Üç Fazlı Asenkron Motorlara Oto Trafosu İle Yol Verme

Oto trafoları, gerilim ayarlama görevi yapan bir çeşit transformatördür.

Bu tip bir yol vermede şebeke gerilimi oto trafosuna uygulanır. 

Kademeli olarak sarılan oto trafosunun sekonder ucundan alınan gerilim motora uygulanır.

Yıldız/üçgen yol verme yönteminde yol alma akımı, normal çalışma akımının %33,3’ünden daha aşağıya düşürülememektedir. Hâlbuki oto trafosu ile yol verme yönteminde yol alma akımı, normal çalışma akımının % 65’ine kadar düşürülmektedir.

Kademeli olarak sarılan oto trafosunun sekonder ucundan alınan gerilim, motorun çalışma geriliminden daha küçük değerlere düşürülür. Böylece motora düşük gerilim uygulanmakta dolayısıyla motorun yol alma akımı da düşmektedir. 

Motor yol aldıktan sonra trafo devreden çıkarılır.

Üç fazlı asenkron motorlara direkt olarak yol verildiğinde motor, yaklaşık normal çalışma akımının 6 katı kadar yol alma akımı çeker. 

Aynı motora yıldız/üçgen yol verme yöntemi ile yol verildiğinde ise yol olma akımı 2.Ih değerinde olur. Eğer bu motora oto trafosu ile yol verilirse yol alma akımı 1,5 Ih olur.

Üç Fazlı Asenkron Motorun Bir Kademeli Oto Trafosu İle Yol Verme Kumanda ve Güç Devresi için tıklayınız...

Üç Fazlı Asenkron Motorun İki Kademeli Oto Trafosu İle Yol Verme Kumanda ve Güç Devresi için tıklayınız...

Üç Fazlı Asenkron Motorun Bir Kademeli Oto Trafosu İle Yol Verme Kumanda ve Güç Devresi

Devrenin Çalışması:

b2 start butonuna basıldığında d zaman rölesi ve C1 kontaktörü enerjilenir. C1 kontaktörünün kontakları durum değiştirerek kumanda devresinde C kontaktörünü devreye sokar ve C 2 kontaktörüne seri bağlı kontağını açarak elektriksel kilitlemeyi gerçekleştirir. 

Devreye giren C kontaktörü de b2 butonunu mühürler. Güç devresinde ise C kontakları şebeke gerilimini oto trafosuna uygular. 

C1 kontakları da oto transformatörünün sekonder gerilimini motor sargı uçlarına uygular ve motor düşük gerilimle yol almaya başlar. 

Zaman rölesi, ayarlanan süre (yol alma süresi) sonunda C1 kontaktörüne seri bağlı d kontağını açar ve C1 kontaktörü devreden ayrılır. Aynı anda C1 kontaktörünün kontakları durum değiştirildiğinden, C2 kontaktörü devreye girer ve zaman rölesi devreden çıkar. Güç devresinde düşük gerilim kesilir ve C 2 kontakları kapanarak motor sargı uçlarına şebeke gerilimi uygulanır.

Kumanda devresindeki b1 durdurma (stop) butonuna basıldığında C kontaktörünün enerjisi kesilir ve motor durur.

Dahlender Sargılı Asenkron Motorun Butonsal Kilitlemeli Devir Yönü Değiştirme Kumanda ve Güç Devresi

Devrenin Çalışması:

Yukarıdaki kumanda devresinde ileri start butonuna basıldığında motor bir yönde önce düşük devirle dönmeye başlar, zaman rölesinin ayarlanan süresi sonunda motor yüksek devirle dönmeye devam eder.

Geri start butonuna basıldığında motor diğer yönde önce düşük devirle dönmeye başlar, zaman rölesinin ayarlanan süresi sonunda motor yüksek devirle dönmeye devam eder.

Stop butonuna basıldığında motorun çalışması durur.

Elmas ve Pırlanta Ölçümünde Kullanılan Karat Nedir? Ölçü Birimi Olarak Nasıl Bulunmuştur?

Keçiboynuzunun çekirdeği bozulmaz ve ağırlığı değişmez.

Bu nedenle eskiler  değerli madenlerin ölçümünde ağırlık birimi olarak kullanmışlardır.

Osmanlı ve Arap dünyasında bu keçiboynuzu çekirdekleri ölçü birimi olarak kullanılıyordu.

Değerli taşlar ve özellikle elmas için kullanılan metrik bir birim olan karatın yaklaşık olarak M.Ö 500’de Ortadoğu’da mücevher işi ile uğraşan uzmanlar tarafından kullanılmaya başlandığı kabul edilmektedir.

1 karat 1 keçiboynuzu çekirdeğinin ağırlığına eşittir.

Elmas için bir ağırlık ölçüsü birimi olan karat, 200 mg dır. 

Bir başka deyişle 1 gramın 1/5 idir. 

Ya da 0.2 grama eşittir.

Dirhem Ağırlık Birimi Kaç Gramdır? Eskiden Bu Ağırlık Birimini Nereden Bulunmuştur?

Keçiboynuzunun çekirdeği bozulmaz ve ağırlığı değişmez. Bu nedenle eskiler  değerli madenlerin ölçümünde ağırlık birimi olarak kullanmışlardır.

Osmanlı ve Arap dünyasında bu keçiboynuzu çekirdekleri ölçü birimi olarak kullanılıyordu.

1 keçiboynuzu ağacının çekirdeğinin ağırlığı; ağırlık ölçüsü birimi olarak 200 mg dır. 

Bir başka deyişle 1 gramın 1/5 idir. 

Ya da 0,2 grama eşittir.

Keçiboynuzu çekirdeğinin 16 tanesi 1 dirhem, yani yaklaşık 3,2 gram ediyor.

“İki dirhem bir çekirdek” deyimindeki çekirdek de keçiboynuzu çekirdeği. 16 keçiboynuzu çekirdeği bir dirhem olarak adlandırılıyordu.

Ayrıca şık giyimli insanlara bu sözün söylenmesi de hoş bir iltifat. Eski altın paraların ağırlığı 2 dirhem 1 çekirdeğe tekabül edermiş yani şık giyimli kimseye bir nevi altın yakıştırmasıdır.

Dahlender Sargılı Motora Zaman Röleli Otomatik Yol Verme Kumanda ve Güç Devresi Amerikan Normu Şeması

Devrenin Çalışması:

Bu devrede start butonuna basıldığında devre önce düşük devirle çalışır. Zaman rölesinin ayarlandığı süre sonunda motor otomatik olarak yüksek devirli çalışmaya başlar.

Devreye dikkatli bakıldığında asenkron motorun yıldız üçgen çalışma devresine benzediği görülecektir.

Start butonuna basıldığında önce M kontaktörü, zaman rölesi ve DD kontaktörü beraber çalışır. Motor düşük devirli olarak yol almaya başlar.

Zaman rölesinin ayarlandığı süre sonunda zaman rölesi ve DD kontaktörünün enerjisi kesilir. YD kontaktörü ve K kontaktörü enerjilenerek çalışır. Motor yüksek devirli olarak yol almaya başlar.

Stop butonuna basıldığında motorun çalışması durur.

Dahlender Bağlantılı Motor Kontaktörlü Kumanda ve Güç Devresi Alman Normu ve Amerikan Normu

Amerikan normu

Devrenin Çalışması:

Bu şemaya göre; C1 kontaktörü motorun düĢük hız gücüne göre C2-C3 kontaktörleri motorun yüksek hız gücüne göre seçilmelidir.

C3 kontaktörü C2 kontaktöründen bir küçük boy olabilir. 

e1 termiği düĢük hızdaki anma akım değerine, e2 termiği, yüksek hızdaki anma akım değerine ayarlanmalıdır. Termik akım ayar değeri, anma akımının 1,2 katına kadar artırılabilir.

b1 butonuna basılırsa C 1 kontaktörü enerjilenerek e 1 termik rölesi üzerinden motor klemensindeki 1U-1V-1W uçlarına enerji verir. Böylece motor düşük devirli çalışmaya başlar.

Elektriksel kilitlemeli olduğundan yüksek devire geçirmek için önce stop butonuna basılarak motor durdurulur. 

b2 butonuna basıldığında ise C2 kontaktörü enerjilenerek e2 termik rölesi üzerinden motor klemensindeki 2U-2V-2W uçlarına enerji verir. 

C3 kontaktörüde, C2 ile birlikte enerjilenerek motor klemensindeki 1U-1V-1W uçlarını
köprü yapar. Böylece motor yüksek devirli çalışmaya başlar. Durdurmak için b0 (stop)
butonuna basılır.

Hiçbir zaman C1 (düşük devir) ve C2 (yüksek devir) kontaktörleri aynı anda
çalışmamalıdır. Aksi hâlde güç devresinde 3 faz birbiri ile çakışır. Yani kısa devre tehlikesi doğurabilir. İki kontaktörün aynı anda çalışmaması için elektriksel kilitleme yapılır. Bunu kontaktör bobinlerinin önüne diğerinin kapalı kontağını seri bağlayarak yaparız.