokar ve Gregor’u odasına kapatır.

Bu olayın ardından Gregor ile evde ilgilenen tek kişi kızkardeşi Grete’dir. Kendisine yiyecekler getirmekte ve odasını havalandırmaktadır. Ancak Gregor’u gördüğünde de tedirgin olmaktadır. Kız kardeşi Grete Gregor’a değişik yiyecekler getirir. Artık Gregor kokuşmuş yiyecekleri tercih etmektedir. Annesi onu görmeye bile cesaret edememektedir. 

Grete, Gregor’un duvarlara tırmanmaya başladığı dönemlerde daha rahat edebilmesi için odasını düzenlemeye karar verince annesini yardıma çağırır. Annesi Gregor’u görünce korkar ve bayılır. Babası eve gelince olanları öğrenir ve kızgınlıkla Gregor’a elmalar fırlatmaya başlar. Bu elmalardan biri Gregor’un sırtına saplanır. Ailesinden hiç kimse, Gregor’a çok acı veren bu elmayı yerinden çıkarmaz ve Gregor’u tedavi etmez. Elmanın neden olduğu yara gittikçe kötüleşir ve Gregor güçlükle hareket edebilmeye başlar. Kardeşi de artık kendisiyle ilgilenmemektedir. Eskiden odasını temizlerken artık odası pislik içinde olmasına rağmen içeriye girmez. Gregor rahatsızlığından ötürü bir süre sonra yemek de yiyememeye başlar. Babasından defalarca dayak yiyen Gregor’un vücudu oldukça zayıflamıştır.

Ailenin geçimini sağlayan Gregor’un böceğe dönüşmesinin ardından ailenin diğer bireylerinin tamamı çalışmak zorunda kalır ancak yine de maddi sıkıntılardan kurtulamazlar. Bu yüzden evin bir odası üç adama kiralanır. Adamların hiçbir şekilde pisliğe tahammülleri yoktur. Bu oda ile birlikte evdeki kullanılmayan eşyalar Gregor’un odasına yığılmaya başlanır. Bu yüzden Gregor artık odada dolaşamamaktadır. Bir gün kiracılar yemek yerken, Grete keman çalmaya başlar. Bunu duyan kiracılar kemanı yanlarında çalmasını isterler. Keman sesini Gregor da duyar ve uzun süredir duymadığı bu ses hoşuna gidince odasından çıkarak kiracıların bulunduğu oturma odasına gider. Kiracılar Gregor’u görünce sinirlenerek kira sözleşmesini feshedecekleri hatta tazminat davası açacakları tehdidinde bulunurlar.

Bu olay üzerine Grete de artık Gregor’dan kurtulmaları gerektiğini söyler. Gregor üzüntüyle odasına döner. Uzun süredir yemek yemediğinden ve sırtındaki elmanın açtığı yaradan dolayı çok güçsüzleşmiştir. Kimsenin kendisini sevmediğini anlayınca da yaşama arzusunu tamamen kaybeder ve o gün sabaha karşı ölür.

Aile meclisi toplanır ve Gregor'un artık insan olmadığını eski haliyle hiçbir alakasının bulunmadığını öne sürerek evden atmaya karar verirler. O arada hizmetçi Gregor'un hareketsiz kaldığını fark ederek aileye müjdeyi verir. "Bakın bakın gebermiş! Orada yatıyor işte, kuyruğu tamamen titretmiş!" diyerek ev ahalisini uyarır.

Kitabın sonunda ise ailenin üç üyesi anne, baba, kızları aylardan beri ilk kez evden birlikte çıkarlar ve tramvaya binip kent dışına gezmeye çıkarlar. Artık yeni bir hayata başlamaya karar verirler. Ölüsü için bir cenaze bile düzenlenmez. Gregor’dan kurtulan aile huzura kavuşur. Evi değiştirmek ve kızlarını evlendirmek gibi gelecekle ilgili planlar yapmaya başlamalarıyla da kitap sona erer.