Elektrik Direklerinde Tellere Konan Kuşlar Neden Çarpılmaz?

Elektrik direklerinde tellerde bir insan için tehlikeli gerilim seviyelerinde elektrik bulunmaktadır. Tellerdeki bu elektrik kuşlar ve diğer hayvanlar için de tehlikelidir. Ancak bu tellere konan kuşlara ise hiç bir şey olmamaktadır.

İnsanların çoğu elektrik tellerine konan kuşların niçin çarpılmadığını merak eder.

Bunun cevabı basitçe elektrik akımının kuşun üzerinden geçerek devresini tamamlamamasıdır.

Elektrik çarpması için fazın kuşun üzerinden geçerek nötre, toprağa veya başka bir faza geçmesi gerekir.

Telin üzerinde duran bir kuş sadece faza ait tele temas ettiği için çarpılmaz.

Aynı şey insan için de geçerlidir. Uygun bir yalıtkan ayakkabı, çizme giymiş bir insan da elektriğe temas ettiğinde çarpılmaz. Aynı şekilde ayakları yere değmeden sadece elektrik teline dokunan bir insan çarpılmaz.

Yalnız özellikle büyük gövdeli kartal, akbaba, leylek gibi kuşlar için bu durum bazen geçerli olmamaktadır.

Bu kuşların kanatları büyük olduğu için elektrik telinin üzerindeyken başka bir faz teline veya elektrik direğinin metal kısmına dokunduklarında çarpılırlar.

Leyleklerin ayakları da büyük olduğu için bir ayaklarının tele diğer ayaklarının elektrik direğine dokunması çarpılmalarına neden olur.

Şanlıurfa'lı Hamalın Elektrik Çarpmasından Sonra Kafası Matematiğe Çalışmaya Başladı ve Sayısalcı Oldu

Sözelciydi sayısalcı oldu: Bana elektrik çarptıktan sonra kafam çalışmaya başladı

Şanlıurfa’da hamal olarak çalıştığı sırada elektrik akımına kapılan 19 yaşındaki genç Abdüsselam Çiçekçi, hayatının tamamen değiştiğini söyledi. Sözelci olduğunu belirten Çiçekçi, "Bana elektrik çarptıktan sonra kafam çalışmaya başladı. Ondan sonra matematiğe yöneldim. Bu sanayi elektriği 38 bin volttur. Bana sahip çıkmalarını istiyorum. Dünyayı alt üst edebilecek bir projem var. 8 yıldır bu projenin üzerinde çalışıyorum" diyerek yetkililerden destek istedi.

Şanlıurfa'nın Eyyübiye ilçesinde yaşayan 19 yaşındaki Abdüsselam Çiçekçi, babasına ait tahıl ürünleri işletmesinde hamal olarak çalıştığı sırada yüksek voltajlı elektrik akımına kapıldı. Akıma kapılarak yaralanan Çiçekçi, yakınları tarafından hastaneye kaldırıldı. 

Yaklaşık bir haftalık tedavisinin ardından normal hayatına devam eden genç, hayatının tamamen değiştiğini belirterek, sözel öğrencisi olmasına rağmen daha önce hiç ilgilenmediği matematikle uğraşmaya başladığını söyledi. 

Matematik aşığı olmaya başladığını aktaran Çiçekçi, matematik teorisi ile ilgili yaptığı çalışmalarının hayata geçirilmesi için yetkililerden destek istedi.

“Hafta sonları günde 17 saat babamın iş yerinde çalışıyorum. 2016 yılının 12 Eylül Pazar günü bana elektrik çarptı. Tam 38 bin volt. Elektrik çarptıktan sonra tamamen matematiğe yöneldim. Hem iş yerinde hamallık yapıyorum hem de matematik teorisiyle uğraşıyorum. 3 yıl boyunca yapmış olduğum çalışmalardan sonra büyük bir matematik teorisi buldum. İspatını da matematik uzmanlarıyla birlikte yaptık, noterde tasdikledik. Daha sonra Gaziantep'e de gittim, oradaki profesörlerle konuştum. Bu teori daha önce bulunmuş mu bulunmamış mı diye soruşturdum. Bulunmamış.

Bana elektrik çarptıktan sonra kafam çalışmaya başladı.

Bu sanayi elektriği 38 bin volttur. Bana çarptıktan sonra benim hayatım tamamen değişti. Ondan sonra matematiğe yöneldim. Ajitasyon yapmak istemiyorum, sadece bana sahip çıkmalarını istiyorum. Benim büyük bir projem daha var. Dünyayı alt üst edebilecek bir projem var. 8 yıldır bu projenin üzerinde çalışıyorum. Bu projeyi benden başka hiçbir insanoğlu bilmiyor. Bu projeyi gerçekleştirmek için devletten yardım istiyorum."

Oğlumun hayatı elektrik çarpmasından sonra değişti

Baba Cezayir Çiçekçi ise oğlunun elektrik akımına kapılmasının ardından matematikle uğraşmaya başladığını belirterek, “Oğlum Abdüsselam Çiçekçi 3 yıl önce elektrik akımına kapıldı. Elektrik çarpmasından sonra bizim hesap makinesi ile yaptığımız hesapları oğlum kafadan yapmaya başladı. Biz makine kullanmadan oğlum hesap bu kadardır, diyor. Elektrik çarpmasından sonra hayatı tamamen değişerek matematiğe yöneldi” şeklinde konuştu.

Elektrik Akımının Fizyolojik (Bedensel) Etkisi Nedir? Fayda ve Zararları Nelerdir? Elektrik Çarpması

Elektrik Akımının Fizyolojik (Bedensel) Etkisi

Elektrik akımının faydalı fizyolojik etkilerinden bazıları kalp pili, işitme cihazları ve birtakım bedensel ve psikolojik hastalıkların tedavisi şeklinde sıralanabilir.

Elektrik akımının fizyolojik bakımdan faydalarının yanında zararları da mevcuttur. En önemli sakıncası elektrik çarpması olarak bildiğimiz insan vücudu üzerindeki etkileridir.

Elektrik çarpması maruz kalınan gerilimin, insan vücudunun direncine ya da akımın geçtiği yolun direncine bağlı olarak vücuttan geçirdiği akıma, geçen akımın süresine ve bulunulan ortama (ıslak, kuru, nemli, iletken, yalıtkan...) bağlı olarak tehlikeli sonuçlara yol açabilmektedir. Değişik değerdeki elektrik akımlarının insan vücudunu nasıl etkilediği aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.

1- 1-8 mA: Bedende şok etkisi yapar. Hafif sarsıntı ve heyecanlanma şeklinde algılanır.

2- 15-20 mA: Bedenden geçtiği bölgedeki kaslarda kasılma olur. Bu durumda el kasları istem dışı kasıldığından, tutulan iletkenin bırakılmaması söz konusu olabilir. Bu değerdeki akımın bedenden geçiş süresi uzarsa ölüm tehlikesi söz konusu olabilir.

3- 50-100 mA: Bedende aşırı kasılmalara, solunum güçlüğüne, süre uzadığında ise ölüme neden olur.

4- 100-500 mA: Geçiş süresine bağlı olmakla birlikte kesin ölüme neden olur.

Elektrik akımının öngörülemeyen zararlı etkilerine karşı alınacak önlemler

1- Tesisat arızası giderirken şalter ve sigortaları kapatarak onarım bitene kadar kapalık kalacaklarından emin olmak. Gerekirse panonun başına bir nöbetçi bırakmak.

2- Tesisatlarda mutlaka faz koruma rölesi, faz sırası rölesi, kaçak akım rölesi ve sigorta kullanmak.

3- Nemli yerlerin tesisatlarında nemli yer malzemeleri kullanmak.

4- Sıcaklığın fazla olduğu yerlerde ya da yangın tehlikesinin olduğu yerlerde ısıya dayanıklı kablo ve ısıya dayanıklı elemanlar kullanmak.

5- Nemli yerlerde yalıtkan ayakkabı ve eldiven giymek

6- Elektrikli cihaz onarımı yaparken cihazın fişini prizden çekip, yalıtkan eldiven ve yalıtkan ayakkabı giydikten sonra işe başlamak

7- Elektrik işlerinde kullanılan pense, yankeski, kargaburun, tornavida, kontrol kalemi ve çeşitli ölçü aletleri gibi araç gereçlerin yalıtımlarının iyi olmasına dikkat etmek.

8- Kullanılan malzemelerin yalıtımlarının standartlara uygun olarak yapılmış olduklarına emin olmak.

Elektrik Çarpmalarında İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Elektrik çarpmasının nedenleri nelerdir?

1- Yüksek gerilimli elektrik çarpmaları : 

İş kazaları sonucu meydana gelen yüksek gerilimli elektrik çarpmaları genellikle tedbirsizlikten kaynaklanmaktadır. Yüksek gerilim elektrik çarpılmaları ölümcül olabilir veya ciddi yaralanmalara ve yanıklara neden olabilir.

2- Düşük gerilimli elektrik çarpmaları: 

Küçük çocukların kabloları ısırması, prizlere metal cisimler sokması, elektrikli cihazların uygunsuz yerlerde kullanımı, ıslak ellerle elektrikli cihazlara dokunulması, bilgi sahibi olunmadan tamir işlerine girişilmesi bu duruma örnektir.



Elektrik çarpmaları sonucu meydana gelen sorunlar nelerdir?

1- Baş-boyun yaralanmaları: 

Elektrik çarpması sonucu düşme, baş-boyun kırıklarına yol açabilir.

2- Kalp-dolaşım sistemi sorunları: 

Bazı durumlarda elektrik çarpmaları kalbin durmasına yol açabilir. Bunun yanında sinir sistemlerinde geçici veya kalıcı hasarlaroluşabilir.

3- Cilt: 

Elektrik çarpmaları sonucu ciltte yaralanmalar ve yanıklar oluşabilir.

4- Görme hasarı: 

Bazı durumlarda elektirik çarpmaları körlüğe neden olabilir.

5- Solunum yetmezliği: 

Elektrik çarpmaları sonucunda solunum yetmezliği görülebilir.

Elektrik çarpması sonrasında neler yapılmalı?

- Elektriği kesmek için sigortaları kapatın

- Yalıtkan bir cisim ile (Tahta, sopa, deri eldiven gibi) kazazedenin elektrik teli ile olan bağlantısını kesin

- Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın

- Lastik tabanlı ayakkabı giyin ve kuru bir lastik eldiven takın

- Çocukları olay yerinden uzak tutun

- Kazazede soluk almıyorsa ağızdan ağıza solunum yapın

- Kazazede'nin ayaklarını yukarı kaldırın

- Gerekli olduğu takdirde kazazedeye kapalı kalp kompresyonu yapın

- Varsa yanık tedavisi uygulayın

- Kazazede'nin sakin kalmasını sağlayın

- Bir çay kaşığı yemek sodası ve bir çay kaşığı tuzu 1/3 litre suda eritip, ilk yarım saat içerisinde kazazedeye içirin

- 112 acil servisini arayın

Elektrik çarpmalarında yapılmaması gerekenler nelerdir?

- Sigortaları kapatmadan çıplak elle kazazedeyle kesinlikle dokunulmamalıdır.

- Yanık yerine yoğurt, salça, diş macunu gibi maddeler sürülmemelidir

- Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa kesinlikle çıkarılmamalıdır

Elektrik çarpmalarında ilk yardım nasıl yapılır?

- Kazazede'nin üzerinde yanan giysi, ayakkabı veya kemer gibi bir eşya varsa çıkartılmalıdır

- Hasta mümkün olduğu kadar az hareket ettirilmelidir

- Temiz bir sargı beziyle yanık yerinin üstü kapatılmalıdır

- Kazazede acilen hastaneye götürülmelidir.

- Dilin boğaza kaçmaması için kazazede yan yatırılmalıdır

Elektrik Çarpmalarından Korunmak İçin Alınacak Önlemler Nelerdir?

Elektrik Çarpmalarından Korunmak İçin Alınacak Önlemler Şunlardır;
 

1- Koruyucu Yalıtma,
2- Üzerinde Durulan Yerin Yalıtılması,
3- Küçük Gerilim Kullanılması

4- Sıfırlama,
5- Topraklama,
6- Bu önlemlere ek olarak, elektrik iç tesisat yönetmeliğinin 25.10.1996 tarih 22798 sayılı son değişikliği ile KAÇAK AKIM RÖLESİ (Hayat Koruma) kullanılması zorunludur.

25 Yıllık Elektrik Ustasının Panoya Enerji Kesmeden Müdahelesi Sonucu Çarpılması Videosu

1- Koruyucu Yalıtma
 

Normalde gerilim altında olmayan ancak yalıtım hatası sonucu elektriklenebilen parçaların izoleli yapılmasıdır. Elektrik işlerinde kullanılan penseler, karga burunlar, tornavidalar ve benzer el aletleri, uygun şekilde yalıtılmış ve yağdanlıkların, süpürgelerin, fırçaların ve diğer temizlik araçlarının sapları, akım geçirmeyen malzemeden yapılmış olmalıdır.
 

2- Üzerinde Durulan Yerin Yalıtılması

Yerleri değişmeyen sabit elektrikli makina ve araçlarla, elektrik panolarının taban alanına tahta ızgara, lastik paspas vb. konulmak suretiyle yapılan bir korunma önlemidir. Bu korunma önlemi, herhangi bir elektrik kaçağında insanı toprağa karsı yalıttığı için elektik çarpılması gerçekleşmez.
 

3- Küçük Gerilim Kullanma

Bir yalıtım hatasında elektrik çarpmasının etkili olmaması için, elektrikli araçların 42 voltluk gerilimle çalıştırılmasıdır. Bu korunma önlemi yapılan elektrikli araçları ayrıca topraklamaya gerek yoktur. Kazan içinde veya buna benzer dar ve iletken kısımları bulunan yerlerle ıslak yerlerde, alternatif akım ile çalışan lambalar kullanıldığı takdirde küçük gerilim kullanılmalıdır. Bu devredeki fişler aynı yerde bulunabilecek daha yüksek gerilimli prizlere uymayacak türden seçilmelidir.
 

4- Sıfırlama

Elektrikli makina ve araçların gövde kısımlarının (yani şaselerinin) nötr iletkenine bağlanmasıdır. Ancak nötr hattına doğrudan doğruya bağlamak için en az 10 mm². kesitinde bakır iletken kullanılması zorunludur.
 

5- Topraklama

Elektrik enerjisinin kullanıldığı yerlerde, üzerinde akım taşıyabilecek madeni kısımların toprak ile yapılan elektriksel bağlantı düzenine topraklama denir. (diğer anlatımla makina şasesi ile yeryüzündeki toprağın birbirleri ile bağlanmasıdır.)

Elektrikle çalışan tüm makina ve tezgahlar, tornalar, frezeler, planyalar, vargeller, hızarlar, matkaplar, kompresörler vb. nin şaselerine gözle muayene edilebilen topraklama hatları çekilmelidir. Ayrıca çelik konstrüksiyonlu metal çatılar da yıldırıma karsı etkili bir şekilde topraklanmalıdır.

Topraklama devresi, düşük dirençli iletkenden (bakır veya alüminyumdan) yapılmış olmalı, bağlandığı cihazın devresinde meydana gelecek en büyük kaçak akımı iletecek kapasitede olmalı, mekanik ve kimyasal etkilerden korunmuş olarak çekilmelidir.

Elektrik tesisatının yıllık periyodik kontrol belgesinde, topraklama levhalarının ölçülen direnç değerleri ohm cinsinden yazılmalı, direnci 10 ohm’dan büyük levhalara ek topraklama levhası eklenmelidir. (Radyoaktif paratonerlerin topraklama direnci 5 ohm’dan küçük olmalıdır.)
 

6- Kaçak Akım Rölesi

Tüketici devrede, gelen ve giden akımların birbirlerine eşit olmadığı durumlarda, devreyi otomatik olarak kesen bir koruma cihazıdır. Yani insan vücudundan bir akım geçmesi halinde dönen akım, gelen akıma eşit olmayacak ve elektrik devresi kesilecektir. Hayat Koruma denen Kaçak akım rölesinde toprak hattına da gerek yoktur. Bu nedenle yerleri sürekli değişen elektrikli aletlerin kullanılmasında çok güvenlidir.

Elektrik Çarpmalarında Etki Eden Faktörler Nelerdir?

1- Elektrik akımının cinsi (doğru akım veya alternatif akım) 

Doğru akımda pil ve akülerin gerilimleri düşük değerde olduğu için çarpma riski yoktur. Ancak doğru akımda 30 volt üstü yüksek gerilimler çarpılma riski meydana getirmeye başlar. Alternatif akımda evlerde kullandığımız gerilim 220 volt olduğu için çarpılmalarda risk daha fazladır.

25 Yıllık Elektrik Ustasının Panoya Enerji Kesmeden Müdahelesi Sonucu Çarpılması Videosu

2- Etkileyen gerilimin büyüklüğü

Normal şartlarda kişiden kişiye değişmekle birlikte 15- 30 volt arasında çarpılma hissi oluşur. 30 volttan sonra gerilim tehlikeli olabilir. Çarpılma gerilim değerinden çok akım değerine bağlıdır. Aynı gerilime maruz kalmış insanlardan başka faktörlerden dolayı aynı akım geçmez. Çarpılma etkileri farklı olur.


3- Etkileyen akımın büyüklüğü ve şiddeti 

Çarpılmalarda etki eden faktörlerin en başında elektrik akımın değeri gelir.

4- Akım alternatif ise frekansı

En tehlikeli olan 20 - 100 Hertz arasındaki frekanstır. 7000 Hertzden sonra akımın öldürme riski azalır. 50.000 Hertzden sonra akımın sadece ısıtıcı etkisi ortaya çıkar ve bu yükseklikteki frekans insanlar için tehlikesizdir.

5- Akımın etki yaptığı süre, çarpılma süresi

Elektrik akımının etki ettiği süre ne kadar fazla olursa çarpma etkisi de o kadar fazla olur. Çok kısa süreli çarpılmalarda yüksek gerilim ve akıma rağmen çarpılma etkisi az olabilir. Ancak düşük gerilim olsa bile uzun süreli çarpılmalar tehlikeli olabilir.

6- Devre topraktan tamamlanmış ise; toprağın kuru ve ıslak durumu 

Toprağın, zeminin ıslak olması çarpılmalarda daha etkili olur.

7- Elektrik devresinde izole edilmemiş noktaların bulunması

Elektrik bağlantılarında, kablolarda izolasyon hatası nedeniyle iletken telin ortaya çıkması çarpılmalara neden olur.

8- Akım kaynağı ile kazalı arasında akımı engelleyici maddelerin bulunması

Kişinin elinde eldiven olması, ayağında yalıtkan ayakkabı, çizme olması, zeminin yalıtkan olması gibi durumlarda çarpılma olmaz veya etkisi az olur.

9- Akım şiddetinin yönü ve izlediği yol

Elektrik akımının özellikle kalp üzerinden geçecek bir yol izlemesi çok tehlikeli olur. Sol koldan çarpılmak sağ koldan çarpılmaya göre daha tehlikelidir.

10- Kaza sırasında vücudun gösterdiği direnç 

İnsan vücudundan geçen akım, maruz kalınan gerilimin insan vücudunun direnç değerine bölünmesiyle bulunur. Buna göre kişinin direnci ne kadar fazla ise çarpılma o kadar az olur. Vücut direnci kişiden kişiye değişmekle beraber 2000 ohm civarıdır. Ancak insan vücudunun iç direnci çok daha düşüktür. Düşük gerilimlerde olsa bile ağız, dil bölgesinden veya kablonun batması neticesi vücut içinden çarpılmak tehlikeli olabilir.

11- Ellerin kuru, ıslak, terli veya nasırlı olması

Ellerin ıslak ve terli olması çarpılma etkisini artırırken, kuru ve nasırlı olması çarpılma etkisini azaltır.

12- Kişinin çarpılan yerinde yara olması

Çarpılan kişinin elindeki yaradan çarpılması çarpılma etkisini çok artırır. Mesela elektrik çarpılmasında iletken tel aynı zamanda elinize batarsa çarpılma çok daha şiddetli olur. İnsanın vücudunun içi derisine göre daha az dirence sahiptir. Bu da daha az gerilimde bile daha fazla elektrik akımına maruz kalmaya neden olur. 9 voltluk bir pil insanı çarpmaz ama dilinize değdirirseniz çarpılırsınız.