Lojik Yarım Karşılaştırıcı Devresi, Doğruluk Tablosu, Blok Şeması, Çıkış Fonksiyonları

Karşılaştırıcılar

Girişine uygulanan 2 sayıyı karşılaştırıp bu iki sayının birbirine eşit olup olmadığını veya hangisin büyük olduğunu belirleyen devrelerdir.

Karşılaştırıcının;

1- Yarım karşılaştırıcı,

2- Tam karşılaştırıcı için tıklayınız, 

3- Paralel karşılaştırıcı ve 

4- Entegre devre karşılaştırıcı için tıklayınız

gibi çeşitleri olmakla birlikte, girilen 2 sayının kaç bitlik olduğuna göre de çeşitlendirilebilir.

Yarım karşılaştırıcı, tam karşılaştırıcı ve paralel karşılaştırıcı devreleri, karşılaştırıcılar konusunun temelini oluşturması açısından önemlidir. Fakat, esas önemli olan entegre devre karşılaştırıcıları, özelliklerini ve nasıl kullanıldığını öğrenmektir.

1. Yarım Karşılaştırıcı

a) Girişine uygulanan bir bitlik iki sayının, sadece birbirine eşit olup olmadığını belirler.

b) 2 girişi 2 çıkışı olan bir devredir.

c) Çıkışlardan biri “eşit” çıkışı diğeri “eşit değil” çıkışıdır.

d) Sayılardan hangisinin büyük olduğunu belirlemez.

Yarım karşılaştırıcı blok şeması

Yarım karşılaştırıcı lojik devresi

Yarım karşılaştırıcı doğruluk tablosu

Çıkış Fonksiyonları

Hoparlör Nedir? Çalışma Prensibi, Yapısı, Sembolü, Kullanıldığı Yerler, Çeşitleri, Hoparlör Seçimi

Hoparlör

Elektriksel sinyalleri ses sinyallerine çeviren devre elemanlarına “hoparlör” denir. Hoparlörler elektrik sinyalini insanların duyabileceği ses sinyallerine çeviren transdüserlerdir.

Hoparlör Sembolü

Yapısı:

Genel olarak hoporlörler mıknatıs ve mıknatıs etrafına yerleştirilen bir bobin ve hareketli diyaframdan oluşur.

Bas ses yayan hoparlörler: 16 - 600 Hz (düşük frekanslı sesler).

Medyum ses yayan hoparlörler: 400 - 6000 Hz (orta frekanslı sesler).

Tiz ses yayan hoparlörler: 4000 - 16.000 Hz lik yüksek frekanslı sesleri yayarlar.

Hoparlörlerde polarite (artı ve eksi uç)

Hoparlör bağlantı terminallerinde artı (+) ve eksi (-) işaretleri karşımıza çıkar. Aynı zamanda ses sinyali üreten cihazların çıkış uçlarında da artı (+) ve eksi (-) işaretleri vardır. Hoparlör bağlanırken bu işaretlere dikkat etmek gerekir. Bir tek hoparlörün devreye düz ya da ters bağlanmasının pratik olarak hiç bir sakıncası yoktur. Birden fazla hoparlörlü sistemlerde artı (+) ve eksi (-) işaretlerine uyulmadan bağlantı yapılırsa ses verimi düşer. 

Bunun nedeni; ters bağlantıda iki hoparlöre aynı anda elektrik sinyali gittiğinde diyaframın biri dışarıya doğru havayı titreşirken, öbürü içeri doğru titreşir. Bu da kulağımıza ses titreşimlerini taşıyan havanın titreşiminin dengesiz olmasına neden olarak ses verimini düşürür.

Hoparlör seçimi:

Ses sistemlerinde rastgele hoparlör seçimi yapıldığında maliyeti yüksek arızalar (anfi ya da hoparlör arızaları) olabilmektedir. Ses sisteminin empedans ve güç değerlerine dikkat edilmelidir. Ses sinyali yayan cihazın gücüne göre hoparlör kullanılmalıdır. Çok ses çıksın diye fazla hoparlör bağlama yoluna gidilmemelidir.

Hoparlörler çalışma prensiplerine göre çeşitlere ayrılırlar:

1. Dinamik (Hareketli Bobinli) Hoparlörler

Dinamik hoparlörler, bobin, mıknatıs, kon (diyafram) gibi elemanların birleşiminden oluşmuştur. 

Bu elemanlarda demirden yapılmış bir silindirin ortasına doğal mıknatıs yerleştirilmiştir. Mıknatısla yumuşak demir arasındaki hava aralığına ise hoparlör diyaframının uzantısı üzerine sarılmış bobin konmuştur. Bobinin sarıldığı diyaframın alt kısmı bir süspansiyon (esnek taşıyıcı) ile gövdeye tutturulmuştur. Bobin, süspansiyonlar sayesinde hava aralığında rahatça hareket edebilmektedir. Hoparlörlerde kon iki tanedir. Geniş çaplı olan dışarıda, küçük çaplı
olan ortadadır. Büyük kon kalın (bas) sesleri, küçük kon ise ince (tiz) sesleri oluşturur.

2. Piezoelektrik (Kristal) Hoparlörler

Piezoelektrik hoparlörler çizgi biçiminde, birbirine karşı polarize edilmiş, bükülgen piezooksit (kurşun, elmas, titan karışımı) maddeden yapılmışdır.

Şeritlere akım uygulandığında, boyut uzayıp kısalır ve karşıdakini itip çeker. Bu titreşim ise esnek membranı hareket ettirerek ses oluşur. 

Piezoelektrik hoparlörler daha çok yüksek frekanslı seslerin elde edilmesinde (kolonların tweeterlarında) ve kulaklıklarda kullanılmaktadır. Aynı zamanda dijital saatlerde kullanılan hoparlörlerde buzzer olarak piezoelektrik esasına göre çalışır.

Hoparlörlerin Kullanım Alanları:

Elektrik sinyallerinin sese çevrilmesinin istenildiği her yerde kullanılır. Televizyon ve radyolarda, alarm devrelerinde, elektronik devrelerde, sahne ve müzik sistemlerinde vs. yerlerde çoklukla kullanılır.

Sağlamlık Testi:

Avometre Ohm konumuna (200 ohm) alınarak yapılır. Yapılan ölçümde üzerinde yazılı olan direnç değeri (4,8,16 Ohm gibi) okunmalıdır. Bunun yanında ölçüm esnasında hoparlör bobini, membranı bir miktar titreştirmelidir. Çok küçük bir ses çıkarmalıdır.

Sivas'ta Lise Öğrencileri İnsansız Hava Aracı (İHA) Yaptı

Sivas'ta lise öğrencileri, yaklaşık 20 dakika havada kalabilen İnsansız Hava Aracı (İHA) üretti.

Özel Bahçeşehir Fen Lisesi öğrencilerinin yerli malzemeler kullanarak ürettikleri İHA'nın test uçuşu, il protokolünün de katılımıyla okul bahçesinde gerçekleştirildi. İHA, yaklaşık 20 dakika havada kalabiliyor ve çektiği görüntüleri bir çipe kaydedebiliyor. Önden çekişli motor modelli İHA'nın uçuşunu başarıyla tamamlamasını, öğrenciler alkışlayarak kutladı.

Okulun müdürü Suat Demirer, gazetecilere yaptığı açıklamada, okul olarak daha önce de yerli drone ürettiklerini ifade etti.

Okul laboratuvarında yaptıkları İHA'nın ilk test uçuşunu yaptığını aktaran Demirer, "İbni Sina'nın bir sözü var, 'Bilim ve sanat, itibar görmediği yerde durmaz' diye. Bu sözden yola çıkarak, bilime ve sanata önem vererek yaptığımız çalışmalarla Sivas'a katkı sağlamış olduk." dedi.

İHA'nın yapılmasında okulun laboratuvarlarının kullanıldığını belirten Demirer, "Öğrencilerimiz robotik yazılım programlarını da kendileri yazdı. Hafif malzemeler kullanarak İHA'yı imal ettiler. Tamamen öğrencilerimizin çalışmasının sonucu oldu. Hedefimiz, daha gelişmiş ve daha uzun süre havada kalan İHA üretmek. Sivas'ta ilk defa İHA yaparak bunu uçuran okul olmanın gururunu yaşıyoruz." diye konuştu.

Programa, Sivas Belediye Başkan Yardımcısı Ahmet Özaydın, Cumhuriyet Başsavcısı Murat İrcal, Emniyet Müdürü Kenan Aydoğan, Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürü Kadir Yırtar, Milli Eğitim Müdürü Ebubekir Sıddık Savaşçı, Cumhuriyet Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ali Taşkın, Milli Eğitim Şube Müdürleri Mehmet Başçıl ve Mehmet Darıcı ile diğer davetliler katıldı.

Kaynak: AA

Karbon Mikrofon Nedir? Çalışma Prensibi ve Yapısı Nasıldır?

5. Karbon Tozlu Mikrofonlar

Karbon tozlu mikrofonlar Şekil 5.6’da görüldüğü gibi bir hazne içinde doldurulan karbon tozu zerrecikleri ve esnek diyaframdan oluşmuştur.

Ses dalgaları alüminyum diyaframa çarpınca titreşerek karbon zerreciklerinin sıkışıp gevşemesine yol açar. Tozlar sıkışınca akımın yolu kısalacağından direnç azalır. Tozlar gevşeyince ise akımın yolu uzayacağından direnç yükselir. İşte bu işlem esnasında sesin şiddetine göre karbon tozlarından geçen akım değişken özellik gösterir.

Karbon tozlu mikrofonların çalışabilmesi için bir Doğru Akım besleme kaynağına gereksinim vardır.

Bu tip mikrofonların empedansları 50 ohm dolayında olup çok küçüktür.

Kömür tozlarının zamanla tortulaşarak özelliklerini yitirmeleri nedeniyle de, bugün kullanımı tercih edilmemektedir.

Bununla beraber, birçok telefonun mikrofon kapsülü, halende karbonlu mikrofon yapısındadır.

Mikrofonların çalışma prensiplerine göre çeşitleri şunlardır:

1- Dinamik mikrofonlar için tıklayınız...

2- Kapasitif mikrofonlar için tıklayınız...

3- Şeritli (bantlı) mikrofonlar için tıklayınız...

4- Kristal mikrofonlar için tıklayınız...

5- Karbon tozlu mikrofonlar

Kristal Mikrofon Nedir? Çalışma Prensibi ve Yapısı Nasıldır?

4. Kristal Mikrofonlar

Kristal mikrofonlar, piezoelektrik olayından yararlanılarak yapılan mikrofonlardır.

Quartz ve Roşel (Rochell) tuz kistallerine basınç uygulandığında iki tarafına tutturulan elektrotlar arasında bir gerilim oluşmaktadır.

Kristal mikrofonlar başlıca şu özelliklere sahiptir:

a-) Sağlam yapılıdırlar.

b-) Hassasiyetleri oldukça iyidir.

c-) Frekans karakteristiği çok geniş sayılmaz. 50-10.000 Hz arasındadır.

d-) Ürettikleri gerilim yeterli büyüklükte olmadığı için mikrofon içi yükselteç ile kullanılır.

Mikrofonların çalışma prensiplerine göre çeşitleri şunlardır:

1- Dinamik mikrofonlar için tıklayınız...

2- Kapasitif mikrofonlar için tıklayınız...

3- Şeritli (bantlı) mikrofonlar için tıklayınız...

4- Kristal mikrofonlar

5- Karbon tozlu mikrofonlar için tıklayınız...

Şeritli (Bantlı) Mikrofon Nedir? Çalışma Prensibi ve Yapısı Nasıldır?

3. Şeritli (Bantlı) Mikrofonlar

Şerit mikrofonlar çok hassas yapılıdırlar, sarsıntıdan, hava akımından, etkilenirler ve gürültülü çıkış verirler. Bu nedenle, kullanırken fazla sarsmamaya dikkat etmek gerekir.

Rüzgarlı havalarda da, açık havada kullanılmamalıdır. Hassas olması nedeniyle, düşük frekanslı sesleri (bas) dahi rahat alır ve frekans karakteristiği geniştir.

Çalışmaları dinamik mikrofonlar gibi manyetik alan esasına dayalı mikrofonlardır.

Manyetik alan içine yerleştirilmiş ince bir alüminyum ya da kalay levhaya ses sinyalleri çarpınca, manyetik alan içinde hareket eden levhada ses frekanslı akım oluşur. Şeritli mikrofonların empedeansı çok düşük, kaliteleri yüksektir. Sarsıntıdan, rüzgârdan olumsuz etkilendiklerinden kapalı ortamlarda kullanılır.

Mikrofonların çalışma prensiplerine göre çeşitleri şunlardır:

1- Dinamik mikrofonlar için tıklayınız...

2- Kapasitif mikrofonlar için tıklayınız...

3- Şeritli (bantlı) mikrofonlar

4- Kristal mikrofonlar için tıklayınız...

5- Karbon tozlu mikrofonlar için tıklayınız...

Kapasitif Mikrofon Nedir? Çalışma Prensibi ve Yapısı Nasıldır?

2. Kapasitif Mikrofonlar

Sabit levha ve bir de hareketli iletken levha arasında hava boşluğu bırakılarak kapasite elde edilir. Hareketli levha aynı zamanda diyafram görevi de yapar. Kapasitif mikrofonlar şarjlı bir kondansatörün yükü değiştirildiğinde elektrik akımının elde edilmesi esasına dayalı olarak çalışır. UCC bataryası (1,5-45V) sürekli olarak beslediği için kondansatörlü mikrofon sürekli şarjlıdır. Ses dalgalar diyaframa çarptığında mekanik titreşimler meydana gelir.

Titreşimin plakalar arasındaki hava aralığını daralıp genişletmesiyle kapasite değişimi sağlar.

Kapasitenin değişmesi ile devreden küçük bir akım geçer. Devreden geçen akım direnç üzerinde bir gerilim düşümü meydan getirir. Bu gerilim küçük olduğu için bir yükselteç devresiyle yükseltilerek kullanılır.

Kapasitif mikrofonlar DC akım ile beslenerek kullanıldıkları ve küçük boyutlarda üretilebildikleri için robotik çalışmalar için uygundur.

Kapasitif mikrofonların 50 – 15.000 Hz arasında oldukça geniş bir frekans karakteristiği vardır.

Başlıca şu üstünlüklere sahiptir:

a-) 50 – 15.000 Hz arasında oldukça geniş bir frekans karakteristiği vardır.

b-)Distorsiyon Parazit oranları azdır.

c-) Empedansı büyüktür (10 - 50 MΩ).

Bu özelliklere karşın şu tip dezavantajları vardır:

a-) Diğer mikrofonlardan farklı olarak, bir besleme kaynağına ihtiyacı vardır.

b-) Yükselteç ile mikrofon arası kablonun kapasitif etkisi mikrofon kapasitesini etkileyerek parazite neden olur.

c-) Bu etkiyi azaltmak amacıyla mikrofon içine bir yükselteç konur.

Kapasitif mikrofonların devreye bağlantısı DC beslemeli olarak yapılır. Mikrofonun plâkalarına uygulanan DC, modele göre 1,5 - 48 V arasında değişmektedir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan kapasitif mikrofonların DC beslemesinde bir ya da iki adet kalem pil bulunur.

Mikrofonların çalışma prensiplerine göre çeşitleri şunlardır:

1- Dinamik mikrofonlar için tıklayınız...

2- Kapasitif mikrofonlar

3- Şeritli (bantlı) mikrofonlar için tıklayınız...

4- Kristal mikrofonlar için tıklayınız...

5- Karbon tozlu mikrofonlar için tıklayınız...