Osiloskop Ölçüm İçin Bir Elektrik Elektronik Devresine Nasıl Bağlanır?

Osiloskop, bir elektrik veya elektronik devrede gerilim ölçen bir ölçü aletidir. Bu nedenle tıpkı voltmetre gibi devreye paralel bağlanır.

Osliloskopların devreye bağlanması için farklı tiplerde osiloskop probları mevcuttur.

Osiloskop probları, cihaza BNC adı verilen vidalı konektörler ile bağlanır.

Bu probların ucunda yaylı bir mekanizma bulunur ve bu sayede devredeki çeşitli noktalara veya ucu açık kablolara kolay bir şekilde bağlantı yapılabilir. 

Ayrıca bu tip probların üzerinde bulunan krokodil yapıdaki toprak hattı da ölçüm yapılacak devrenin toprak hattına (GND) veya güç kaynağının negatif kutbuna bağlantı yapmayı kolay bir şekilde sağlar.

Osiloskop Üzerinde Bulunan Düğmeler ve Görevleri Nelerdir?

Volts/Div: 

Osiloskopta görüntülenmekte olan sinyalin dikey çözünürlüğünü belirler. Ekranda görünen her bir karenin dikey adımlarda kaç V gerilime denk düşeceğini bu düğmeyi çevirerek ayarlayabiliriz. Genellikle 1mV ile 5V arasında çeşitli adımlarla bu çözünürlüğü değiştirme imkanımız mevcuttur.

Secs/Div: 

Ekrandaki sinyalin yatay çözünürlüğünü belirler. Her bir yatay karenin kaç saniye, milisaniye ya da mikrosaniyeyi temsil edeceğini bu düğme aracılığıyla ayarlarız.

AC/DC Coupling: 

Osiloskopun göstereceği sinyalin DC yada AC gerilim şeklinde ayarlanmasını sağlar. Bu şu demektir: Elimizde bir 9V batarya olduğunu düşünelim. Osiloskopumuz da DC coupling modunda olsun. Osiloskop probunun uçlarını bataryanın + ve – kutuplarına bağladığımızda düz bir çizgi şeklinde bataryanın gerilimini görmüş olacağız. Fakat AC coupling seçeneğine getirdiğimizde, bataryanın gerilimi herhangi bir AC sinyal içermediğinden dolayı ekranda herhangi bir görüntü olmayacaktır. Fakat 9V batarya yerine bir anahtarlamalı güç kaynağını ölçtüğümüzü düşünelim. Bu durumda ölçeceğimiz sinyalde yüksek hızlı anahtarlamadan kaynaklı bazı AC sinyaller bulunacağından dolayı, AC coupling modu, sinyalin üzerindeki küçük AC varyasyonlarını daha kolay görebilmemiz mümkün olacaktır.

Trigger: 

Bu ayar yalnızca dijital osiloskoplarda bulunur. Osiloskopun sinyal hangi seviyeye ulaştığında ölçmeye başlayacağını bu düğme ile ayarlarız. Ekrandaki görüntü sürekli olarak sağa soğla doğru sıçramalar yapmaktaysa bu ayar oldukça işimize yarayacaktır.

Horizontal Pos: 

Ekrandaki sinyalin yatay olarak konumunu ayarlamak için bu ayar kullanılır. Ekrana sığmayacak uzunlukta sinyaller için oldukça kullanışlı bir fonksiyondur.

Vertial Pos: 

Ekrandaki sinyalin dikey konumunu ayarlamak için bu ayar kullanılır. Özellikle aynı anda iki farklı sinyal incelenirken bu özelliği kullanarak iki sinyalleri dikeyde farklı konumlarda bulunması oldukça faydalı olabilmektedir.

Auto: 

Bu buton yalnızca dijital osiloskoplarda bulunur. Ölçülen sinyalin ekrana en uygun bir biçimde dikey ve yatay çözünürlüğünü bu butona basarak kolay bir şekilde ayarlayabiliriz.

Stop: 

Sadece dijital osiloskoplara özel olan bu buton, sinyalin o anki halinin anlık bir görüntüsünü alıp daha detaylı şekilde incelememize olanak tanır.

Osiloskop İle Yapılabilen Elektrik ve Elektronik Ölçümler Nelerdir?

Voltaj ölçme ve dalga şekli görüntüleme: 

Osiloskop’un bant genişliğine bağlı olarak DC veya AC zamana bağlı voltaj dalga şekli izlenebilir ve seviyesi ölçülebilmektedir.

Akım ölçme ve dalga şekli görüntüleme: 

Düşük omajlı bir direnç yardımıyla (10-200 mΩ) akım dalga şeklini ve değerini okuyabilirsiniz.

Frekans ölçme: 

Ekranda görülen sinyal dalga şeklinin tam bir periyodunun aldığı zamandan hareketle frekans ölçümleri yapılabilir. Bir periyot için ölçtüğünüz zamanı bire bölerek sinyalin frekansına ulaşabilirsiniz.

Frekans = 1/T       (T=Periyot)

Bir darbenin yükselme zamanını bulma: 

Aynen frekans ölçümündeki yol ile işaretin yükselme zamanı (rise time) bulunabilir. Yükselme zamanı (rise time) işaretin %10 seviyesinden %90 seviyesine ulaşıncaya kadar geçen süreyi tarif etmektedir.

Kapasite ölçme: 

Basit bir RC devresi ile osiloskop kullanarak kapasite değeri ölçülebilmektedir. RC devresi ve eşdeğer bağlantı aşağıdaki resimdeki gibi olacaktır. Devrenin eş değer empedansı ve faz açısı ölçülerek aşağıdaki formül ile belirlenir.

Kapasite = -1/(2*π*Frekans*Z*sin(α))

Kazanç ölçme: 

Osiloskop’un her iki kanalını kullanarak devrenin kazancını ölçebiliriz. Birinci kanala giriş sinyali ve ikinci kanala çıkış sinyal kaynağı bağlayarak aradaki fark ölçülür ve rahatlıkla kazanç hesaplanabilir.

Kablo uzunluğu ölçme (TDR): 

Kablo uzunluğu ölçmek için Time Domain Reflectometer (TDR) tekniği kullanılır. Bu teknik ile kablo üzerinden yüksek frekanslı bir sinyal gönderilir. Kabloya uygulanan bu hızlı kare dalga kablo sonundan geri yansıyarak osiloskopa ulaştığı süre kaydedilir. Bu süre kablonun dielektrik sabiti ve kablo uzunluğuna bağlı olarak değişmektedir. Kablonun uzunluğu aşağıdaki gibi hesaplanabilir.

Kablo uzunluğu = (Yayılma hızı*Zaman)/2

Diferansiyel sinyal ölçme: 

RS485, SPI, I2C gibi çift tel ile taşınabilen diferansiyel sinyallerde osiloskoplar ile ölçülebilmektedir. Bu gibi ölçümlerde her iki kanalın ölçek faktörü aynı olmasına dikkat edilmelidir.

Sinyal spekturumu ölçme (FFT): 

Dijital osiloskoplarda bulunan Math FFT fonksiyonu çağrılarak işaretin genliğine karşın frekans dalga şekli görüntülenebilmektedir. Bu fonksiyon ile periyodik bir sinyalin frekans bileşenlerini görebileceğimiz basit bir spektrum analizör yapma imkanı elde edebiliriz.

Darbe genişlik modülasyonlu (PWM) işaretin genişliğini ölçme: 

Osiloskop ekranında tam bir periyodu alacak şekilde işaretin görülmesini sağlayarak işaretin/darbenin genişliğini ölçebiliriz.

Osiloskop Çeşitleri Nelerdir?

Osiloskoplar dijital ve analog olmak üzere iki çeşittir.

1- Analog Osiloskop

Analog osiloskoplar günümüzde pek tercih edilmezler. Tıpkı eski tüplü televizyonlar gibi çalışırlar. Gelen sinyalin, katot ışın tüpünde oluşturulan elektron demetini saptırmada kullanılan bobinlere iletilmesi prensibi ile bir fosfor ekranda görüntü oluşması tekniği ile çalışırlar. 

2- Dijital Osiloskop

Dijital osiloskoplar mikroişlemciler sayesinde girişten gelen sinyalin yüksek frekanslarda oluşturulması prensibine göre çalışırlar. Bu yüksek hızlarda sinyalin örneklenmesi sayesinde izlenen sinyal istenildiği zaman durdurulabilir, istenilen seviyede tetiklenebilir, kaydedilebilebilir ve tekrar oluşturulabilir.

Analog osiloskoplarda teorik olarak herhangi bir frekans limiti bulunmamasına karşın teknolojisi gereği genellikle 50/60Hz olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak dijital osiloskoplarda ölçebileceğiniz sinyalin maksimum frekansını satın alacağınız cihazın örnekleme hızına bağlı olarak değişmektedir.

3- Analog ve dijital sinyal işleyebilen osiloskoplar (Mixed signal Oscilloscope)


Hem analog hem de dijital sinyalleri ölçebilmesinden hareketle karışık tip yani mixed signal osiloskop olarak isimlendirilmektedir.

4- Bilgisayar tabanlı osiloskoplar (PC USB Oscilloscope)



Çalışması için bilgisayar gereksinimi bulunan ve grafikleri bilgisayar ekranından görebileceğimiz, diğer osiloskop türlerine nispeten ciddi oranda uygun fiyatlı seçeneklerdir. Mixed sinyal osiloskoplara benzer özellikleri bulunmakla beraber doğrulukları ve özellikleri daha azdır.

5- Taşınabilir osiloskoplar



Batarya ile çalışan, labaratuar tipi osiloskoplar gibi yüksek doğrulukta sonuçlar verebilen cihazlardır. Özellikle saha uygulamaları, arıza ve keşif için kullanılmaktadır.

Osiloskop Nedir? Ne İşe Yarar? Hangi Ölçüm Yapılır?

Girişine yani kanallarına uygulanan elektriksel sinyalleri üzerindeki ekranda zaman ve genlik anlamında grafik halinde gösterebilen ekranı olan cihazlara osiloskop denir.

Her elektronikçinin bildiği ve kullandığı multimetrelerin daha gelişmişi olan osiloskoplar, işaretin dalga şeklinin, frekansının ve genliğinin aynı anda tespit edilmesini sağlayan ölçüm imkanına sahip cihazlardır.

Osiloskop, elektrik gerilimindeki zamana bağlı olan değişimleri görebilmemizi sağlayan bir ölçüm cihazıdır. 

Normal koşullarda elektrik gerilimini ölçmek için voltmetre kullanılmaktadır. 

Voltmetre, bize sadece devredeki gerilimin büyüklüğünü ve yönünü sayısal olarak gösterir. 

Osiloskop ise gerilimin zamana bağlı olarak değişimini iki eksenli bir grafik olarak anlaması daha kolay bir şekilde gösterir.

Can ile Canan Sırtlanları Nasıl Kovaladık (Nefise Atçakarlar) Kitap Sınavı Yazılı Test Soruları ve Cevap Anahtarı

1. Can ile Canan'ın yakınlık derecesi nedir?

A) Komşusudur
B) Arkadaşıdır
C) İkiz kardeşidir
D) Küçük kardeşidir

2. Can ile Canan‟ın kedilerinin adı nedir?

A) Keman
B) Handan
C) Piyano
D) Gitar

3. Can ile Canan‟ın en büyük hayali nedir? 

A) Uzaya gitmek
B) Zaman makinesi icat etmek
C) Ay’a gitmek
D) Uçak yapmak

4. Annelerinin Can ile Canan'a hediye ettiği defter kime aittir? 

A) Anneannelerine
B) Babaannelerine
C) Teyzelerine
D) Büyük dedelerine

5. Can ile Canan'ın tarihi olayların içinde dolaşmasını sağlayan şey nedir? 

A) Uzay mekiği
B) Gizemli defter
C) Hikaye kitabı
D) Öğretmeni

6. Can ile Canan hangi hayvan hakkında araştırma yaptılar? 

A) Kaplan
B) Aslan
C) Sırtlan
D) Kurt

7. Aşağıdakilerden hangisi sırtlanların özelliklerinden değildir? 

A) Dişleri çok keskindir
B) Etçil ve vahşi bir hayvandır
C) Leşle beslenmeyi sever
D) İnsanlara zarar vermez
8. Defter, Can ile Canan'ı hangi şairin şiirlerinde yolculuğa çıkarıyordu? 

A) Mehmet Akif Ersoy’un
B) Necip Fazıl Kısakürek’in
C) Orhan Veli’nin
D) Sunay Akın’ın

9. Asker Demirbüken Mehmet yemek olarak Can ile Canan'ın önüne ne koydu? 

A) Peynir
B) Köfte
C) Çorba
D) Zeytin

10. Asker Mehmet yaralı atın ayağını neyle sardı? 

A) Çadırdan yırttığı kumaşla
B) Elbiseden yırttığı kumaşla
C) Gazlı bezle
D) Eski bir atkıyla

11. Mehmetçik ne demektir? 

A) Küçük Mehmetlere verilen ad
B) Can’ın kardeşinin adı
C) Askerimize verilen özel addır
D) Düşman askerine verilen addır

12. Asker kıyafetleri diken ablaya yanındaki çocuk nasıl yardım ediyordu? 

A) Kumaş keserek
B) Çay yaparak
C) Dikiş dikerek
D) Düğme dikerek

13. Can ile Canan asker Mehmet'le birlikte hangi görevi yapmışlardır? 

A) Terzilik
B) Gözcülük
C) Ustalık
D) Hemşirelik

14. Can ile Canan asker Mehmet'le birlikte nerede zaferi kutlamışlardır?

A) Denizaltının üzerinde
B) Tankın içinde
C) Bahçede
D) Evde

15. Öğretmenleri Can ile Canan'dan hangi savaşı anlatmalarını istemiştir? 

A) Kurtuluş Savaşı
B) 2. Dünya Savaşı
C) Çanakkale Savaşı
D) Sakarya Savaşı
Cevap Anahtarı :

1-C     2-A     3-B     4-D     5-B
6-C     7-D     8-A     9-D     10-A
11-C  12-D   13-B   14-A    15-C

Beyaz Kanatlı Kuş (Hasan Latif Sarıyüce) Kitap Sınavı Yazılı Test Soruları ve Cevap Anahtarı

1. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Ayşe Kadın ve Bilgin Amca, beyaz kanatlı kuşu ilk olarak nerede görüyor?

A) Malta eriği ağacında
B) Nar ağacında
C) Kestane ağacında
D) Kiraz ağacında

2. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Aşağıdakilerden hangisi beyaz kanatlı kuşun özelliklerinden biri değildir?

A) Kanatlar kar gibi beyazdır
B) Güvercinden biraz büyükçedir
C) Tepeden tırnağa bütün tüyleri sarıydı
D) Ayakları perdeliydi ve bu perdeler mordu

3. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Uzun, İstanbul’un özellikle hangi özelliğinden yakınmaktadır?

A) Ulaşım
B) Hava kirliliği
C) Çevre kirliliği
D) Pahalılık

4. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Bilgin Amca’nın yaptığı alet ile çözümü yaptığı sesler sonucunda hangi kaçakçılık olayı çözülmüştür?

A) Silah
B) Uyuşturucu
C) Tarihi eser
D) Altın

5. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Bilgin Amca ve Uzun aşağıdaki kentlerden hangisini gezmediler?

A) Allahabat
B) Agra
C) Haydarabat
D) Kabil

6. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Bilgin Amca ve Uzun, Delhi’de gezerken aşağıdakilerden hangisini görmediler?

A) Kobra oynatan Hintlileri
B) İnekler önünde saygı ile eğilen Hintlileri
C) Sihirbazlık yapan Hintlileri
D) Yoga yapan Hintlileri

7. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Bilgin amcanın buluşu ne işe yarıyor?

A) Seslerin bıraktığı izleri topluyor
B) Hiç duyulmayan bir ses yaratıyor
C) Duvarları temizliyor
D) O an konuşulan sesleri kaydediyor

8. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Hükümet bilgin amcadan ne istiyor?

A) Buluşunu derhal yok etmesini
B) Buluşunu Türk polisi için geliştirmesini
C) Buluşunu Amerika'ya satmasını
D) Yeni yeni buluşlar yapmasını

9. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Bilgin amca ve yeğeni neden otele taşınıyor?

A) Evleri yıkıldığı için
B) Evlerine el konulduğu için
C) Evleri yandığı için
D) Evlerinin yerine büyük bir inşaat yapıldığı için

10. “Beyaz Kanatlı Kuş” adlı eserde, Bilgin dedenin tüm günü nerede geçmektedir?

A) Salonda
B) Dışarıda
C) Balkonda
D) Çarşıda

Cevap Anahtarı :

1.A   2.C   3.A   4.B   5.D
6.B   7.A   8.B   9.C   10.A