Balast Nedir? Floresan Lambalarda Neden Kullanılır? Manyetik ve Elektronik Balast Arasındaki Fark Karşılaştırması

Floresan lamba gibi gaz deşarjlı lambaları çalıştırmak için ihtiyaç duyulan, uygun gerilimi ve akımı oluşturan cihazlara balast denir.

Balast, gaz deşarj lambalarına iletilen akımı sınırlar ve bu sayede lambanın yüksek akım çekerek bozulmasını engeller.

Balastın görevi yalnızca akımı sınırlayarak lambayı korumak değildir. Başlangıçta lambanın ateşlenmesi için ihtiyaç duyulan gerilimi de balast sağlar.

Gaz deşarjlı lambalar, ilk çalıştırıldığında yüksek gerilime ihtiyaç duyar. Yüksek gerilim altında elektrik arkı oluşur ve lamba içerisindeki gazları tetikler. Ark oluştuktan sonra balast, gerilimi düşürerek akımı sınırlamaya çalışır. Bu sayede lambanın ışık seviyesi sabitlenerek korunur.

Gaz deşarjlı lambalarda akım sınırlanmazsa lamba kontrolsüz bir şekilde ısınır ve arızalanır. Sıcaklığın güvenli aralıkta tutulması, lamba ömrü için son derece önemlidir.

Floresan lamba devresinde balast, floresan lamba flamanları ve starter birbirine seri bağlıdır. İlk anda enerji verildiğinde flamanlardan geçen akım floresan lamba içindeki gazı ısıtır. Bir iki saniye sonra starter açılır ve balast yüksek bir gerilim oluşmasını sağlar. Bu sayede floresan lamba tüpüdeki gaz içinden elektrik akımı geçerek floresan lamba ışık vermeye başlar. Floresan lamba ışık vermeye başladıktan sonra balast gerilimi ve akımı sınırlandırma görevi görür.

Balastlar, manyetik balast ve elektronik balast olarak ikiye ayrılır.

Manyetik balast oldukça basit bir tasarıma sahiptir. İçerisinde bakır sargılarla oluşturulmuş transformatör kullanılmaktadır. Bakır telin uzunluğu ve kalınlığı, balastın çıkış akımını belirler. Manyetik balastlar, büyük ve ağır yapıdadır.

Elektronik balastlar ise çıkış akımını kontrol etmek için elektronik devre elemanlarını kullanır. Elektronik balastlar ile akım çok hassas bir şekilde yönetilebilir. Elektronik balastlar, manyetik balastlara göre daha küçük ve çok daha hafiftir. Ek olarak, daha yüksek elektriksel verime sahiptir.

Modern uygulamaların neredeyse tamamında elektronik balastlar kullanılmaktadır. Çünkü, elektronik balastlar manyetik olanlara göre enerji tüketimini düşürerek enerjinin daha verimli kullanılmasını sağlamaktadır. Ayrıca elektronik balastlar, çıkış akımının kontrol edilmesini dolayısıyla ihtiyaç anında parlaklığın artırılıp azaltılmasını da sağlayabilir.

Manyetik balastlar bobinden oluştukları için reaktif güç tüketimine neden olurlar.

Manyetik balast kullanılan aydınlatma sistemlerinde, balastların elektronik olanlarda değiştirilmesi mümkündür.