Akünün Bittiği Nasıl Anlaşılır?
Aracınız zor marş alıyor veya hiç marş almıyorsa, ışıklarınız çok zayıf hatta neredeyse hiç yanmıyorsa akünüz birmiş olabilir. Akünüzü bu durumda takviye ile geçici olarak şarj ederek aracınızı çalıştırabilir ve en yakın servise gidebilirsiniz.
Akü Ömrü Ne Kadardır?
Binek araçlarda 4 yıla kadar akü ömrü olabilir. Ticari araçlarda ise bu ömür 2 yıla kadar da düşebilir. Aslında akünüzün ömrü de aracınızın kullanımına ve akünüze gösterdiğinizi özene bağlıdır. Bakımları doğru ve zamanında yapılan akülerin de ömrü uzun olur.
Hangi Araca Hangi Akü Kullanılır?
Aracın orijinalinde kullanılan akü aracınız için en doğru aküdür. Yeni akü alırken eski akünüzü mutlaka dikkate alın.
Hususi kullanılan araçlar için 12 V 60 Ah starter adı verilen aküler önerilir.
Sık kullanılan ticari araçlarda 12 V 60 Ah ağır hizmet aküleri takılır.
Ağır araçlar ve otobüsler için ise 225 Ah’e kadar aküler kullanılabilmektedir.
Start-stop özelliğine sahip araçlar için daha verimli olan start-stop aküler de bulunmaktadır.
AKÜ ALMADAN ÖNCE YAPILMASI GEREKEN TESTLER
Aracınız bazen marş basmadığı çalışmıyor ve yeni bir akü almayı düşünüyorsanız yeni akü almadan önce mevcut akünüzün gerçekten bozulup bozulmadığını aşağıdaki aşamaları takip ederek kontrol edebilirsiniz.
1- Aracınızda kaçak var mı kontrol edin
Aracınızda elektrik kaçağı varsa bu sizi yanıltabilir. Kaçak olup olmadığını kendiniz de öğrenebileceğiniz gibi bir elektrikçiden destek alabilirsiniz. Bu kontrolü kendiniz yapmak isterseniz herhangi bir nalburdan elektrik devresi kontrol aparatı almanız yeterli olacaktır. Bu aparat bir ucu kıskaç diğer ucu iğne arasında bir elektrik lambası olan standart bir elektrik devresinden ibarettir. Kıskacı aracın + kablosuna iğneyi de akünün + sına değdirdiğinizde lamba yanıyorsa aracınızda kaçak var demektir. Aynı testi bir ampermetre yada ucuz bir avometreyi amper konumuna alıp akü ile araç arasına seri bağlayarakta deneyebilirsiniz. Ampermetre veya avometre 0,8 mili ampere yakın veya üstünde bir değer gösterirse kaçak var demektir. 0,3 miliamperlik değerler araç beyni , alarm sistemi ve kapı otomatiği gibi sistemler tarafından elektrik çekildiği için kabul edilebilir değerlerdir. Bu testleri yaparken aracınızı park etmiş ve kapılarını kilitlemiş olmanız gerekmektedir. Aracın kapılarını kilitlemeden yaptığınız testte test lambası yanıp araçta kaçak varmış gibi sizi yanıltabilir. Aracınızda test lambası yandıysa bir elektrikçiden aracın elektrik tesisatının kontrol edilmesi için destek almanız gerekir. Lamba yanmadıysa sorun yok demektir. Bu kontrol adımını da yaptığınız halde akünüz keyifsiz basıyor yada aracı çalıştıramıyorsa ikinci kontrol adımına geçebilirsiniz.
2- Akünüz Şarj Olmuyor Olabilir
Aracınız hareket halindeyken bir kayış vasıtasıyla motorun dönme hareketi şarj dinamosuna aktarılır . Aracınızın şarj dinamosuna uzun süre bakım yaptırmadıysanız şarj dinamosu akünüzü yeterli düzeyde şarj etmiyor olabilir. Aracınızın doğru şarj ettiğini anlamak için araç çalışırken bir avometre veya voltmetre yi akü kutup başlarına + ve – olarak paralel bağlamalısınız. Aracınız rolanti de çalışırken voltmetre 14,4 – 13,2 arasında bir değer göstermelidir. Araca gaz verseniz dahi değerin 14,4 dan yukarı çıkmaması gerekir, rolantide çalışan aracınızın değerinin 13,2 den aşağı inmemesi gerekir. Eğer fazla veya az geliyorsa akü şarjınız sağlıklı olmaz. Fazla gelen şarj akü panellerini tahriş ederek asit oranında değişikliğe sebep olur ve elektron akışını etkiler, bu da akünüzün gerekli amper gücünü kaynağa aktaramaması anlamına gelir. Ölçümlerde boş aküde 12 volt görürsünüz , akü lambanız yeşil yanar ama aracınızı çalıştırmaya yetmez. Akü şarj voltajı 13,2 nin altındaysa aracınızın aküsü şarj olmayacaktır bu durumda ölçümlerde yine 12 volt belki görünebilir ama akü lambası siyah yanar. Aracınız hareket halindeyken buji ateşlemesi ve diğer araç donanımları için elektrik harcadığından , doğru şarj almamış aküler hareket halinde bile biter. Eğer bu kontrollerde de değerler normalse ve akü hala keyifsiz basıyor veya aracınızı çalıştırmıyorsa bir sonraki kontrol adımına geçebilirsiniz.
3- Akü Sularında Eksilme Var mı?
Eğer jel akü kullanmıyorsanız akü su ve asit dengesinin tam olduğundan emin olmalısınız. Bunu test ettirmek için bir elektikçiye gidip değerlere baktırmanız yeterlidir . Değerler normalin altındaysa su ve asit tamamlama yapılarak akünüz bir süre daha kullanılabilir hale gelebilir. Akünüzde panel arızası varsa su ve asit tamamlama yapılsa bile sorun devam edecektir. Eğer jel akü kullanıyorsanız akünüzün fiziki durumunu ve üst kapak aralarını dikkatlice inceleyin , kapak aralarında jöle kıvamında jel veya aküde fiziksel bozulma varsa akünüz kullanım ömrünü tamamlamıştır. Sıvı akülerde yukarıdaki testleri yaptığınız halde sorun devam ediyorsa aşağıdaki son adıma da dikkat etmeniz gerekir .
4- Araç Enerji Kullanım Alışkanlığınız
Aracınızda park halinde müzik dinleme , aracı uzun süre (3 hafta ve üstü) çalıştırmama , park halinde park lambaları açık bırakma , araç içi tv ve diğer donanumları faal vaziyette bırakma gibi alışkanlıklarınız varsa akü almadan bu alışkanlıklarınıza bir süre ara vermeyi deneyin . Araç donanımlarınızın ne kadar elektrik çektiği sizleri yanıltabilir . Evet belki parkları yanık aracın ne kadar zamanda akü bitireceğini geçmiş deneyimlerden biliyorsunuzdur fakat araç içi donanımların kendilerine ait arızalarının normalden fazla elektrik çekme ihtimalleri sizi akü almaktan kurtarabilir.
5– Kutup Başlarının Oksitlenme Olasılığı
Akünüzün kutup başları zamanla oksitlenebilir. Bu nedenle sık sık kutup başlarını kontrol edin ve eğer oksitlenmişse sıcak su kullanarak temizleyin. Kutup başları oksitlenir ve temizlenmezse enerji iletiminde sorun yaşanabileceği gibi kutup başları da zamanla eriyebilir. Bu haller içinde aracınızın arızalanması da mümkündür. Kutup başlarını korumak için gres veya vazelin ile kaplayabilirsiniz.
6– Akü Sabitleme Aparatının Kontrolü
Akünüz bir aparat, tabla, cıvata veya kemer yardımı ile motor bölümünde sabitlenmiştir. Sökülüp takılabilen parçalardan oluşan bu kısmın kontrollerinin yapılması, gevşeme, yerinden çıkma gibi durumların oluşmasının engellenmesi için önemlidir.
7– Metal Temasından Kaçınma
Akünüz metal ile temas ettiğinde şase yapabilir ve aracınızda arızalara sebep olabilir. Metallerle akünüze temas etmekten kaçının.
8– Ani Sıcak-Soğuk ve Ateşten Koruma
Akünüz ani sıcaklarda ya da ateş temasında patlayabilir, ani soğuklar da akünüzde donma ve çatlamalara sebep olabilir.
9– Açık Akülerde Bakım
Açık siteme akülerde dikkat edilmesi gerekenlerin başında hücrelerdeki elektrot seviyesinin kontrolü gelmektedir. Sıvının seviyesi kadar yoğunluk değeri de önemlidir. Bu nedenle elektrolit seviyesini kontrol edin veya ettirin.
Elektrot seviyesi, akü içerisindeki plakaların bir parmak kadar üzerinde olmalıdır. Eğer eksilme söz konusu ise sadece saf su ile tamamlama yapın. Taşma ve akmaları ve taşma ve akmalardan meydana gelebilecek zararları engellemek için gereğinden fazla doldurmaktan kaçının.
10– Kapalı Akülerde Bakım
Kapalı sistem akülerin en büyük avantajı su eklemek ya da sürekli bakım yapmak zorunda olmayışınızdır. Kapalı sistem akülerde voltaj değerlerini kontrol etmeniz gerekir. Akünüzün voltaj değeri 12.4 ‘ün altına inmiş ise aküye mutlaka redresör şarjı yapılmalıdır. Akünüzün ölçümünü bir uzmana yaptırmanız daha faydalı olacaktır. Voltaj değeri ölçülen aküler oto elektrik servislerinde şarj edilebilir.
