Bir Şeftali Bin Şeftali (Samed Behrengi) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Bir Şeftali Bin Şeftali

Kitabın Yazarı : Samed Behrengi

Kitap Özeti :

Köylerden bir köy vardı. O köyün başlıca sorunu susuzluk ve yoksulluktu. Fakat köyün hemen yamacında uçsuz bucaksız bir bahçe vardı. Bu bahçede bol meyveli ağaçlar vardı. Tam ortasından gürül gürül akan bir dere geçiyordu.

Birkaç yıl önce köyün sahibi olan ağa, köyün tüm topraklarını köylü ailelere paylaştırıp satmıştı. Bol meyveli bahçeyi ise kendine ayırmıştı. Satılan topraklar ağaçsız, susuzdu. Üstelik bu topraklar taşlık ve kayalıktan ibaretti. Köylüler buralara ancak arpa ve buğday ekebiliyordu.

Bol meyveli bahçede iki şeftali ağacı vardı. Biri çok büyük, öteki küçüktü. Yaprakları,çiçekleri onların kardeş olduklarını gösteriyordu. Büyük şeftali ağacı aşısını olmuştu. Meyve zamanı iri iri, tatlı mı tatlı supsulu şeftaliler dallarda olgunlaşır, hatta ağırlaşan dallar yerlere kadar eğilirdi. Bahçeye bakan bahçıvana göre yabancı bir ülkeden getirtilmişti aşısı. Çok para harcanmıştı. İki şeftali ağacının boyunlarında da birer nazar boncuğu asılıydı.

Küçük şeftali ağacı, her yıl binlerce rengarenk çiçek açar ama bir tane bile olgun meyve vermezdi. Tam meyveye duracağı zaman bütün çiçeklerini dökerdi.

Bahçıvan küçük şeftali ağacına yeni bir aşının iyi geleceğini düşündü. Ama bu yarar sağlamadı. Artık bıkan bahçıvan ağacı korkutmaya karar verdi. Eve gidip testeresini aldı. Karısıyla birlikte şeftali ağacının altına geldiler. Bahçıvan testerenin dişlerini elindeki eğe ile biledi. Karısı heyecanla sarıldı ona, tuttu elini. “ Onu kesersen beni ölmüş bil. Eğer önümüzdeki mevsim de meyve vermezse beraber keseriz. Odun yaparız ve kış gelince ocakta yakar ısınırız.” Dedi.
Ama sonraki mevsim şeftali ağacı yine çiçek açtı ve döktü tüm çiçeklerini.
Neydi bu şeftalinin derdi?

Bu konuşmaları dinleyen küçük ağaç başladı konuşmaya:
- Bahçıvanın sepetinde bir düzine şeftaliydik. Çok güzeldik. Bahçıvan şeftalileri toplar, sepete doldurur kentin yolunu tutardı. Kentte bahçenin sahibi ağa oturuyordu. Ben oraya gitmek istemiyordum. Ağanın kızı şımarıktı. Bir ısırık alıp beni çöpe fırlatacaktı. Ağa biricik kızının ağzı tatlansın diye yurt dışından günübirlik taze portakallar, muzlar, üzümler getirtiyormuş. O mutlu olsun diye her gün taze güller geliyormuş Avrupa’dan. Hekimler, bakıcılar, giyim kuşam, oyuncak ve geziler derken dünyanın parasını döküyormuş.

Oysa Sahip Ali ve Polat öyle mi? Onların sofrasına şimdiye dek meyve girmemiş ki. Annecim bir gün bana “ Benim cici kızım, güneşten sakınma yüzünü. Güneş olmazsa tüm canlılar yok olur.” Dedi. Hep aklımda tutuyorum bu sözü.
… Bahçıvan sepette bizi taşırken, köstebek yuvasına bastı. En üstte ben vardım. Yere düştüm. Bahçıvan fark etmedi. Sepetten düşünce bir yanım ezildi, biraz da öz suyum aktı toprağa. Az sonra atlıkarınca geldi yanıma.

Öz suyumdan koparmak için çok uğraştı, başardı da. Gitti sonra hızlı adımlarla.
Sonra Sahip Ali ve Polat geldi. Onların hiç korkuları yoktu. Bekçinin tüfeğinden bile korkmuyorlardı. Üstlerinden belliydi yoksul oldukları. Giysileri yamalı bohça gibiydi. Yedi sekiz yaşlarında ya var ya yoklardı. Annem olan şeftali ağacına koştular üstümden atlayıp ama orada şeftali bulamadılar, bahçıvan hepsini toplamıştı. Çok sinirlendiler. Bahçeyi yakmaya karar verdiler. Tam önümden geçiyorlardı. Polat’ın yüzü birden acıyla değişti. Ayağına diken batmıştı. Tam dikeni çıkarmak için eğilmişti ki beni gördü. Ellerine alıp okşadılar beni. Çok mutluydum. Onlar beni iştahla yiyeceklerdi.

Havuza kadar dikkatle taşıdılar beni. Havuz, söğüt ve kavak ağaçlarıyla çevriliydi. Bu gölgeliklerden havuz başı oldukça serindi. Suya daldırdılar beni, biraz serinleyip daha güzel olmam için. Orda bile kaybolurum diye bırakmadılar beni. İyice serinlemiştim. Önce Polat açtı ağzını, kocaman bir ısırık aldı. Sahip Ali’de ısırdı. Polat şeftalinin son parçasını da attı ağzına. Sonra havuza girdi onlar. Beni de söğüt ağacının altına bıraktılar.

Köyün sokakları ıssızdı, yoksul köyde gübre kokusu eksik olmazdı. Bir de her yanı kaplayan sinekler. Sahip Ali beni götürürken beline kadar tezeğin içine gömüldü. Ama annesi kızmadı ona. Ahıra girdi. Beni gübre yığınının içine gömdü. Karanlıktı, gübre kokusundan başka bir şey yoktu, soluk alamıyordum. Epey bir süre geçti. Sahip Ali çıkardı beni oradan, üfledi ve sildi.

Polat keçiyi otlatmaya gitmişti. Bulduk onu, beraber bahçenin öbür ucundaki tepenin arkasına ekeceklerdi beni. Kimse görmesin, suya da yakın olsun diye oraya ekeceklerdi. Ektiler, derin bir uykuya daldım kış boyu. İki rüya görmüştüm. Badem çiçeğinin sesi ile uyandım. İlkbaharda uyandım uykumdan, yanımda küçük kökleri olan bir bitki vardı. O kıpırdandıkça ben gıdıklanıyordum. Karınca sürüsü geldi yanıma, kabuğumdan ısırıp diş geçiremeyeceklerini anlayınca bıraktılar. Bir süre sonra filizlendim, sonunda gün ışığına kavuşmuştum.

Gelin gibi badem çiçeğini gördüm. Kökleriyle beni gıdıklayanlar onlarmış. Sonra yanımda ince kökleri olanları gördüm, onlar da papatyalarmış. Çok uzunlardı, bense onların yanında kısacıktım. Sahip Ali ve Polat ‘ta yanıma geldiler. Çok sevinçliydiler. Beni gördükleri için. Sonra sık sık yanıma uğradılar. Bir gün yanıma, sopanın ucunda iri bir yılan ölüsü getirdiler. Kıpkızıl ve parlaktı. Yanımda çukur kazıp yılanı gömdüler. Meğer birkaç sepet gübre değerindeymiş yılan ölüsü.

Zaman geçti, büyüdüm geliştim. Soğuklar başlayınca eski püskü bezlerle ve hasır parçalarıyla sardı çocuklar beni üşümeyeyim diye. Bir gün de irice uzun bir sopa getirdiler. Benim yanıma dik olarak sapladılar. Gövdemi ona bağladılar. İyi ki de bağlamışlar. Çıkan fırtınadan o sopa korudu beni. 3 tane tohumum çıktı, sadece bir tanesi kaldı. Çocuklar ve ben birbirimize çok bağlanmıştık. Onların kardeşi gibi olmuştum ben. Bu yüzden o tohuma bir şey olmasını istemiyordum. Onu çocukların yemesini istiyordum.

Bir gün Polat geldi yanıma yalnızdı. Sahip Ali ölmüş. Bana besin olması için Yılanlı Vadi’ye yılan öldürmeye gitmişler. Orada onu kapkara bir yılan sokmuş. Polat yılanı öldürmüş, kafasını ezmiş ama yılan Sahip Ali’yi sırtından sokmuş. Boncuk Nine, bütün gece başucunda beklemiş, Çeşitli yakılar sürmüş ona. Çeşit çeşit otlardan ilaç yapmış ama hiçbiri fayda etmemiş.

Polat hıçkıra hıçkıra çok ağladı başucumda. Buralarda artık duramayacağını, her yerin ona Sahip Ali’yi hatırlattığını söyledi. Kente gidip bakkallık yapan dayısının yanında çıraklık yapacakmış. Polat giderken tek şeftalimi düşürdüm ayağının önüne. Avuçlarıyla kavradı sevdi onu. Sonra uzaklaştı oradan.

Ben de şeftalilerimi dökmeye karar verdim. Bahçıvan benim yerimi değiştirdi. Ama ben yine aynısını yaptım. O günden bu güne kaç yıl geçti bilmem, hala meyve vermiyorum. Bir tek şeftali bile tadamayacak bahçıvan. Ona boyun eğmeyeceğim. İster korkutsun ister yalvarsın.

Eğitici Tolstoy (Daniel Moulin) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Eğitici Tolstoy

Kitabın Yazarı : Daniel Moulin

Kitabın Özeti :

Daniel Moulin, Tolstoy’un eğitimci yönü üzerine yoğun araştırmaları ve çalışmaları olan bir akademisyen. Tolstoy’un “eğitsel düşünce biçiminin kapsamlı bir açıklamasını yapmayı ve bunu, onun edebi ve diğer yazılarıyla ilişkilendirmeyi” hedefleyerek “Eğitici Tolstoy” kitabını yazıyor.

Özgün bir biyografi ile başlıyor kitap. Moulin, okuyuculara Tolstoy’un çocukluğundan itibaren yaşadığı eğitim ortamını Rusya eğitim sisteminin çıkmazları eşliğinde veriyor. Sorgulayan, gidişattan hoşnut olmayan bir Tolstoy portresi var karşımızda.

Sanatçı kişiliği ve yapıtlarıyla yaşadığı döneme damgasını vuran Tolstoy, dünyanın en büyük yazarlarından sayılır. Yer yer Homeros’un destanlarındaki epik yapıyı anımsatan bir üsluba ulaşır. Eserlerinde insanlığın çeşitli meselelerine dokunan Tolstoy’un dünya ölçüsünde bir sanat ve fikir değeri vardır. Kendi ülkesinin toplumsal, siyasal çalkantılarını, halkın yaradılışını, yaşayışını gerçekten büyük bir ustalıkla yansıtmıştır. Gerçekçi edebiyatın en büyük temsilcilerinden biri olduğu kadar, bir filozof ve eğitimci olarak da ün kazanmıştır. Amacı ahlaksal bir yaşam felsefesinin yapıtları aracılığıyla yükseltilmesi ya da belirlenmesidir. Yine de tüm yapıtlarında inişli çıkışlı yaşamının etkileri görülür.

Çarlık Rusya Eğitim Bakanlığı’ndaki hükümet yetkililerinin Tolstoy’un eğitim uygulamaları ve yayınlarına gösterdiği düşmanlığa rağmen, Tolstoy bir yenilikçiydi. Amerika ve başka yerlerdeki deneysel okullar, Tolstoy’un kendi deneyimlerini aktardığı raporlarından o günden bugüne oldukça yararlanmışlardır. Tolstoy’un pedagojik makaleleri, bu okulların düşünsel niteliklerini belirlemesinin yanı sıra Tolstoy’un ruhsal yeniden doğuşundan sonra denediği dini ve felsefik yazıların çok büyük bir kısmını biçimlendirir. Tolstoy, eğitim çalışmalarını edebî eserlerinin çok üstünde tutmuştur. Bundan dolayı da onun eğitime verdiği katkının bir kez daha değerlendirilmesi çok önemlidir.

Eğitim-öğretim ve yetiştirme kavramı ilk kez ciddi olarak Tolstoy tarafından sorgulanır. Tolstoy insanın belirli klişelere göre biçimlendirilmesi anlamındaki eğitimi verimsiz ve olanaksız olarak nitelemiştir. Eğitim yerine kültür kavramını koymuş ve eğitim-kültür arasındaki farkı zorlama olarak belirtmiştir. Öğrenme eğitim değil, kültür süreci olmalıdır. Tolstoy düşüncelerini yaymak için çıkardığı Yaysana Polyana adlı dergide “Öğretimde tek bir ölçüt olduğunu kabul edelim: özgürlük” diyordu. Tolstoy okulun öğrencilerin özel ihtiyaçlarına uyarlanması ilkesine uygun olarak kendi okulunun başkaları için belki de en kötü örnek olabileceğini kabul etmeye hazırdı. Bu ilke “tek bir en iyi yoktur” ifadesiyle günümüzdeki alternatif eğitimin de temel ilkelerinden biridir. Tolstoy’un çocukların ihtiyaçlarını temel alan bu liberter yaklaşımı, 20. yy da “özgür okulların” gelişimini de büyük ölçüde etkilemiştir.

Tolstoy’un çocukluğundan itibaren yaşadığı eğitim ortamını Rusya eğitim sisteminin çıkmazları eşliğinde veriyor. Sorgulayan, gidişattan hoşnut olmayan bir Tolstoy portresi var karşımızda. Tolstoy’un eğitim ile ilgili ilk değerlendirmeleri yaşadığı dönemin eğitim anlayışını eleştirisi ile başlar. Nitekim Tolstoy bu doğrultuda üniversite öğrenimini kendisine bir şey kazandırmadığı gerekçesi ile yarıda bırakmıştır. Dönemin eğitim sistemi onun anlayışı işe örtüşmemişti. Dolayısıyla Tolstoy’un o yıllardan itibaren zihnini meşgul eden eğitim üzerine düşünmesini sağlayan sorular kendiliğinden belirivermişti.

Eğitim nasıl olmalı?

Bireyin ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir eğitimin amaçları ve içeriği nasıl belirlenmeliydi?

Tolstoy eğitimin ücretsiz ve gönüllü olması gerektiğine inanırdı. Çocuklar öğrenmeye kendi rızalarıyla gelmeliydiler, zira eğer eğitim iyi bir şey ise, soludukları hava kadar gerekli görülmeliydi (Simmons,1968: 3).

Her şeyden önce Tolstoy, kiliselerde verilen dini eğitimine karşı. Aslında kiliselerde verilen dine de karşı olduğunu sıklıkla dile getirir. Dini öğrenmek için İncil yeter ve o kendisini gerçek bir Hıristiyan olarak niteler. Derslerinde ve yazılarında sıklıkla dini bilgiler vermeye özen gösterir. Hatta tüm dinlerde ortak yan olan ahlak eğitiminin bu sayede çocuğun kişiliğine yerleşebileceğini söyler. Eğitimin en önemli görevlerinden birisini ahlaklı ve dini bilen gençliği yetiştirmek olarak görür.

Tolstoy, devlet tarafından verilen eğitiminde yetersizliğini söyler. Üst tabakadakiler kendi düşüncelerine göre eğitim sistemi planlar ve bunu hiç ilgileri olmadığı halde alt tabakadakilere dayatırlar der. Devlet eliyle dayatılan eğitim, öğrencileri aynı olmaya zorlar ve özgürlüklerini budayarak tek tip insan yetiştirilmesine gidebilir. Bu nedenle eğitim kurumları yerel imkanlarla açılmalı, halkın temel gereksinimlerine göre müfredatı belirlenmelidir. Okullar birbirlerinin kopyası gibi çalışır bu nedenle geçmişe dönüktür. Yenilenme azdır. Okulun görevi “hayatın insana yönelttiği soruları yanıtlamasını” sağlamaktır. Buna göre yapılandırılmalı ve gereksiz bilgi vermekten kaçınılmalıdır. Eğitim müfredatı mutlaka öğretmen ve öğrenciler tarafından yerel koşullara göre belirlenmelidir. Tolstoy’un okulunda her Pazar öğretmenler ne anlatacaklarının planlamasını özgürce yapabilmekteler. Öğretmeni bağlayan bir müfredata karşıdır. Bizler gelecek nesillerin nasıl bir eğitime ihtiyaç duyduğunu bilemeyiz. Bu nedenle geçmiş bilgileri vererek yapılan eğitim ,bir yarar sağlamaz. Her neslin eğitim ihtiyaçları farklıdır. Eğitimde sürekli yenilenme şarttır.

Bireysel özgürlüğü yöntem olarak benimsedi ve eğitimde okulların değil, hayatın belirleyici olduğu sonucuna vardı. Bütün zorlayıcı yöntemleri kaldırdı ve öğrencilerin kendi yöntemlerini geliştirmelerine izin verdi. Okulu terk etmek ve okula kaydolmak tamamen serbestti. Sınavlar, ödüllendirme ve cezalandırma sistemi yoktu. Eğitimin başlıca görevi, çocuklara olabildiğince az şey öğretmek ve onların bütün insanların eşit ve kardeş olduğunu fark etmelerini sağlamaktı. Öğrencileri okul içerisinde kısıtlayan ve zorlayan baskıcı eğitimin ve öğretmenin bir şey kazandırmayacağını savunur. Öğrencilere azarlayan ,baskı kuran eğitime karşıdır.

Görüldüğü gibi Tolstoy’un düşünceleri sadece yaşadığı dönemin meselelerine seslenen bir kısırlığa sahip değil. Günümüz eğitim sorunları düşünüldüğünde eğitici Tolstoy’un merkeze aldığı her konu ve çözüm önerileri bugün için de geçerlidir.

İdeallerini gerçekleştirmek istediği bir merkez kurmanın ardına düşüyor Tolstoy. Avrupa ülkelerine giderek oradaki eğitim sistemini araştırıyor. Birçoğunda da istediği idealleri bulamıyor. Kendi okulunda kendi sistemiyle öğrenci yetiştiriyor böylece.

Hiç şüphesiz ki 1857 ve 1860’daki Avrupa gezilerinin ve okul ziyaretlerinin, O’nun görüş ufkunu açtığı söylenebilir. Bu gözlemleri sonucunda “Bir insanın eğitimindeki temel rol, okullar tarafından değil, hayat ya da sokak tarafından oynanmaktadır.” görüşü bugün de üzerinde düşünülmesi gereken bir görüştür. Jean Jacques Rousseau’nun 1762’de yazdığı ve çağdaş eğitimin manifestosu olarak kabul edilen Emile adlı eserin izlerini Tolstoy da görmek mümkündür.

Üniversiteler hakkında da kendi yaşantısını ortaya koyarak tespitleri var Tolstoy’un. Önce Doğu dilleri ve hukuk okumak için üniversiteye giren Tolstoy, mezun olmadan ayrıldığı üniversitelerin durumunu öyle ifadelerle anlatır ki aradan geçen uzun yıllara rağmen birçok şeyin değişmediğini görmek ne hazin bir tablo.

“Bu tapınaktan biraz bilgi sahibi, faydalı insanlar olarak çıkacağımızı… farz etmeye hakkınız yok. Aslında bu üniversiteden ne alıp götürüyoruz, neye hazırlanıyoruz?” diye soruyor Tolstoy. Gerçekleştirilmek istenen özgür düşüncelerin üniversite hocaları tarafından engellenmesi sorunu, aslında sadece geçmiş dönemin gelenekçi kafası ile ilgili bir sorun değil. Tolstoy, Gençlik adlı eserinde üniversite eğitimi üzerinde duruyor. Üniversite eğitiminin bir şey kazandırmadığını, öğrencilerin her türlü ahlaksızlığı orada öğrendikleri, zararlı alışkanlıklar kazandıklarını, hocaların anlatıp geçtiğini ve verim alınamadığını söyler. Üniversiteye gitmektense hangi konuyu merak ediyorsan bir kütüphaneye gidilmesini ve araştırılmasını tavsiye eder.

Sınav sisteminden başlayıp müfredatlara kadar uzanan bir çizgide yapıyor değerlendirmelerini. Öğrenciler, doğuştan öğrenmeye yatkındır ancak her verilen, değil. Ancak ihtiyacı ve ilgisi olan verilmelidir. Sınavlarda sorulan az sayıda soruyla bir ölçme yapılamayacağını, müfettişlerin bir derse girerek öğrenci ve öğretmeni değerlendiremeyeceklerini savunur. Uzun zamanı birlikte geçirirlerse ancak o zaman müfettiş ve öğretmen öğrencinin ne bildiğini anlayabilir. Sınavlar; eğitime engeldir, gerçek bilgi ölçülemez, sınırlıdır, aldatmacadır der.

Tolstoy’un eğitsel düşüncesinin temelini oluşturan iki kavramı akıllardan çıkarmamak gerek: “Ne öğreteceğimi nasıl bileceğim ve nasıl öğreteceğim?”. Bu soruyu öğretmen kedisine sürekli olarak sormalıdır. Eğitim camiasının içinde yer alan herkes bu sözü sürekli dillendirerek hayatına uygulamaya başlasa, sorun denen birçok çıkmazdan da kolaylıkla kurtulmuş olacağız. Ezberci eğitimi hem öğrenci için hem de öğretmen için bir çıkmaz olarak gören Tolstoy’un ne kadar haklı olduğunu yaşayarak görüyoruz. Tolstoy’un öğretmeni sürekli olarak yeniliklere açık ve öğrenmeye açık olmalıdır. Öğretmen nasıl bir eğitim izlemesi gerektiğini bilmeli ve sürekli olarak başarısızlık durumunda yenilemelidir. Öğretmenler iyi bildikleri ve sevdikleri konuları anlatmakta daha verimli olurlar. Öğretmenler, dersi işlerken kendi yöntemlerini yenileyerek uygulamalı ve kimse ona karışmamalıdır. Tolstoy, ezber gerektiren derslerin öğrencilerce fazla sevilmediğini bu nedenle öğretmenlerin buna uygun yöntem geliştirmelerini ister.

Tolstoy, eğitim ve kültür kavramlarının ilişkisini irdelemiştir. Eğitim bir toplumda o toplumun kültür özelliklerini taşıyan ve belirli niteliklere sahip bir birey yetiştirmek midir? Yoksa bireyi belirli bir muhakeme seviyesine ulaştırarak önüne seçenekleri sunmak ve bu doğrultuda karar verme, kendini tanımlama fırsatı sunmak mıdır? Aslında bu sorular eğitim dünyasının önemli ikilemlerinden birini oluşturmaktadır. Bu ikileme Tolstoy’un yaklaşımı ise eğitim ve kültür kavramlarının içeriğini değerlendirerek yeniden tanımlamak olmuştur. Tolstoy eğitim kavramının yerine kültür kavramını koyarak meseleyi çözdü. Kültür, eğitim, öğrenim ve öğretim kavramları arasında açık bir ayrım yapılması gerektiğini ileri sürdü. Kültür, bireyin karakterini biçimlendiren tüm toplumsal güçlerin toplamı olarak tanımlanıyordu. Eğitim insanlara özel bir karakter tipi ve alışkanlık vermeye yönelik bilinçli bir girişimdi. Tolstoy’un sözleriyle: “Eğitim bir insanın başka birini aynı kendi gibi yapma eğilimidir.” Eğitim ile kültür arasındaki fark zorlama idi. “Eğitim kısıtlama altındaki kültürdür. Kültür özgürdür.” Tolstoy öğrenim ve öğretimin hem eğitime hem kültüre bağlı olduğunu ileri sürüyordu. Öğrenim bir kişinin bilgisinin başka birine iletilmesiydi; öğretim ise fiziksel becerilerin öğrenimi idi. Tolstoy öğretim ve öğrenimin özgür olduklarında kültür araçları olduklarını söylüyordu. “Öğretim öğrenciye mecbur edildiğinde ve öğrenim belirli sınırlar çerçevesinde gerçekleştirildiğinde, yani sadece eğitimcinin gerekli gördüğü konular öğretildiğinde” eğitimin aracıydılar (Spring,1991: 36

Tolstoy’un öğrencilerle iyi, arkadaşça kurulan bir ilişkinin önemine olan inancı, ezberci eğitimin bayağılığı gibi konulara evrensel bir bakış açısı var kitapta. Bir ömre uygulanması gereken düstur da yine Tolstoy’dan geliyor: “Önemli hayat dersleri, okuldaki derslerin dışında öğrenilir. Çocuğun, yetişkinlerle ve diğer çocuklarla olan ilişkileri, oyun oynayışı ve doğadaki deneyimleri bilhassa kıymetlidir.” Eğitim programları ezberci değil, uygulamaya tartışmaya dönük olmalıdır. O okulunda bir atasözü veya kavram üzerinden konuları açıklamaya ve diyalektik metotla dersin daha istekli ve hareketli hale getirilmesini savunur. Klasik anlatım yöntemine karşıdır. Soru cevap ve tartışma yöntemiyle derslerin daha verimli olacağını savunur. Ayrıca öğrencilere tek tek soru sorarak ders işlenmesinin iyi olmayacağını utangaç ve daha az yetenekli olanların derse katılımlarının düşeceğini ve öğretmen-öğrenci arasında ki eşit olmayan güç dengesinin ortaya çıkacağını haklı olarak söyler. Kısaca öğretmen otorite haline gelir ve öğrenciler pasifleşir.

Görüldüğü gibi Tolstoy’un düşünceleri sadece yaşadığı dönemin meselelerine seslenen bir kısırlığa sahip değil. Günümüz eğitim sorunları düşünüldüğünde eğitici Tolstoy’un merkeze aldığı her konu ve çözüm önerileri bugün için de geçerlidir.

Tolstoy; ilk önce kendi evinde, daha sonra projesi büyümeye başlayınca evinin yanındaki binalarda kurduğu okullar olan Yasyana Polyana’da öğretmenlik yapıyor. Bu okulun açılış gününü bir hikâye formatında tasvir ediyor yazar. Gözümüzün önünde canlanıyor o muhteşem sahne. Bahçeli bir ev, yirmi iki çiftçi çocuğu en güzel kıyafetleri ile okulun bahçesinde toplanıyor. Çocukların arasında dolaşıyor Tolstoy. Çocuklara okumayı isteyip istemediklerini sorarak dolaşan büyük yazar ve öğretmen Tolstoy. Ertesi gün ilk derse giriyor ve çocuklara Rus alfabesi çalıştırıyor.

Tolstoy’un eğitsel düşüncesinin temelini oluşturan iki kavramı akıllardan çıkarmamak gerek: “Ne öğreteceğimi nasıl bileceğim ve nasıl öğreteceğim?” Eğitim camiasının içinde yer alan herkes bu sözü sürekli dillendirerek hayatına uygulamaya başlasa, sorun denen birçok çıkmazdan da kolaylıkla kurtulmuş olacağız. Ezberci eğitimi hem öğrenci için hem de öğretmen için bir çıkmaz olarak gören Tolstoy’un ne kadar haklı olduğunu yaşayarak görüyoruz.

Kitaptan alıntılar

“Tek bir en iyi yoktur.”

“Öğretimde tek bir ölçüt olduğunu kabul edelim: özgürlük.”

“Bir insanın eğitimindeki temel rol, okullar tarafından değil, hayat ya da sokak tarafından oynanmaktadır.”

“Eğitim bir insanın başka birini aynı kendi gibi yapma eğilimidir.”

“Eğitim kısıtlama altındaki kültürdür. Kültür özgürdür.”

“Çocuk, doğal bir şekilde öğrenmesi için kendi haline bırakılmalı. Bir çocuğun tecrübe ettiği istemler, o çocuğun gelişimi için gerekli olan şeyle örtüşür.”

“Ne öğreteceğimi nasıl bileceğim ve nasıl öğreteceğim?”

“Daha az okuyun, daha az çalışın fakat daha çok düşünün”

“Öğretmenin görevi öğrencilere öğrenme sürecini kolaylaştıracak bir dizi öğrenme yaklaşımları ve stratejileri sunmaktır”

Türkiye’nin Maarif Davası (Nurettin Topçu) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Türkiye’nin Maarif Davası

Kitabın Yazarı : Nurettin Topçu

Kitabın Özeti :

BEKLENEN GENÇLİK:

Yazar Nurettin Topçu aklındaki gençlik tahayyülünü Beklenen Gençlik yazısında açıklamaktadır. Yazara Topçu göre gençliğin bitmeyen enerjisi ile milletler mutlaka medeniyet yolunda ilerleyeceklerdir. Yeter ki gençliğe bir hayat aşısı verilsin. Gençliğe verilecek hayat aşısını yapma görevi de eğitim sisteminindir. İşte geleceği kurtaracak olan neslin yetişmesinde eğitim ve öğretmenin önemini çok büyüktür. Gençlik geleceğin tohumudur. Her devrin gençliği kendi enerjisini harcadığı alemde yaşamaktadır.

Yazar bu bölümde Peygamber Efendimiz dönemindeki gençlik ile Osmanlı dönemi gençliği arasında benzetmeler yapmaktadır. Her asırda genler ve genliğin eğitimi önemli olmuştur.

MİLLET MAARİFİ:

Milletin kültürünü eğitim oluşturur, bu kültürün yaşamasını ve gelecek kuşaklara aktarılmasını da eğitim sağlar. Eğitim milleti ayakta tutan en önemli dayanaklardan biridir. Eğitime önem veren milletler gelişip kalkınırken, ona gereken ehemmiyeti göstermeyen devletler zayıflayıp çökmeye mahkumdurlar. Eğitim milletin tarih şuurunu canlı tutup, onun varlığını devam ettirmesini de sağlar; bunun tam tersine de sebep olarak milletin yok olup gitmesine de sebep olabilir. Yazar ülkemizde uygulanan eğitim sisteminin milli olmasının gereklerini anlatmaktadır.

Türk diline sahip çıkılması önemli bir iştir. Türkçenin yabancı dillerin etkisine tamamen açık halde olmasının önüne geçilmesi gerekmektedir.

Ancak bu uğurda yapılan çalışmaların genelde Türkçenin zarar görmesine sebep olmuştur.

Günümüz batı kültürünün ağırlık merkezi, hikmet ve felsefe, sanat ve edebiyat değildir, fizik ve kimya ilimlerini kendisine hizmetkâr yapan büyük tekniktir.

Türk-İslam dünyasında bilimsel gelişmeler 10. asırda önemli boyutlara ulaşmıştı. Bağdat külliyesindeki çalışmalar önemlidir.

MEKTEP:

Mektepler (okul) öğrenme yeridir. Ancak öğrenme sadece okulda gerçekleşmez. Hayat ta insan çok şey öğretir. Yazar mektebi çıraklık yerine benzetir. Okulu bir tezgaha benzetir. O tezgâhta usta yapar, çırak tekrarlar. Usta verir, çırak alır. Alınmamış, benimsenmemiş, benliğe mal edilmemiş bir ders, iyi bir ders sayılmaz. Mektepte alınan ders, ya bir tasavvurdur, hayale mal edilir; ya da bir aşktır, kalbe doldurulur. Bunlardan biri halinde benliğimize, girmeyip sadece hafızada, şuurun dışına asılı bir küfe yük halinde duran bilgiler verici öğretim, faydasız ve manasızdır. Bir takım formülleri sadece ezberleten muallim, benliğimizi iktidarından her gün bir parçasını yok etmektedir. İyi üstat, dışımızda yaşananı içimizde hayat yapabilen muallimdir. En iyi muallim, en büyük üstat şüphesiz ki hayattır. Ancak, ondan ders almasını bilmeyenler için muhtaç olduğumuz muallimler, hayatla benlimiz arasında köprü kurmuş bize daha yakından ve kendi dilimizle öğretici unsurlardır.

Yazar dini de bir mektebe benzetir ve “Dinin de bir mektep olduğunda şüphe yoktur. Dindar adam, her an sonsuzluğun huzurunda bulunan ve her hareketi için ondan gelecek emri dinleyen, bu emri vicdanında ve onunla birlikte cemaatin vicdanı olan kitapta arayan adamdır. Hayat kaideleriyle yaşayan adamdır. Onun başkalarıyla münasebeti, alış verişi, vazifeleri ifası, hatta halk içinde dolaşması, oturup kalkması, bir takım ulvi kaidelerle yapılmaktadır. Kaidesiz, gelişigüzel yaşayıp gidense dinsizlerdir.” der.

MUALLİM:

Muallim (öğretmen) toplumun şekillenmesinde ve ilerlemesinde oldukça önemli bir görev üstlenir. Bireylerin kişisel olarak yetişmesinde de toplumların eğitilmesinde de öğretmenler son derece etkileyicidirler.

Yazarın öğretmenlere söylediği en etkileyici söz; “Tahammülsüzlüğün, şikâyetin başladığı yerde muallimlik davası biter. Muallim, daima muvaffakiyetsizliğinin, zaaflarının sebebini arayarak kendini düzeltmeye çalışmalıdır. Gandi, talebelerinde hata görürse, bunun sebebinin nefsindeki kifayetsizlik olduğunu kabul ederek oruç tutuyordu. Muallim, kaderinin karşısına çıkardığı engellerle mücadele ederken sonuna kadar nefsinden fedakârlık yapmayı göze alabilen cesur insandır.”

Yazarımız Nurettin Topçu öğretmenliğe dair bir betimlemesinde;

“Muallimlik sevgi işidir, ruh sevgisidir. Ruhun ulvi olan isteklerine nefsinden her şeyi feda eden sevginin ferdi ulaştırdığı örnek insan mertebesidir. Muallim, hepimizin her an muhtaç olduğu doktordur. İman ve anlayış vasıtaları ile bizi tedavi eder. Ruhlarımıza sunar ve hakikat âleminden haberler verir. Tehdit ve dayakla öğretmek, muallimin işi değildir. Muallim, insan olan varlığımızı alır, ona sonsuzluk dünyası olan ruhi hayat istasyonlarında yol alacak kudretin ve değerlerin aşısını yapar. Ruhumuza aşılar yapan doktor olarak muallim, ruh dünyamızın hem duygu, hem bilgi, hem de irade bölgelerinde tedavisini ve aşılarını yapmaya mecburdur. Şayet bunlardan bir kısmı ihmal edilirse ruhi yapı buhran içinde kalır, sayıklar ve kendine gelemez. Duygular sahasında eğitim en küçük yaşta başlayacaktır. Kalbe yapılan ilk aşı, merhamet aşısıdır. Sonra, hemcinsini sevmek ve sevdiği için aldatmamak, ihmal etmemek aşıları yapılır, cemaat sevgisi verir.” der.

MAARİF DAVAMIZ

Yazar Maarifi meydana getiren dört ana unsuru anlatır. Yazara göre bu dört unsur; ders, talebe, muallim ve dar manada öğretim yeri olan mekteptir. Bu dört unsur, mektep denen içtimai müessesenin dört duvarı gibidir. Bu dört duvarın hepsinin de sağlam oluşu ile mektep ve maarif ayakta durur. Dersi, ezbercilik ve nakilcilikten ibaret olan; muallimi, her meslekten alınan; talebesi, hayatın her sahasına benliğini dağıtmış ve şehirlerinde kendi çocuklarına mahsus bir hayat sahası ayırmamış bir cemiyet içinde, henüz mektebinin çehresi bile çizilmemiş olunca orada gerçekten millet mektebi var denebilir mi? Ders, hakikatlerin araştırılmasıdır. Teknik ancak ilimlerin tatbikatı diye ve onlardan sonra ele alınır. Talebe hakikatler peşinde koşmayı meslek edinen insandır, gayesi manevi olgunlaşma olan bir mesleğin insanıdır, mekteplerin diploma müşterisi ve istikbalin mevki dilencisi değildir.

Yazara göre Maarif, yalnız mektepte okutmak ve okuyanlara bir takım bilgiler vermek değildir. O, bir milletin bütün halinde, düşünme ve yaratıcılık sahasında seferber edilmesidir.

Kitabın devamında yazar İlköğretim, Ortaöğretim ve Üniversite eğitimine dair düşüncelerini anlatır. Son olarak da okullarımızda din eğitimi ile ilgili düşünceleri anlatılmaktadır.

Hakikat aşkına sahip insanlar, cemiyetin içinde çoğalmadıkça, hakikat aşkı cemiyet içinde en yüksek ve muhterem yeri tutmadıkça ve hakikatin ihtirası cemaat içerisinde bir umumi cereyan, büyük bir hareket haline gelmedikçe, milli mektep gerçekten var olmayacaktır.

Doğunun Bilgisi Batının Bilimi (Joseph Needham) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Doğunun Bilgisi Batının Bilimi

Kitabın Yazarı : Joseph Needham

Kitabın Özeti :

Doğunun Bilgisi Batının Bilimi kitabında yazar Çin’in kültürel özelliklerini Batı toplumları ile kıyaslayarak bazı sorulara cevap arıyor. Herkesin merak ettiği şu sorunun dolaylı olarak yanıtı var kitapta. Batı’nın Rönesans’ına neden olan kağıt, matbaa ve barut Çin’de bulunduğu halde neden Rönesans Çin’de değil de Batı’da ortaya çıktı? Bu sorunun neden hatalı olduğunu anlatıyor yazar Doğunun Bilgisi Batının Bilimi kitabında. Çin ve Batı tamamen farklı süreçlerden geçerek bugünkü hallerini aldığını anlatıyor. Çin’de asırlardır hakim olan Konfüçyus anlayışının etkilerini ve Çin’in bürokrasi anlayışının onların dilindeki bürokrasi kavramıyla anlaşılması gerektiğini söylüyor.

Kitabın adının Doğunun Bilgisi Batının Bilimi olarak çevrilmesinin bir sebebi var. Yazar bize Çin’in bilimi, Batı’nın geçtiği aşamalardan geçmeden elde ettiğini, öyleyse Batı’nın bilime ulaşmadaki yönteminin evrendeki tek geçerli yöntem olmadığını, yöntemlerden sadece biri olduğunu söylüyor. Batı bilimi sistemli hale gelmeden de Çin’de pek çok alanda bilimsel gelişmeler yaşanmıştı. Bunlar Rönesans öncesinde olmuştu. Üstelik Çin toplumsal yaşam olarak da Batı’nın geçtiği aşamalardan geçmemişti. Batı’da olduğu gibi ciddi bir köle ticareti yoktu mesela.

Aynı şekilde feodalizm de oldukça farklıydı. Çin hem toplumsal olarak hem de bilimsel olarak Batı’dan farklı olduğu halde kendi kültürünü ve bilimini oluşturabilmiştir.

Eski ve orta çağ Çin’inde, tabiatta yaptıkları gözlemlere dayalı çok miktarda bilgi ve teoriler bulunuyordu ve yapılan deneyler sistematik bir biçimde kaydediliyor, sonuçları şaşırtıcı derecede doğru olan ölçümler yapılıyordu.

Çin biliminin öncü Batılı tarihçilerinden olan Joseph Needham şöyle diyor: “Çin medeniyeti, Batıda başlayan bilimsel devrimden önceki on dört yüzyıl boyunca, doğa araştırmalarında ve doğa bilgisini insanlık yararına kullanmada, Avrupalılardan çok daha etkin olmuştu. Daha önce Helenistik çağın fiziksel bilime en büyük katkısının mekanik alanında olduğunu söylemiştik; ama dünya Antik ve Orta Çağ Çin’inde yaşamış, nispeten sessiz zanaatkarlara, kendilerini ifade edebilmiş kuramcılar olmalarına karşın, İskenderiye’li teknisyenlere olduğundan daha fazlasını borçludur. Needham şöyle açıklıyordu: Biz, burada filozoflarla, prenslerle, astronomlarla ya da matematikçilerle, Çin nüfusunun eğitimli kısmıyla değil; zanaatın ve hayvancılığın çok daha az bilinen uğraşılarıyla ilgileniyoruz.

Antik dünyanın başka yerlerine oranla, Çinli zanaatkarlar devlet bürokrasisinin doğrudan kontrolüne daha fazla tabiydi, zira: Neredeyse tüm hanedanlıklarda imparatorluğa ait, gelişmiş üretim atölyeleri ve cephanelikler bulunuyordu, belli bazı dönemlerde de en ileri teknikler, Eski Han Hanedanlığı emrindeki Tuz ve Demir İdaresinde olduğu gibi “kamulaştırılıyordu.” Aynı zamanda hiç kuşkusuz, çağlar boyunca, her zaman sıradan halk arasında, her türlü idareden bağımsız olarak kendileri için ürettikleri büyük miktarda el sanatçılığı her zaman var olmuştu. Needham, Çinlilerin başarılarının sadece teknik olduğu, bu nedenle bilimsel olarak tanımlanmaya layık olmadığı şeklindeki görüşe özellikle karşı çıkmıştır.

Batı’nın Bilgisi Doğunun Bilimi Çin medeniyetini anlamak ve onu Batı ile karşılaştırabilmek açısından önemli. Yazarın son cümlesi olarak kitap şu Latince deyişle bitiyor. Ex oriente lux. Işık Doğu’dan gelir. Eski Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül bu cümleyi bir yurt dışı ziyaretinde kullanmıştı.

Dünya Okulu (Salman Khan) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Dünya Okulu

Kitabın Yazarı : Salman Khan

Kitap Hakkında Bilgi :

Eğitimde fırsat eşitliği için, herkese, her yerde, dünya standartlarında, ücretsiz eğitim. Geleceğin okulları nasıl olacak, eğitim nasıl dönüşecek, öğretmen - öğrenci ilişkisi nasıl yeniden şekillenecek, sınıflarda hangi teknolojik yöntemlerle ders işlenecek? Tüm bu konuların yanı sıra bu kitapta Khan Academy'nin hikayesini de en samimi şekilde kurucusunun kaleminden okuyacaksınız. Khan Academy'nin nasıl teknoloji ve eğitimi bir araya getirerek insan faktörünü ön plana çıkarttığını anlatan "Dünya Okulu", eğitim reformunun geleceğine ışık tutuyor. STFA'nın 1992 yılında kurduğu Bilimsel ve Teknik Yayınları Çeviri Vakfı, 2012 yılında Khan Academy kurucusu Salman Khan ile Khan Academy'nin ilk uluslararası iş ortaklığı anlaşmasını imzaladı. Anlaşma çerçevesinde dünyanın en büyük internet öğrenim platformu Khan Academy Türkçeleştirilerek tüm dünyada Türkçe konuşan herkese ücretsiz olarak sunulmaktadır. Khan Academy Türkçe, Ekim 2014 itibariyle 2 milyon ders vermiştir. Herkese kendi hızında ve kişiselleştirişmiş eğitim anlayışıyla dünya genelindeki eğitim reformunun en önemli paydaşlarından olan Khan Academy'nin sunduğu interaktif alıştırmalar, yönlendirme ve puanlama sistemleri ile öğrenci, öğretmen ve velilere yönelik raporlama gibi gelişmiş özellikler de binlerce eğitim videosu ile birlikte Türkçe olarak kullanıcılarla ücretsiz olarak buluşturulmaktadır. STFA, Khan Academy Türkçe projesi için Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği protokolü imzalamış olup Fatih Projesi ve Eğitim Bilişim Ağı (EBA) kapsamında ortak çalışmalara devam etmektedir. Khan Academy'nin kurucusu Salman Khan'ın 2012 yılında yazdığı "Dünya Okulu" isimli kitabı, Khan'ın eğitim reformu ve eğitim sisteminin geleceği ile ilgili görüşlerini derlediği vizyon açıcı bir çalışma. Eğitimde fırsat eşitliği için, herkese, her yerde, dünya standartlarında, ücretsiz eğitim.

"Sal Khan'ın eğitim sistemi üzerindeki etkisi hesaplanamayacak kadar büyük."
-Bill Gates-

"Sal'ın Khan Academy'si, kurulduğu 2006'dan beri sunduğu herkesin erişimine açık, özgürlük vadeden online eğitim modeliyle düşüncelerimizi kökten değiştiriyor."
-Al Gore-

"Herkese Bedava Eğitim, Sonsuza Kadar... Khanacademy.org ve Khanacademy.org.tr adreslerini şiddetle tavsiye ederim."
-İsmet Berkan, Hürriyet Gazetesi Yazarı-

"Dünyanın en büyük dersliği Türkiye'de... STFA, her yıl 8 milyon kullanıcının faydalandığı dünyanın en büyük ücretsiz online öğrenim platformu Khan Academy'yi Türkçe'ye kazandırdı."
-Nuran Çakmakçı, Hürriyet Gazetesi Eğitim Yazar-

"Khan Academy Türkçe eğitime büyük katkı yapacak... Geriye kalan, Khan Academy'nin imkanlarından Anadolu'nun en ücra köşesine dahi ulaşarak öğrencileri, öğretmenleri, ebeveynleri haberdar etmek." -Şelale Kadak, Sabah Gazetesi Yazarı-
(Tanıtım Bülteninden)

Kitabın Özeti :

Kitapta eğitimle ilgili ciddi istatistikler, mevcut eğitim sisteminin sorunları, Khan akademinin nasıl kurulduğu ve sağladığı faydalar anlatılıyor. Dünya Okulu, eğitim üzerine yazılmış en ayağı yere basan kitaplardan birisi.

Kitabın basitçe savunduğu konu mevcut eğitim sisteminin verimsizliği ve insanların kendi hızlarında ve başlarına öğrenmelerinin, hem eksiksiz öğrenmeyi sağlayacağını, hem de öğrenmenin daha hızlı ve derin gerçekleşeceğini savunması.

Dünya Okulu’ndan bazı alıntılar:

Öğrencilerin dikkat süreleri üzerine. Belki de yapılması gereken dersin ortasında bir şaka ile sınıfı dağıtıp, sonra tekrar toplamaktır.

“1996’da yayınlanan “Ulusal Öğretme ve Öğrenme Forumu” adlı hakemli dergide yayınlanan makalede iki profesör, dersi dakikalara ayırmış ve öğrencilerin yerleşmek için 3-5 dakikaya ihtiyaç duyduğunu, ardından 10­18 dakikalık odaklanma bölümünün geldiğini saptamışlardır. Bunun devamında öğretmen ne yaparsa yapsın dikkat dağınıklığı yaşanıyordu. 1985’de yapılan bir araştırmada ise, 20 dakikalık bir sonumun ne kadarının hatırda kaldığı sorulduğunda yoğunlukla en çok akılda kalan kısmın ilk 5 dakika olduğu görülmüş ve en az akılda kalan kısmında son 5 dakika olduğu görülmüştür. Günümüze gelindiğinde pek çok araştırma dikkat ile ilgili aynı sonuçları vermesine rağmen halen daha ders sürelerinin neden 1 saat olduğu da düşündürücüdür.”

Eğer yeterli vakit sağlanırsa herkes öğrenir diyen tam öğrenme modeli okullarda uygulanmadığı için, öğrencilerin eksik bilgilerle yeni konularla karşılaşması sorunu var. Matematik gibi konuların birbiriyle yakından ilişkili olan konuların öğrenilmesinde gerçek bir sorun bu. “Öğrencilerin bir konuyu anlamaları test değerlendirmesiyle belirleniyor. Bu değerlendirmelerde genel olarak 75-80 civarında bir puan alan öğrenci başarılı sayılıyor. Ancak öğrenci test sonucunda 95 bile almış olsa %5?lik bir öğrenilememiş bir bölüm ortaya çıkıyor. Öğrencilerde bu %5 öğrenilemeyen bilgi ile bir başka konuya geçiyor ve bu yarım ve eksik öğrenilmiş bilgiler öğrencilerin tam öğrenme için çaba sarf etmelerini ve ilerlemelerini engelliyor. Öğrencinin eksik öğrenmeleri bütün içerisinde Grawyer Peyniri gibi boşlukların ortaya çıkmasına neden oluyor.”

Eğer eğitim uzaktan ücretsiz ve öğretmensiz sağlanabiliyorsa, yani okula gerek yoksa özel okula hiç gerek yoktur.

“Özel eğitime yapılan aşırı ve biraz da isterik harcama hem sağlıksız hem de sürdürülemez, hem de tamamen gereksizdir. Birincisi, benzer demografik özelliklere sahip öğrencileri olan özel okullar ile devlet okulları arasında, alınan sonuçlar açısından belirgin farklar yoktur.”

Balık vermek değil, balık tutmayı öğretmek. Bilgi seviyesinin her geçen gün arttığı günümüz dünyasında çocuk kitaplara ve öğretmenlere mecbur bırakılamaz. Yapılması gereken çocuğun bilgiyi kendi başına, bir rehber olmadan elde edebilme becerisi geliştirmesidir. Özellikle gelecek böylesine belirsizken.

“Duke Üniversitesi Profesörlerinden Cathy N. Davidson (Mac Arthur Vakfı Dijital Medya ve Öğrenme Yarışmaları eş direktörü), dünyada bu yıl ilkokula başlayan çocukların %65’i daha icat edilmemiş işlerde çalışacaktır öngörüsünde bulunuyor. Bu öngörü gayet mümkün görünüyor çünkü 1960?larda ilkokulda okuyan öğrencilerin 1970 ve 1980?lerde en çok istihdam sağlayan kişisel bilgisayar endüstrisinde çalışacağı veya 1980’lerde kimsenin geçimini internet üzerinden sağlayacağına dair bilgi yoktu.10-15 yıl öncesinde bu gelişmelerin hiçbiri öngörülebilir değildi. Kimse bundan 10 yıl sonrasını bilecek kadar zeki değildir. Durum bu kadar şüpheli iken eğitimde önemli olan onlara ne öğrettiğimiz değil, kendi kendilerine öğrenmeyi nasıl öğrenecekleri. Lise beni bağımsız ders çalışmanın ve kendine en uygun hızda öğrenmenin vazgeçilmez önemi konusunda ikna etti ama standart ders anlatımının inanılmaz verimsizliğini; anlamsızlığını ve hatta insanlık dışılığını bana gösteren üniversite oldu.”

Ve dünya bankasına ait endişe verici bir istatistik.

“Dünya bankası tahminlerine göre her gün devlet ilkokullarındaki öğretmenlerin %25’i işe gitmiyor, gidenlerin %50'si ders yapmıyor. Dünyanın değişik bölgelerinde eğitimin en temel ihtiyaçları bile karşılanamaz düzeyde.” Son olarak, uzaktan eğitimin özellikle teorik derslerde sağlayabileceği faydaların yanında birçok eksiği olduğu ortadadır. Bu yüzden yapılması gereken mevcut eğitim sistemine uzaktan eğitimi dahil etmektir. Gelişen teknolojinin eğitimin iyileştirilmesi için aktif olarak kullanılmasıdır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın “EBA” adımı bu anlamda çok önemlidir.

Cahil Hoca Zihinsel Özgürleşme Üstüne Beş Ders (Jacques Ranciere) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Cahil Hoca Zihinsel Özgürleşme Üstüne Beş Ders

Kitabın Yazarı : Jacques Ranciere

Kitabın Özeti :

Kitap daha ilk sayfalardan örnek bir olaydan yola çıkarak evrensel eğitimle ilgili önemli bir eleştiri yapıyor. Özgürleştirme ve aptallaştırma kavramlarından yola çıkarak zekaların bir şekilde eşitliğini savunuyor. Yaptığı temel eleştiri şu: Eğer çocuk kitaptaki akıl yürütmeyi anlayamıyorsa, öğreticinin gösterdiği akıl yürütmeyi nasıl anlayacaktır? Ve bu kitaptaki akıl yürütme açıklama ile anlaşılıyorsa bu bir kısır döngüdür ve çocuğa sürekli bir şeylerin açıklanması gerekecektir. Üstelik her açıklama başka bir açıklamayı gerektireceğinden bu iş sonsuza kadar devam edecektir. Öğrenci artık kendi başına öğrenemeyen, öğrenmek için başka bir zekaya ihtiyaç duyan birine dönüşmüştür. Anlaması için kendinden daha çok bilen birilerine ihtiyaç duyacaktır. İşte bu bilgili öğretici ve kendi kendine öğrenemeyen öğrenci arasındaki ilişki aptallaştırmadır. Çünkü birine bir şeyi açıklamak ona kendi başına öğrenemeyeceğini göstermektir. Yazara göre aptallaştırmanın yerini özgürleştirme almalıdır. Bu özgürleştirme işini de ancak cahil bir hoca yapabilir.

Kitabın girişindeki hikayede anlatıldığına göre, bir Fransızca hocası olan ve hiç Felemenkçe bilmeyen bir öğretmenin Hollanda’da hiç Fransızca bilmeyen öğrencilere Fransızca öğretmesi gerekiyor. Birgün kitapçıda Telemak isimli kitabın hem Fransızca hem de Felemenkçe olan bir baskısını buluyor ve çocuklara bunu dağıtıyor. Zaman geçtikçe öğrencilerin, yazarlar kadar iyi Fransızca cümleler kurduğuna tanık oluyor. Evet. Öğrenciler sadece iki kitabı karşılaştırarak Fransızca öğrenmişlerdir ve öğretmenin buna hiçbir katkısı olmamıştır. Kitabın devamında da bu örnek üzerinden gidiliyor. Kitabın iskeleti bu fikir ve olay üzerine kurulu.

Sokratik yöntemi tenkit eden bir yaklaşım bu. Kitapta bunla ilgili şu bölüm var:

“Bilgisini göstermesi aynı zamanda onun kudretsizliğini göstermesi demektir: Köle hiçbir zaman yalnız yürümeyecek tir; dahası, hocanın dersini aydınlatma amacı dışında, kimse ondan yürümesini de istemeyecektir. Sokrates, Menon’un kölesinin şahsında, aslında hep köle kalacak bir köleyi sorguya çekmektedir. Bu nedenle Sokratesçilik aptallaştırmanın kusursuzlaştınlmış bir biçimidir. Her bilgin hoca gibi Sokrates de öğretmek için soru sorar. Oysa bir insanı özgürleştirmek isteyen kişinin ona bilginler gibi de ğil herhangi bir insan gibi soru sorması gerekir, yani öğretmek değil öğrenmek için. Böyle bir şeyi de ancak öğrenciden fazla bilmeyen, ondan önce o yolculuğa çıkmamış olan, cahil hoca yapabilir.

Babamız duasını duymamış, ezberden okuyamayacak çocuk var mıdır? Aranan şey bulunmuştur: Oğluna okumayı öğretmek isteyen yoksul ve cahil baba çaresiz değildir. Çevresinde bu duayı onun için kağıda yazacak iyi niyetli ve okur-yazar biri mutlaka vardır. Bununla birlikte baba veya anne Babamız kelimesini bulmasını isteyerek çocuğunun eğitimine başlayabilir.”

Kitapta halkın aptallaşmasının nedenini, zekasının aşağı olduğunu duyduğu inanç olarak görüyor yazar.

Hatalı gözlem. Herkes içindeki cevherden öylesine emindir ki! Sadece şanssızlık ortaya çıkmasını engellemiştir. Derler ki, Allah herkese akıl dağıtırken, herkes yine kendi aklını beğenip almıştır.

“”Olmaz, yapamam,” der size bilgilenmeye özendirdiğiniz şu cahil, “hepi topu işçiyim ben.” Bu akıl yürütmede bulunan her şeyi doğru anlamak lazım. Evvela “Yapamam” aslında “istemiyorum; niye uğraşayım ki?” demektir. İkincisi: “Yapabilirim tabii, çünkü ben zekiyim, ama işçiyim: Benim gibi insanlar o işi yapamaz, mesela komşum yapamıyor. Ayrıca ne işime yarayacak ki? Sonuçta ben beyinsizlerle çalışıyorum.” Böyle uzar gider eşitsizliğe duyulan inanç.”

Bütün zekaları eşit saymanın olası faydası üzerinde de durmuş yazar:

“Dolayısıyla cahil ve yoksul bir baba çocuklarının öğretimini üstlenebilir. Bu öğretimin ilkesini vermek lazım: Önce bir şey öğrenip her şeyi şu ilkeye göre onunla ilişki/endirrnek gerekir: Bütün zekalar eşittir.”

Son söz: Böyle tek fikre dayalı öneriler tehlikelidir. Özellikle de fikrin faydalı olup olmadığı bilimsel olarak ele alınmamışsa. Yazarın kişinin kendi kendine öğrenmesinin daha faydalı olacağı iddiası kontrole tabi tutulmalıdır. Üstelik tek bir olay üzerinden bunu eğitimin geneline uygulamak saflık olacaktır. Belki kimi durumlarda öğrenciyi kendi başına bırakmak uygundur fakat bu yöntemin işe yaramadığı durumlar da olacaktır. Bu fikrin faydalı olduğu alanlar varsa bile bunlar evrensel eğitim sistemine kaynaştırılamaz mı gerçekten? Kitabı okurken aklıma Hilmi Özkök Paşa’nın “Hayatta en kortuğum şey son anda ortaya çıkan parlak fikirlerdir.” sözü geldi.

Son olarak, Felix Schelling’den bir alıntı.

“Gerçek eğitim eşitsizliği yaratır; bireylerin eşitsizliğini, başarının eşitsizliğini, yeteneğin eşitsizliğini… Dünyada ilerlemenin biricik ölçüsü, sıradan olmak değil eşitsizlik, standardizasyon değil bireysel üstünlüktür.”

Öğretmen (Frank McCourt) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Öğretmen

Kitabın Yazarı : Frank McCourt

Kitap Hakkında Bilgi :

Öğretmen'e övgüler:
"McCourt çocukluğunu geçirdiği İrlanda'nın fakir ortamından çıkıp New York kendi devlet okullarında lise öğretmenliğine yükselişini komik bir bakışla, büyük bir açık kalplilikle ve de usta bir öykücünün mükemmel bir zamanlaması ile dile getiriyor. Öğretmen yalnızca öğretmenlerin değil, lise sınıflarına adım atmış herkesin okuması gereken bir kitap, Tanrı'ya şükür sınavlara girmek zorunda değilsiniz."
- Belly Collins, The Trouble with Poetry and other Poems adlı eserin yazarı-
"Angela'nın Külleri'ndeki kara mizah devam ediyor... Lirik bir ses ve muhteşem bir diyalog düzenleme yeteneği... Öğretmenlik mesleğinin kaybı büyük bir okuyucu kitlesi kazandırdı."
- Kirkus Reviews-
"McCourt otuz yıllık İngilizce öğretmenliğini derin bir saygıyla anıyor... Buhran dönemleri, bağlantılar ve deneyüstü öğelerle bezenmiş bir kitap."
- Elle-
"McCourt hayranları bu kitaba bayılacaklar, ayrıca her öğretmenin ve de politikacıların okuması gereken bir eser."
Publishers Weekly

Kitabın Özeti :

MEB’in eğitimcilere tavsiye ettiği kitaplardan olan Öğretmen Frank McCourt‘ın hayatıyla ilgili anlattığı bazı hikayelerden oluşuyor.

İrlanda asıllı yazar ABD’de uzun yıllar öğretmenlik yaptığı için (ki bu çoğu zaman zorlu okullar) bu hikayelerin büyük çoğunluğu öğretmenlikle ilgili ve bu hikayelerde öğretmenlere faydalı olabilecek bazı bilgiler var.

Kitabın anlattığı hikayeler eğlenceli bir dille anlatılmış ve geneli öğrencilerle iletişim kurmak üzerine. İlk zamanlarında Öğretmen Frank McCourt öğrencilere kendini dinletmeyi beceremez. Bu yüzden sürekli onlara hikayeler anlatır. Bu yüzden velilerle ve oku yöneticisiyle sorunlar yaşar. Kendi içinde de yaptığının doğru ve yanlışlığıyla ilgili vicdan muhasebesi yapar.

Bu anılardan biri öğretmen olarak sınıfa girdiği ilk anla ilgili. Yazara göre öğretmenin sınıfa girdiği ilk an çok önemlidir. Bunun üzerinde birkaç kere duruyor kitapta. Öğrenciler öğretmenler konusunda uzmandır ve öğretmen koltuğuna oturan bir öğretmenin korkak ya da tembel olduğunu düşünürler. Öğretmen masasını öğrencilerle aranda bir engel olarak kullanma. Cesur ol. İlk günüde bir hata yap ve aylarca onu düzeltmeye çalış. Sınıf senin oyun alanın ya da savaş alanın olabilir. Sürekli en arkalara ulaşmaya çalışarak sınıfı kuşat. Eğer kendine bir hat çekersen öğrenciler o hattı geçmeyi deneyeceklerdir. Bu yüzden tüm sınıf alanına hakim olunmalıdır. Öğrencilerin seni nasıl görmekten mutlu olurlar? Her oyun yazarı sana söyleyecektir ki, aktör oturduğunda oyun bitmiş olur.

Sınıfa ilk girdiğinizde öğrenciler arasında öğretmene karşı bir dayanışma vardır. Bu yüzden öğretmen zamanla öğrencileri yanına çekmelidir. Bunun için öğrenci psikolojsine dikkat edilmelidir. Bir sınıfa girmek senin için hiçbir şey demek değildir. Fakat bir öğrenci için bu her şey olabilir. Başta bu bir çevre değişimidir ve öğrenci üzerinde büyük etkileri vardır. Tavırlarımız önemlidir.

“New York’ta öğretmenlik yapıyorsanız, bir ders planı hazırlayın ve hedefinizi önceden belirleyip öğrencileri öğrenmeleri için motive edin. Herkesin bildiği gibi, bu çocuklar hiçbir şey öğrenmek istemiyor.” diyor Öğretmen McCourt, bu bizim şehirlerimiz için de geçerli sanıyorum.

Ev ödevi tabiri öğrencilerde iyi bir izlenim yaratmaz. Öğrencinin yapmasını istediğiniz şeyi farklı şekilde ifade edin. Mümkünse ödev olduğunu hissettirmeden. Yazarın üstünde durduğu bir diğer önemli konu ise, öğrencilerin ailelerini arayan ya da onları idareye götüren öğretmenlere saygı duymayacağı. Yazara göre, eğer kendi sorunlarınızı kendiniz çözemiyorsanız bu iyi değildir. Tam olarak böyle söylemiyor ama kitaptaki hali şu şekilde :

There’s no respect for teachers who send you to the office or call parents. If you can’t handle it yourself you shouldn’t even be a teacher.

Öğretmen Frank McCourt kitabın sonlarında şunu söylüyor. Sevgili öğretmen, sınıfta kendi yolunu kendin bulmalısın. Bu başkalarının sana anlatabileceği bir şey değil. Kendi yöntemlerini ve tekniklerini kendin bulmalısın. Bazı öğretmenler güçlüdür. Sınıflarını not tehdidiyle baskı altına alırlar. Bir öğrenciye karşı o anda düşük sözlü notu kullanmaktan çekinmezler. Diğer öğrencilere mesajı açıktır. Ben sizin öğretmeninizim. Danışmanın, sırdaşın ya da ailen değilim. Bir konu anlatıyorum. Üstlen ya da ayrıl.