Elektropnömatik Devrelerde Kullanılan Selenoid Valflerler
Selenoid kumandalı valfler, hem pnomatik hem de elektrik enerjisinin avantajlarından faydalanırlar. Bunlar elektropnomatik çeviriciler olarak adlandırılır. İşaret çıkışı için bir pnomatik valften ve bir elektrikli anahtarlama elemanından (selenoid bobin) meydana gelir.
Selenoid bobine elektrik akımı uygulanırsa elektromanyetik bir kuvvet oluşur. Bu kuvvet, valf çubuğu ile bağlanmış bobin çekirdeğini hareket ettirir. Selenoid bobine akım gitmez ise manyetik kuvvet ortadan kalkar. Valf kurucu yayı kuvveti sayesinde başlangıç konumuna gelir. Bu çalışma prensibi çerçevesinde çeşitleri şunlardır.
1-) 2/2 Selenoid Kumandalı Valfler :
2/2 selenoid yönlendirme valfinin 2 bağlantısı vardır:
1- Besleme bağlantısı,
2- Atık hava bağlantısı.
Açma kapama işlemlerinde kullanılır. Bobine elektrik akımı verildiğinde oluşan mıknatıslanma sonucu valf sürgüsü yukarı çekilir. Valf konum değiştirerek hava geçişini sağlar. Akım kesildiğinde yay sürgüyü aşağı iterek geçişi kapatır.
2-) 2/2 Elle Kumandalı Valfler :
2/2 selenoid yönlendirme valfinin 2 bağlantısı vardır:
1- Elle kumandası,
2- Atık hava bağlantısı.
Açma kapama işlemlerinde kullanılır. 2/2 selenoid valfin
kullanılmasından tek farkı, elle kumanda edilmesidir. Yani mekaniki
olarak uygulanan kuvvetle sistem çalışır. Valf, konum değiştirerek hava
geçişini sağlar.
3-) 3/2 Normalde Kapalı Selenoid Valfler :
Selenoid uyartımlı 3/2 yön denetim valfi, sakin konumda P kapalı, 3/2 yön denetim valfi normal sakin konumda basınçlı havanın geçişine izin vermez, yani P kapalıdır. Silindir içi A’dan R’ye boşaltım vardır. Selenoid uyarı elektrik hattı ile pnomatik hat arasında bağlayıcı eleman görevi yapar.
Kullanım yerleri :
1- Bir elektrik sinyalinin pnomatik sinyale çevrilmesi (EP-çevirici)
2- Tek etkili bir silindirin kumandası. Selenoid uyarı, pnomatik bir fonksiyonu (örneğin bir parçanın sıkıştırılması) elektrik sinyali ile gerçekleştirilmesini mümkün hâle getirir.
3- Pnomatik bir motorun tek çevrim yönüne kumandası.
4- Yön denetim valflerinin kumandası (indirekt kumandası)
4-) 3/2 Normal Konumda Açık Valfler :
Bu valfin tasarımı, başlangıç konumunda kapalı valfinki ile aynıdır. Bağlantılar, valfin başlangıç konumunda açık olacağı şekilde bağlanmıştır. Bu anahtarlama konumunda valfe 1 nu.lu bağlantıda anker sayesinde basınçlı hava uygulanır. Selenoid bobindeki elektrik işareti ankeri hareket ettirir. Atık havası 2 nolu bağlantıdan 3 nolu bağlantıya boşaltılır. Valf bağlantıları, normalde iki anahtarlama konumu içinde belirtilmiştir.
5-) 4/2 Selenoid Valler :
Çift etkili silindirlerin kumandası gibi uygulamalar için, iki çıkış bağlantılı valfler kullanılır. 4/2 oturmalı yönlendirme valfi 2 tane 3/2 yönlendirme valfinin kombinasyonuna eş değerdir. Bu iki valften biri başlangıç konumunda açık diğeri ise başlangıç konumuna kapalıdır. 4/2 yönlendirme valfinin 1(P) bağlantısına basınçlı hava uygulanır. 3(R) çıkışından ise hava tahliye edilir. Başlangıç konumunda 1 deki besleme basıncı soldaki valf pistonunun 3’e geçidi ve sağdaki valf pistonunun 4’e geçidi kapamasını sağlar. Besleme havası 1’den 2‘ye doğru gider. 3 ve 4 nolu bağlantılar birarada bağlanmıştır. Selenoid bobindeki bir elektrikli işaret ankerin hareketini tetikler.
Bu valfin kullanıldığı yerler aşağıdaki gibidir.
1- Çift etkili silindiri kumanda etmek
2- Hidrolik uygulamaları
3- Yüksek basıncın kullanıldığı yerlerde
6-) 5/2 Selenoid Valler :
Bu valfin 4/2‘lik valflerden farkı iki tane egzoz hattının olmasıdır. Başlangıç konumunda kurucu yayın kuvveti sayesinde 2’den 3’e olan geçit kapanır. Bu geçitteki keçenin büyük bir çapı vardır. Kurucu yay ayrıca asılı diske de etki eder. Bu disk 1’den 4’e olan geçidi kapatır ve 1’den 2’ye olan geçidi ise serbest bırakır. Karşıki sızdırmazlık elemanı (bobin sonunda) oturma yüzeyinden kaldırılır. Bu keçe, 4’ten 5 ‘e olan atık hava kanalını açar. Selenoid bobininin kumandası ankeri hareket ettirir ve ön kontrol kanalını açar. Ön kontrol işareti, büyük çaplı diyaframı basınç altına alır. Asılı disk karşıki sızdırmaz tabana doğru preslenir. Böylece 2’den 3’e boşaltım olur. Bu arada 5 nolu atık havası kapısının kapanması ve 1’den 4’e besleme havası oluşması gözlenir.
Bu valfi kumanda etmek için küçük bir selenoid bobin gerekir. Çünkü bu valfin kısa anahtarlama aralığı, az bir sürtünme kuvveti ve ön kontrolü vardır. Bu valfin iyi anahtalama özellikleri vardır.
4/2 valflerin kullanımına rastlanmamaktadır. Bu yüzden de piyasada 4/2
valf bulmanız biraz zordur.4/2 valfler yerine daha çok 5/2 valfler
kullanılmaktadır ve 4/2 valflerin yapacağı işi rahatlıkla 5/2 valflerle
de yapabilirsiniz.
7-) Çift Selenoidli 5/2 Yönlendirme İtme Valfleri :
Çift selenoidli valfde yay geri getirmesi ikinci bir selenoid bobin ile değiştirilir. İlk olarak işaret Y2 selenoid bobinine uygulanırsa besleme havası 1’den 2’ye ve atık havası ise 4’ten 5’e gider. Y1 de hiç işaret yoksa asılı disk son alınan konumda kalır. Valfi tersine çalıştırmak için ise bu sefer de Y1 bobinine enerji uygulamak gerekir.
8-) Çift Sinyal Uyarılı 5/3 Selenoid Valfler :
5/3 valflerin çalışma şekli, 5/2 çift selenoidli impuls valfler gibidir. Yukarıda 5/3 bir valfin resmi ve sembolü verilmiştir.
9-) 4/2 Çift Sinyal Uyartımlı Selenoid Valler :
İlk anda Y2 bobini enerji olduğunu varsayar isek besleme havası 1’den 22’ye doğru ve atık havasıda 4’ten 3’e doğru hareket eder. Y1’de hiçbir işaret yoksa asılı disk son alınan konumda kalır. Bu demektir ki; valf anahtarlama konumunu muhafaza eder. Daha sonra Y1 selenoid bobinindeki bir işaret, valfi tersine hareket etirir. Besleme havasışimdi 1’den 4’e doğru hareket ediyor iken atık havası 2’den 3 ‘ e doğru hareket eder.
