Jeneratör Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Jeneratör Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Jeneratörler, dizel, benzin gibi bir yakıt kullanarak bir alternatörün dönmesini sağlayarak elektrik enerjisi üreten cihazlardır. Evlerde ve işyerlerinde yaygın olarak kullanılırlar. Bir fazlı veya üç fazlı olabilirler. Bazıları taşınabilir ve küçük boyutlarda iken bazıları büyük ve sabittir. 

Jeneratörler elektrik kesintisi olduğunda elektrik enerjisi devamlılığını sağlayan cihazlardır. Elektrik kesintisini ortadan kaldırarak hastanelerde cihazların kesintisiz çalışmasını sağlayan, iş yerlerinde üretim sürecinin devamını sağlayan, evimizde konforumuzu artıran jeneratörlerin kullanımında aşağıdaki bilgileri göz önünde bulundurmalıyız.

1- Jeneratörde kullanılan yakıt miktarını kontrol etmelidir.

2- Jeneratörün yakıt deposunun temizliği kontrol edilip yaptırılmalıdır.

3- Jeneratör soğumadan ya da çalışır durumdayken yakıt eklemesi yapılmamalıdır. Aksi halde yangın çıkmasına neden olabilir.

4- Jeneratörün yağ seviyesi kontrol edilmelidir.

5- Jeneratörün gücüne uygun yükte cihazlar bağlamalıdır. Jeneratörün gücünde fazla yükleme durumunda sigorta atabilir, jeneratör ve cihazınız zarar görebilir.

6- Jeneratöre çalışacak cihazlar direk bağlanmamalıdır. Bir pano veya ara kablo kullanılması gerekir.

7- Jeneratörü kullandığımız zeminin ıslak olmamasına dikkat edilmelidir.

8- Jeneratörü kullanırken fırın, ocak, sigara gibi yanıcı maddelerden uzak tutmalıdır.

9- Jeneratör elektrik kesintileri olmasa da ayda bir kısa süreli de olsa çalıştırmalıdır.

10- Jeneratörün kablolarının sağlam olup olmadığı aralıklarla kontrol edilmelidir. Yıpranan, eskiyen kabloları değiştirmelidir.

11- Jeneratör hava soğutmalı bir model ise etrafında bir metre boş alan bırakılmalıdır.

Alternatör Nedir? Yapısı ve Çalışma Prensibi Nasıldır? Nerelerde Kullanılır?

Alternatör : 

Mekanik enerjiyi, hareket enerjisini alternatif akım elektrik enerjisine çeviren makinalara alternatör denir.

Alternatörler alternatif akım üretmek için kullanılırlar.

Jeneratörlerde, dönme hareketini sağlayan benzinli veya dizel bir motora bağlı olarak alternatif akım elektrik enerjisi üretimi yaparlar. Böylece elektrikler kesildiğinde veya elektrik olmayan bir yerde elektrik enerjisi üretip kullanmaya yararlar.

Alternatörün yapısında şunlar bulunur;

Gövde, çelikten kaynak ile dayanıklı yapıda yapılmıştır. Stator sac paketi yüksek kalitede silisli çelik sacdan yapılmıştır. Çıkık kutuplu rotor %150 aşırı hıza dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Soğutma fanı dökme alüminyumdur. Yatak muhafazası dökme demirdir, ön ve arka taıyıcılar demir plakalardan kaynakla yapılmıştır.

Stator (Endüvi) :

Alternatörlerin statoruna endüvi denir. Gerilimin meydana geldiği kısımdır. Endüvi silisli sac paketlerinden yapılmış olup iç kısımlarına sargıların yerleştirilmesi için oluklar yerletirilmiştir. Alternatörlerde endüvi duran kısımda yapılmıştır. Çünkü endüvide oluşan büyük akım ve gerilimlerin fırça ve bilezikler yardımıyla dış devreye alınmaları zor ve pahalı olur. Ayrıca alternatörün verimini çok düşürür.

Endüvinin duran kısımda yapılmasının faydaları:

* Endüvi sargılarında endüklenen gerilim dış devreye fırça ve bilezikler
olmaksızın alınabilir.
* Duran kısımdaki sargıların sarılması ve izolesi daha kolay yapılır.
* Duran kısımda sargıların merkezkaç kuvvet etkisi ile yerlerinden fırlamaları söz konusu olmaz.
* Sargıların soğutulması daha kolay yapılabilir.

Endüktör (Kutuplar) :

Alternatörlerin endüktör (kutup) sargılarından doğru akım dolaşır. Bu sargılara fırça ve bilezikler yardımı ile dışarıdan doğru gerilim uygulanır. Kutupların çıkıntılı veya düz (silindirik) olmasına göre buralara sarılan sargılar değişik biçim alır. Çıkıntılı kutuplu bir alternatörün kutbu iki ucu dışarı çıkartılmış bir makara sargısına benzemektedir. Sargılar manyetik nüveden yalıtılmış durumdadır. Bu şekilde sarımı yapılan kutuplar, yan yana N-S-N-S oluşturacak şekilde bağlanırlar. Büyük güçlü alternatörlerde bu sargılar kalın lamalardan yapılır. Bu nedenle yalıtkanın iyi bir yalıtkanlık görevi yanında ısıya dayanıklılığı da düşünülmelidir.

Düz kutuplu alternatörlerde rotor sargıları için çoğu zaman el sargısı uygulanır ve iki kutuplu olarak sarılırlar. Rotorun yüzeyine açılmış bulunan oluklara el sargısı tipinde sargılar yerleştirilir. Yüksek devirli olan bu çeşit rotorlarda, sargıların merkezkaç kuvvet ve akımın dinamik etkilerinden dolayı oluktan fırlamamaları için sıkıca bağlanmaları gerekir. Rüzgâr kayıplarını azaltmak ve sargıların oluklardan dışarı fırlamalarını önlemek için olukların ağızlarına manyetik olmayan kamalar yerleştirilir. Böylece rotor yüzeyi silme bir şekildehazırlanır.

Rotor sargıları dikdörtgen kesitli emaye veya çift tabaka Fiberglas ile izole edilmiş bakır lamalardanyapılabilir. Rotorun tamamına vakum ve basınç altında erimeye polyesterreçine ile emdirme işlemi yapılır.

Alternatörün Çalışma Prensibi :

Bir manyetik alan içinde hareket eden iletken tellerin uçlarında elektrik akımı oluşur. Bu prensipten faydalınılarak alternatörler üretilmiştir. Rotor ile beraber oluşan manyetik alan döner. Elektrik üretilen iletken bobin teller statorda sabit durur. Hareketli manyetik alan içindeki bobin tellerin ucunda elektrik akımı oluşmuş olur.

Alternatörün Kullanım Yerleri : 

Arabalarda aküyü doldurmak için şarj dinamosu olarak,
Çeşitli jeneratörlerde istenildiğinde elektrik enerjisi üretmek için,
Rüzgar türbininde elektrik enerjisi üretmek için kullanılırlar.

Jeneratör Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? Nerelerde Kullanılır?

Jeneratör nedir?

Jeneratör; mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren portatif bir elektrik üreticisidir.

Jeneratör ne işe yarar?

Şebeke enerjisi kesildiğinde veya bulunulan konumda hiç elektrik enerjisi yoksa jeneratörler kullanılıp, elektrik üretilir. Jeneratörler ana şebeke enerjisi kesildiğinde 10 saniye civarında devreye girerek bağlı olduğu yüklerin elektrik enerjisini sağlarlar. Binaların, tesisların yedek enerji kaynağıdırlar.

Seyyar bir şekilde elektriğin üretilmesi ve kullanılması istenen pazar yeri, kamp yeri, seyyar satıcı ve benzeri yerlerde küçük güçlü jeneratörler kullanılabilir.

Jeneratör nasıl çalışır?

Jeneratörler bir alternatör ve bir motordan oluşur. Motor ve alternatör birbirine akuple edilmiştir. Jeneratörlerin motor kısımında benzin, motorin, doğalgaz gibi yakıtlar yakılarak ısı enerjisine çevrilir ve daha sonra da mekanik enerji üretilir. Motorda üretilen bu mekanik enerji motora bağlı alternatöre iletilir. Alternatör mekanik dönme etkisi ile mıknatıslanır ve elektrik enerjisi üretilir.

Elektriğin üretilmesi için bir dönme etkisine ve dolayısıyla mıknatıslanmaya ihtiyaç vardır.

Santrallerde rüzgar, su basıncı, rüzgar gibi etkiler bir türbini döndürüyor ve bu türbinin bağlı olduğu alternatör elektrik üretiyordu. Jeneratörlerde ise aynı arabalarda olduğu gibi bir yakıt koyup motoru çalıştırıyoruz, bu motor bir alternatörü döndürüyor ve elektrik enerjisi açığa çıkıyor.

Jeneratör nerelerde kullanılır?

Jeneratörlerin çok geniş bir kullanım alanı vardır. Evlerde, iş yerlerinde, endüstride, kamu kurumlarında kısaca enerji sürekliliğinin önemli olduğu heryerde kullanılabilir. Elektriğin ulaştırılamadığı zorlu konumlarda sadece jeneratörler çalıştırılır ve elektrik ihtiyacı bu şekilde giderilir. (Okyanusun ortasındaki adalar vs..)

8...30kVA güçte olanları evlerde, küçük dükkanlarda ve ofislerde kullanıma uygundur. 11..2500kVA'ya kadar olan güçler ve daha büyükleri endüstriyel tesislerde kullanıma uygundur.

Jeneratörün ana parçaları :

Motor: Yakıtın yakıldığı kısımdır. Isı enerjisinin mekanik enerjiye çevrildiği kısımdır.

Alternatör: Elektriğin üretildiği kısımdır. Mekanik enerji elektrik enerjisine çevrilir.

Kontrol panosu: Şebeke kesildiğinde jeneratörün ne zaman devreye gireceğini belirleyen, jeneratörün teknik değerlerinin görüntülendiği kısımdır. Jeneratörün beyni denebilir.

Şase ve yakıt deposu: Jeneratörün üzerine oturtulduğu kısım şasedir. Şaseler genellikle yakıt deposu olarak da kullanılır.

Radyatör: Isınan motorun soğutulduğu pervanedir.

Kabin: Jeneratör dış ortama konulacaksa hava koşullarından etkilenmemesi veya gürültü yapmaması için bir kabin içerisine konur.

Yakıt tipine göre jeneratör tipleri :

Dizel jeneratörler
Benzinli jeneratörler
Doğalgazlı jeneratörler
LPG'li jeneratörler

Kullanım amacına göre jeneratör tipleri :

Sürekli yük sağlama: Jeneratör birincil yük besleme kaynağı olarak kullanılır. Genellikle madencilik, şantiyeler, gemicilik sektörü gibi alanlarda kullanılırlar. Bu uygulamalar dışında talep gücün çok çok arttığı uygulamalarda da sadece jeneratörlerle yük beslenir.

Yedek güç kaynağı olarak: Şebekenin olduğu yerlerde şebeke kesildiğinde yedek kaynak olarak kullanılırlar.

Mobil kullanım: Römorklu, tekerlekli olarak üretilirler ve enerji ihtiyacının olduğu yere taşınarak elektrik enerjisi sağlarlar. Bir çekici ile karayolunda çekilebilir yapılıdırlar. Genellikle düşük güçlü olurlar.

Portatif tip: 10...12 kVA civarında üretilirler ve evlerde, bahçelerde vs.. kullanıma uygun hava soğutmalı modellerdir. Çok ağır değildirler ve taşınabilir bir yapıları vardır.

Jeneratörlerdeki prime, standby ve continuous güç nedir?

Standby Güç: Şebeke enerjisi kesintilerinde yedek güç olarak kullanılır ve değişken yük altında sınırlı süredeki çalışma gücüdür. Ortalama %70 yük değerinde yılda toplam 200 saat çalışabilir. Aşırı yüklenemez.

Prime Güç: Değişken yük altında sürekli çalışma gücüdür. 12 saatte 1 saat %10 aşırı yüklenebilir. Ortalama yük değeri %70 olmalıdır.

Continuous Güç: Sabit yük altında sürekli çalışma gücüdür. Ortalama yük değeri %100 olabilir. Aşırı yüklenemez.