Kitabın Adı : NUTUK
Kitabın Yazarı : Mustafa Kemal ATATÜRK
Düzenleyen : Dr.Tuğrul BAYKENT
3.BÖLÜM: İSTANBUL UN ANADOLU YA BAĞIMLI KILINMASI (ANA METIN, S.30-33)
Efendiler, Sivas Kongresinin hemen tüm süresi boyunca, sinir gerici haberler almaktan geri kalmıyordum. Ancak, aldığım bütün bilgileri olduğu gibi Kongre üyelerine sunmakta yarardan çok sakınca görüyordum. Bence en önemli sorun, her güçlüğe ve tehlikeye göğüs gererek, Sivas Kongresi görüşmelerini bir an önce sonuç verici kararlara ulaştırmak ve bu kararları ülkede uygulamağa girişmekti. Bu isteğim gerçekleşti. Bütün ülkeyi kapsayan ulusal örgüt tüzüğünün ve Genel Kongre bildirisinin hemen basılıp dağıtılması için gerekli işler yapıldı.
İstanbul hükümetinin Kongreyi basıp dağıtmak üzere Sivas'a vali atadığı Ali Galip'i etkisiz kıldık ve kaçmak zorunda bıraktık. Kısa süre sonra da, ulusal direnişi boğmak amacıyla bu hainlikleri yapan İstanbul'daki Damat Ferit hükümetini istifaya mecbur ettik.
Efendiler, kaçmakta olan Ali Galip ve işbirlikçilerini izletirken elimize geçen belgeler, İstanbul hükümetinin yaptığı kötülükleri her türlü açıklamadan daha iyi ortaya koyacak niteliktedir. Bu hainliğe girişenlere karşı alınması gerekli tutum bellidir. Ancak açık saldırıdan elden geldiğince kaçınmak o günün gereği olduğu gibi, gücümüzü birçok hedefe birden çevirmek yerine bir noktada toplamak da uygun olacaktı.
Bu nedenle saldırılacak hedef olarak yalnız Ferit Paşa hükümetini seçtik ve Padişah'ın da bu işin içinde olduğunu bilmezlikten geldik. Ferit Paşa hükümetinin gerçekleri Padişah'a bildirmeyerek O'nu aldattığı tezini tuttuk. Bu düşünceyle Padişaha bir telgraf hazırladık.
Burada hükümetin Kongreyi basmaya ve müslümanlar arasında kan dökmeğe kalkıştığını söyledik; para karşılığında Kürdistan'ı ayaklandırıp yurdu parçalatmaya giriştiğini anlattık. Ulusun artık İstanbul hükümetine inan ve güveninin kalmadığını, "Namuslu kişilerden oluşan adaletli bir hükümet kuruluncaya değin, İstanbul hükümeti ile hiçbir ilişki kurmamaya karar vermiş olduğunu belirttik; ordunun da bu yolda ulustan ayrılmayacağını bilgisine sunmak zorunda kaldığımızı" yazdık. Telgraf kolordu komutanlarınca da imzalanmıştı.
11 Eylül günü ve özellikle 11/12 Eylül gecesi, kolordu komutanları her yerde telgrafhanelere el koymuş, İstanbul'la haberleşmeye çalışıyorlardı. Ama Sadrazam ortadan kaybolmuş gibiydi.
Sonunda Kongre Genel Kurulu adına kendisine şu telgrafı çektik: "Sadrazam Ferit Paşa'ya, Yurdun ve ulusun haklarıyla kutsal varlıklarını ayaklar altına alan ve Padişah hazretlerinin yüksek şeref ve onurlarını kıran aymazca girişim ve davranışlarınız saptanmıştır. Ulusun Padişahımızdan başka hiçbirinize güveni kalmamıştır. Hükümetiniz ulus ile Padişah arasına bir dıvar gibi giriyor. Bu yoldaki direnmeniz bir saat daha sürecek olursa, ulus tüm yurdun yasa dışı hükümetinizle ilgi ve bağını kesecektir. Bu, son uyarımızdır."
Efendiler, bunun üzerine kimi hafif, ama kimi de oldukça ağır karşıt görüşler, direnmeler, karşı girişimler, dahası gözdağı vermeler oldu. Meclisin nerede toplanabileceği düşüncesi kafalarımızı uğraştırıyordu.
Bu arada hükümet temsilcisi Salih Paşa'yla 20 Ekim 1919 günü Amasya'da görüşmeye başladık. Biz, ulusal örgütlerin ve Temsil Kurulu'nun İstanbul hükümetince resmi olarak tanınan bir siyasal varlık olduğunu, görüşmelerimizin resmi olduğunu ve her iki yanı da bağladığını açıkça ortaya koymak istiyorduk.
Efendiler, Amasya görüşmelerinde Millet Meclisinin İstanbul'da toplanmasının doğru olmadığı yolundaki görüşümüzü Salih Paşa'ya kabul ettirip onaylattık. Bu görüşü hükümete kabul ettirmeğe çalışacağını, başaramazsa hükümetten çekileceğini söyledi. Salih Paşa bu konuda başarı sağlayamamıştır.
Bu arada ulusal örgütün İstanbul merkezinden Kara Vasıf ve Şevket Beyler Meclis'in kesinlikle İstanbul'da toplanmasını zorunlu görüyorlardı. 7 Kasım'da Kara Vasıf Bey'e ivedi olarak Sivas'a gelmesini yazdım. O ise 19 Kasım günlü şifresinde "Meclis'i Anadolu'da toplamak düşüncesinden vazgeçmek bir yurt ödevidir. diyordu. Efendiler, çok önemli olan bu toplantı yeri konusunda gerçek eğilimi anlayıp uygulanabilir olan kararı almak zorunda bulunuyordum.
Bu nedenle 15., 20., 12. ve 3. Kolordu Komutanlarını Sivas'ta bir toplantıya çağırdım. Günlerce süren görüşme ve tartışmalar sonunda şu karara varıldı: Sakınca ve tehlikelerine karşın, hükümet istediği için ve ülkede sarsıntıya yol açmaktan kaçınmak düşüncesiyle, Millet Meclisinin İstanbul'da toplanması zorunluluğunun kabulü; ancak Meclis'te ulusal örgütün ilkelerini savunacak güçlü bir grubun oluşturulması, örgütün hızla güçlendirilmesine çalışılması gibi koşullarla. Ben, Meclis'in İstanbul'da saldırıya uğrayacağını ve dağılacağını kesinlikle bekliyordum. Böyle bir durumda başvurulacak önlemi de kararlaştırmıştım. Hazırlığımız ve düzenlemelerimiz de başlamıştı. Ankara'da toplanmak..
Efendiler, Meclis 12 Ocak 1920 günü açılmıştı. Yaklaşık 10 gün sonra, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'dan ivedi bir telgraf aldım. İngilizlerin, kendisiyle Genel Kurmay Başkanı Cevat Paşa'nın görevden alınmasını istediklerini, hükümetin şiddetli biçimde olmaz demekle birlikte boyun eğdiğini bildiriyor, Anadolu'da da hükümeti güç duruma sokacak davranışta bulunulmamasını istiyordu.
Sadrazama şunları bildirdim: "İngilizlerin Harbiye Nazırı ile Genel Kurmay Başkanının değiştirilmelerini istemeleri, devletin bağımsızlığına kesin bir saldırıdır... Bu açık saldırıyı devletçe kabul eder, ulusça da susarsak, siyasal varlığımızla ilgili en kötü kararlara ve işlere kendimiz yol açmış olacağımıza kuşku yoktur."
Aynı gün durumu bütün komutanlıklara ve bütün milletvekillerine şifreyle şu bildirimi yaptım: "Devletin siyasal bağımsızlığına karşı kesin bir saldırıda bulunulduğu, Barış Konferansına, Avrupa uluslarına, islam dünyasına ve yurdun her yanına duyurulmalıdır. İngilizler saldırıdan vazgeçmezlerse, Meclisin ödevi Anadolu'ya gelmek ve ulusal iradeyi ele almaktır. Şimdiden gerekli önlemler alınmıştır."
Temsil Kurulu'nun ve Kuvva-yı Milliye'nin çalışmalarını sürdürmesi konusunda kamuoyunu yoklamak gerekliydi. Kâzım Karabekir Paşa bu konuda, Temsil Kurulu, alınması gerekli kararları Millet Meclisi'nin namusuna ve yurtseverliğine bırakıp, olayların gidişine bağlı kalmalıdır. diyordu.
Efendiler, biz kuşkusuz olayların gidişine bağlı kalamazdık; yani kendimizi, başımıza ne gelirse katlanmak gibi bir kaderciliğe bırakamazdık. İstanbul'da bulunmasını gerekli gördüğüm İsmet Paşa'dan bir şifre telgraf aldım. Telgraf, şimdiki hükümetin düşürülmesi, Meclisin dağıtılması ve Kuvva-yı Milliye'nin ortadan kaldırılması gibi amaçlarla, İstanbul'da İngilizlerle birlikte bir dernek kurulduğunu bildiriyordu; Anadolu'daki Anzavur girişimlerinin bu çalışmalara dayandığını yazıyordu.
3 Mart 1920 günü Rauf ve Kara Vasıf Beyler de, şifre telgraflarında Meclisin dağıtılmasının kesin olduğunu bildiriyorlar ve Padişah katında etkili olacak önlemlerin Temsil Kurulu'ca alınmasını istiyorlardı.
Efendiler, 1920 Mart'ının 16. günü, şöyle bir tel verildi: "Ankara'da Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine Bu sabah Şehzadebaşı'ndaki Mızıka Karakolu'nu İngilizler basmış ve oradaki askerlerle çarpışmalar olmuştur; şimdi İstanbul'u işgal altına alıyorlar. Bilgilerinize sunulur. Manastırlı Hamdi"
Efendiler, 16 Martta İstanbul işgal edilir edilmez aldığım önlemlerin en önemlisi, olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin Ankara'da toplanmasıdır. Açılışının ilk günlerinde Meclis'e, Türkiye'nin izlemesi gereken siyasal ilke konusundaki görüşlerimi sundum. Bilindiği gibi Osmanlılar döneminde türlü siyasal yollar izlenmişti ve izlenmekteydi.
Ben, bu yollardan hiçbirinin yeni Türkiye devletinin izleyeceği yol olamayacağı kanısına varmıştım. Değişik ulusları ortak ve genel bir ad altında toplayarak eşit hak ve koşullar içinde tutup güçlü bir devlet kurmak, parlak ve çekici bir siyasal görüştür. Ama aldatıcıdır. Dahası, ulaşılamayacak bir amaçtır. Bu, yüzyılların çok acı ve kanlı olaylarla ortaya koyduğu bir gerçektir. İslamcılık ve Turancılık siyasetinin başarı kazandığı tarihte görülebilmiş değildir.
Bizim açık ve uygulanabilir gördüğümüz siyasal yol, ulusal siyaset'tir: ulusal sınırlarımız içinde, her şeyden önce kendi gücümüze dayanarak varlığımızı korumak; ulus ve ülkenin gerçek mutluluk ve bayındırlığına çalışmak; gelişigüzel ve ulaşılamayacak istekler ardında ulusu uğraştırıp zarara sokmamak; uygar dünyadan uygar ve insanca davranış, karşılıklı dostluk beklemek.
Efendiler, hükümet kurma konusunda da tutulması gerekli yol, Osmanlı devletinin ve halifeliğin yıkıldığını kabul edip, yeni temellere dayalı yeni bir devlet kurmaktı. Ama durumu olduğu gibi söylemek, amacın büsbütün yitirilmesine yol açabilirdi. Çünkü genel düşünce ve eğilim, henüz halife-padişahın özürlü olduğu yolundaydı.
Meclis'te hemen halife-sultan makamıyla bağlantı kurma ve İstanbul hükümeti ile uzlaşma akımı başlamıştı. Hükümet kurulması konusunda bunları gözönünde tutmakla birlikte, asıl amacı koruyan önerimi yazılı olarak Meclis'e sundum.
Kısa bir tartışma sonunda kabul edilen bu önergeye bakıldığında, temel ilkelerin şöylece yer aldığı görülür:
1- Hükümet kurmak zorunludur.
2- Geçici bir devlet başkanı ya da Padişah vekili ortaya çıkarmak uygun değildir.
3- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üstünde bir güç yoktur.
Not: Halife-padişah, baskı ve zorlamadan kurtulduğu zaman, Meclis'in düzenleyeceği yasal ilkeler içindeki yerini alır. Efendiler, bu ilkelere dayalı bir hükümetin niteliği kolaylıkla anlaşılabilir: bu, ulusal egemenlik temeline dayalı olan halk hükümetidir; cumhuriyettir.
Zaman geçtikçe bu ilkelerin neleri kapsadığı anlaşılmaya başladı. İşte o zaman tartışmalar ve olaylar birbirini izledi. Meclis, bu açıklamalarımı ve önerimi yaptıktan sonra beni başkanlığa seçmekle, bana olan genel güvenini gösterdi.
Ayrıca kısa süre içinde Vatan Hainliği Yasasıyla İstiklal Mahkemeleri yasasını çıkararak, devrimlerin doğal gereklerini yapmaya koyuldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder