Alternatif akımda yüklerin durumuna göre 3 değişik güç tüketilmektedir. Bu güçler arasında vektörel bir ilişki vardır. Vektörel olarak aktif ve reaktif gücün toplamı görünür gücü verir.
1- Görünür (Zahiri) Güç:
Alıcının şebekeden çektiği toplam güçtür.
S harfi ile gösterilir.
Eğer bir devrede hem direnç hem de reaktanslar (bobin) varsa bu devrede hem aktif hem de reaktif güç birlikte çekilir. Böyle devrelerde güç, akım ile gerilimin çarpımına eşittir.
Formülü: S = U.I
Birimi : (VA) Volt-Amperdir.
Alıcının çektiği aktif ve reaktif güçlerin vektöriyel toplamına eşittir.
Alternatif akım devresine bağlayacağımız ampermetre alıcının akımını, voltmetre gerilimini ölçer ve gösterir. Bu ölçü aletlerinden alacağımız değerler ile o alıcının görünür gücü bulunabilir.
Örnek: Devrede ampermetreden okunan değer 1,5 amperi, voltmetreden okunan değer ise 220 Volt’u göstermektedir. Buna göre alıcının görünür gücünü bulunuz.
U = 220 Volt
I = 1,5 Amper
S = ?
S = U.I = 220. 1,5 = 330 VA bulunur.
2- Aktif (Faydalı) Güç:
Gücün her an değişik değer aldığı durumlarda iş gören, faydalı olan gücün ortalama değerine alternatif akımda aktif güç denir.
Alternatif akımda güç denildiğinde kastedilen aktif güçtür.
Birimi Watt’tır,
P harfi ile gösterilir.
P = U . I . Cosφ formülü ile bulunur.
Tüketicinin çektiği akımın meydana getirdiği aktif güç, tüketici tarafından faydalı hâle getirilir. Örneğin, ısı harcayan cihazlarda aktif güç termik güce, motorlarda mekanik güce, lambalarda ise aydınlatma gücüne dönüşür.
Örnek:
Devrede ampermetreden okunan değer 4 amperi, voltmetreden okunan değer ise 220 voltu ve kosinüsfimetreden okunan değer 0,6’yı göstermektedir. Buna göre alıcının aktif gücünü bulunuz.
U = 220 Volt
I = 4 Amper
Cosφ = 0,6
P = ?
P = U.I.Cosφ = 220 . 4 . 0,6 = 528 Watt bulunur.
İşe yaramayan ancak kaynaktan çekilen kör güçtür. Diğer bir ifadeyle, endüktif yüklü devrelerde, manyetik devrenin uyartımı için gereken güçtür.
“Q” harfi ile gösterilir.
Bu güç endüktif yük üzerinde harcanmaz, sadece depo edilir ve tekrar kaynağa gönderilir. Dolayısıyla kaynakla endüktif yük arasında sürekli olarak reaktif güç alışverişi yapılır. Bu durum ise sistemdeki iletkenlerden geçen akımın artmasına sebep olur.
Formülü: Q = U.I.Sinφ formülü ile bulunur.
Birimi : (volt-amper-reaktif) VAR’tir.
Reaktif güç tüketen yükler: Kondansatör veya bobin bulunan tüm elektrik devreleri reaktif güce ihtiyaç duyar. Kondansatörlü devreler ileri reaktif güç çekerlerken bobinli devreler geri reaktif güç çeker.
Transformatör, elektrik motorları, fluoresant lamba balastı gibi bobinli cihazlar reaktif güç meydana getirirler.
