21 Mart 2018 Çarşamba

Doğrultma Devrelerinde Kullanılan Kondansatörlü ve Bobinli Filtre Devreleri

Doğrultma devrelerinde transformatörün çıkışına bağlanan diyotlarla iki yönlü olarak dolaşan akım tek yönlü hâle getirilir. Ancak, diyotlar akımı tam olarak doğrultamazlar. Yani elde edilen DC gerilim dalgalı (nabazanlı, salınımlı) değişken doğru akımdır. Bu da alıcıların düzgün çalışmasını engeller. Çıkışı tam doğru akım hâline getirebilmek için kondansatör ya da bobinler kullanılarak filtre (süzgeç) devreleri yapılmıştır.

Kondansatörlü Filtre Devresi

Doğrultma devresinin çıkışına paralel bağlı olan kondansatör, çıkış sinyalini filtre
ederek düzgünleştirir. Şekilde görüldüğü gibi diyottan geçen pozitif alternans
maksimum değere doğru yükselirken kondansatör şarj olur. Alternans sıfır (0) değerine doğru inerken ise kondansatör üzerindeki akımı alıcıya (RY) verir. Dolayısıyla alıcıdan geçen doğru akımın biçimi daha düzgün olur. Osiloskopla yapılacak gözlemde bu durum görülebilir. Filtre olarak kullanılan kondansatörün kapasite değeri ne kadar büyük olursa çıkıştan alınan Doğru Akım daha düzgün olur. Doğrultma devrelerinde alıcının çektiği akım göz önüne alınarak 470-38.000 μF arası kapasiteye sahip kondansatörler kullanılır.


Kondansatörler AC gerilimin maksimum değerine şarj olurlar. AC gerilimin maksimum değeri etkin (efektif) değerinden % 41 fazla olduğundan, doğrultma devresinin çıkışındaki DC, girişteki AC gerilimden yaklaşık % 41 oranında daha yüksek olur. Devrenin çıkışına yük bağlandığında gerilimdeki bu yükselme düşer. Örneğin, 12 volt
çıkış verebilen bir transformatör kullanılarak tam dalga doğrultma devresi yapılırsa, devrenin çıkışına alıcı bağlı değilken yapılan ölçümde voltmetre 16-17 voltluk bir değer gösterir; çünkü 12 voltluk AC' nin maksimum değeri Vmaks = Vetkin*1,41 = 16,92 volttur.


Bobinli Filtre Devresi

Bobinler "L" self endüktansına sahiptir. Bir bobinden akan akım, bir direnç üzerinden
akan akıma göre 90° daha gecikmelidir. Bobinlerin bu özellikleri zıt elektro motor kuvvet (E.M.K.) üretmelerindendir. Bobinden akım geçerken bu akımı azaltıcı etki yapar, devrenin kesilmesi anında düşen akıma da büyültücü etki yapar. Böylece doğrultma devresi çıkışında daha düzgün bir Doğru Akım elde edilir. Bobin doğrultma devresinin çıkışına seri bağlanır.

Pi Tipi Filtre Devresi

Yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, doğrultucu çıkışına bağlanan
paralel kondansatör, yük direnci uçları arasındaki DC gerilimdeki dalgalanmaları (ripple) azalmakta, çıkışa seri olarak bağlanan şok bobini ise yük direncinden akan akım dalgalanmalarını azaltmaktadır. Bu nedenle,  kondansatör ve şok bobinlerinin sayısının arttırılması oranında, çıkıştan alınan DC gerilim ve akımdaki dalgalanmalar da azalır. 

5 yorum:

  1. ufak bi düzeltme.
    Ancak, diyotlar akımı tam olarak doğrultamazlar. Yani elde edilen DC gerilim dalgalı (nabazanlı, salınımlı) değişken doğru akımdır.
    bu tamamen yanlış. diyotlar kapsitans değerine bağlı olarak çok çok az bi ac akım kaçırırlar. ama bu öyle önemsenecek ölçüde değildir. en azından hassas devreniz ya da özel amfi yapmıyorsanız sorun olmaz. ki onda da çeşitli yöntemlerle bu ac oranı filtrelenir.
    asıl olarak gelen akımın hep bi yükselme-alçalma karakterli olmasıdır. voltaj diyelim 12 v ise saniyede 50 60 defa -12 ile +12 arasında gezinip durur. diyotlarla bu voltaj değişiminde ise arada boşluklar oluşur. 0 ile 12 v arasında gezinmeye başlar.
    yine bu noktadan hareketle çıkışta oluşan gerilimin ac gerilimden yüksek olmasının da nedeni bu anlık atlamalardır. ve yüksüz ya da sönümleme direnci olmadan yüksek olmasının da nedeni bu atlamalardır. direncin de amacı zaten saçma salak gerilimler verilmesini engellemektir. bu direnç sayesinde akım regüle edilir. bu direnç olmazsa anlık atlamalar devreye hasar verebilir. eğer devreyi yüksek voltajla tasarlarsak da ana gerilim düşük kalacağı için verim düşer. işte bu noktada devreyi en düşük gerilimle çalıştırırken peak atlamalar esnasında çekilen yüksek akımı engelleme görevini o paralel direnç sağlar.
    işte kapasitörlü devrelerle bu 0-12 arası boşluklar doldurulur.
    bobin konusunda tamamen katılıyorum.

    YanıtlaSil
  2. Teşekkürler, çok faydalı olmuş.

    YanıtlaSil
  3. Çok güzel, teşekkürler

    YanıtlaSil
  4. yolgezer katkın için teşekkürler...

    YanıtlaSil

İyi Geceler Bay Tom (Michelle Magorian) Kitap Sınavı Yazılı Soruları ve Cevap Anahtarı

Kitabın Adı: İyi Geceler Bay Tom Kitabın Yazarı: Michelle Magorian Kitap Sınavı Soruları ve Cevap Anahtarı 1. Will'in kollarındaki morlu...