Triyak Sembolü, Yapısı, Çalışması, Karakteristik Eğrisi Nasıldır?

Yapısı ve Çalışması :

Alternatif akımda her iki yönde akım geçiren yarı iletken anahtarlama elemanıdır. 

N kapılı ve P kapılı iki adet tristörün ters parelel bağlanmasıyla oluşturulmuştur. İki tristör birbirine ters olarak paralel bağlanmıştır. Triyak alternatif akımda çalışırken pozitif alternasta bir tristör negatif alternasta ise diğer tristör iletime geçer. 

Bağlantı noktaları A2 - A1, kontrol ucu da geyt (G) olarak adlandırılmıştır. 

Triyak’ın karekteristik eğrisinde görüldüğü gibi A1 – A2 uçlarına uygulanan gerilim Vmax değerini aştığında triyak tetiklenmeden kendi kendine iletime geçer, fakat bu durumda triyak iş göremez hale gelir. Triyak grafiğin I. ve III. bölgelerinde kararlı olarak çalışır bu bölgeler 1.ve 2. tristörün iletimde olduğu bölgelerdir. Vmax gerilimi aşılmadığı sürece geyt ucundan bir tetikleme darbesi uygulanmadan triyak yalıtımdadır yani akım geçirmez. Geyt ucuna (eksi) ya da ( artı ) gerilim uygulandığında triyak iletime geçer ve üzerinden akım geçirir. Triyak üzerinden geçecek akım Imax ve Imin değerlerinin dışına çıkmamalıdır. Imax sınırı aşılırsa triyak yırtılır yani iş göremez hale gelir. Imin altına düştüğünde ise triyak yalıtıma geçer. 

Triyak DC akımda da kullanılabilir, DC akımda tristör gibi çalışır. 

Triyak’ın İletim Halleri 

1. hal; I. bölge çalışması A2 (artı) A1 (eksi) G (artı) kararlı iletim 

2. hal; III. bölge çalışması A2 (eksi) A1 (artı) G (artı) kararsız iletim 

3. hal; I. bölge çalışması A2 (artı) A1 (eksi) G (eksi) kararsız iletim 

4. hal; III. bölge çalışması A2 (eksi) A1 (artı) G (eksi) kararlı iletim 

1. ve 3. hallerde A2 ucuna uygulanan gerilimin yönü geyt ucuna uygulanan gerilimin yönüyle aynı olduğu için Triyak kararlı iletimdedir. 

Kararsız iletimin olduğu 2. ve 4. hallerde triyak’ın iletime geçebilmesi için geyte uygulanan gerilim diğer hallerde uygulanan gerilimden daha büyük olmalıdır. 

Alternatif akımda çalıştırılacak triyak’ın kararlı çalışma halinde olabilmesi için A2 ucu ile geyt ucu aynı polariteden beslenmelidir. 

Özellikleri 

Triyaklar genellikle alternatif akım devrelerini kumanda etmede kullanılır. Yüksek akımları küçük akımlarla kontrol edebilir olması kullanım alanlarını artırmıştır. Ayrıca sessiz çalışması bakım gerektirmemesi problemsiz ve rölelere göre oldukça hızlı açma kapama yapması, açma kapama esnasında ark oluşmaması triyakları üstün kılan özellikleridir. Triyaklar, 220 volt altında 10 amper gibi yüksek bir akım geçirirken uçlarında bulunan gerilim 1,5 volt civarındadır. Bu anda triyak üzerindeki harcanan güç 15 wat dolayında iken yük üzerinde harcanan güç 2200 wattır. Triyaklar uygun şekilde soğutulurlarsa üzerlerinde harcanan güç kaybının oluşturacağı ısı dağıtılarak ömürlerinin uzun olması sağlanır. Triyak ile AC akımların DC akımlarla da kontrolü sağlanabilir.

Ölçü Aleti, AVOmetre İle Diyakın Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

AVOmetre ile Sağlamlık Kontrolü 

AVOmetre ile diyakın sağlamlık kontrolünde, ölçü aletinin direnç ölçme (omaj) kademesinde her iki yönde yapılan ölçümde yüksek direnç gösterir. 

Diyak arızalı ise her iki yönde de düşük direnç ölçülür. 

Güvenilir sağlamlık kontrolü ancak diyak devrede, iletimde ve yalıtımda iken yapılacak ölçümle ya da basit bir triyak tetikleme devresindeyken deneyerek yapılabilir. 

Diyak Sembolü, Yapısı, Çalışması, Karakteristik Eğrisi Nasıldır?

Yapısı ve Çalışması :

Diyak Sembolü

Her iki yönde akım geçirecek şekilde iki adet diyodun birbirlerine ters yönlü olarak paralel bağlanmasıyla oluşturulmuş tetikleme elemanıdır.

Diyak çift yönde de aynı görevi gören bir zener diyot gibi çalışır.

Diyak’ın kırılma (geçirme) gerilimi 24 – 36 volt aralığındadır. Bu gerilimlerin altında diyak yalıtımdadır. Yani akım geçirmez.

A1 A2 olarak adlandırılan uçlarının devreye bağlanma şekli önemli değildir. Her iki şekilde de bağlanabilir.

Diyaklar, darbe osilatörü olarak, tristör ve triyakların tetiklenmesi işlemlerinde kullanılır.

Diyak üzerinden geçecek maksimum akım değeri Imax = 2 amper dolayındadır. Diyak üzerinden geçecek akım değeri Imin değerinin altına düştüğünde diyak yalıtıma geçer yani akım geçirmez.

Imax = Diyak üzerinden geçirilebilecek maksimum akım 

Imin = Diyak’ı iletimde tutacak en az akım 

Umax = Diyak’ın iletime geçeceği (kırılma ) gerilim 

Umin = Diyak’ın yalıtıma geçeceği gerilim sınırı

Üzerine uygulanan gerilim diyak geriliminin üstüne çıktığında diyak iletime geçer. Diyak iletime geçer geçmez uçlarındaki gerilimde bir düşüş görülür. Bu düşüş değeri diyak geriliminin yaklaşık %20'si kadardır. Diyak’ın üzerine uygulanan gerilim diyak geriliminin altına da düşse diyak yine de iletimde kalır. Fakat diyak’a uygulanan gerilim düşüş anından sonraki gerilim seviyesinin altına düşürüldüğünde diyak yalıtıma geçer. Diyak iki yöndeki uygulanan polarmalarda da aynı tepkiyi verecektir. Diyak’ın bu özellikleri alternatif akımda kullanılabilmesine olanak verir.

Ölçü Aleti, AVOmetre İle Tristörün Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Tristörün AVOmetre ile Sağlamlık Kontrolü

AVOmetrenin direnç konumunda yapılan ölçümlerde;

Anot – Geyt her iki yönde de yüksek direnç ölçülmelidir.

Katot – Geyt arası yapılan her iki yönlü ölçümde bir yönde yüksek diğer yönde düşük direnç ölçülmelidir. Düşük direnç okunduğu anda AVOmetrenin kırmızı probunun dokunduğu uç geyt ucu, siyah probunun dokunduğu uç katot ucudur. 

A – K arası yapılan her iki yönlü ölçümde yüksek direnç ölçülmelidir. 

Dış görünüşleri aynı olan tristör ve triyağı birbirinden ayırt etmek için eleman uçları A1 - G arası iki yönlü ölçümde düşük direnç ölçülürse eleman triyaktır. Bir yönde düşük diğer yönde yüksek direnç ölçülürse eleman tristördür.

Dünyada Ülkeler Bazında Nükleer Enerjiden Elektrik Üretimi ve Reaktör Sayıları Ne Kadardır?

ÜLKELERİN NÜKLEER SANTRAL SAYILARI 

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının verilerine göre 31 Aralık 2008 tarihi itibarı ile dünyada bulunan nükleer santral ve kurulu güç miktarı ile ülkelerin ürettikleri toplam enerji içinde nükleer santrallardan elde ettikleri enerji miktarları açıklandı.

Dünyada halen 30 ülkede 438 nükleer santral reaktörü enerji üretiminde kullanılırken, 42 nükleer santral inşa aşamasında bulunuyor.

İşte ülkeler ve nükleer santral sayıları:

ALMANYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 17
Kurulu Gücü : 20.470 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 28,82

ABD
Nükleer Reaktör Sayısı : 104
Kurulu Gücü : 100.683 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 19,66

ARJANTİN
Nükleer Reaktör Sayısı : 2
Kurulu Gücü : 935 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 6,18

BELÇİKA
Nükleer Reaktör Sayısı : 7
Kurulu Gücü : 5.824 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 53,76

BREZİLYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 2
Kurulu Gücü : 1.766 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 3,12

BULGARİSTAN
Nükleer Reaktör Sayısı : 2
Kurulu Gücü : 1.906 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 32,92

ÇEK CUMHURİYETİ
Nükleer Reaktör Sayısı : 6
Kurulu Gücü : 3.634 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 32,45

ÇİN
Nükleer Reaktör Sayısı : 11
Kurulu Gücü : 8.438 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 2,15

ERMENİSTAN
Nükleer Reaktör Sayısı : 1
Kurulu Gücü : 376 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 39,35

KANADA
Nükleer Reaktör Sayısı : 18
Kurulu Gücü : 12.577 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 14,80

MACARİSTAN
Nükleer Reaktör Sayısı : 4
Kurulu Gücü : 1.859 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 37,15

FİNLANDİYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 4
Kurulu Gücü : 2.696 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 29,73

FRANSA
Nükleer Reaktör Sayısı : 59
Kurulu Gücü : 63.260 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 76,18

GÜNEY AFRİKA
Nükleer Reaktör Sayısı : 2
Kurulu Gücü : 1.800 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 5,25

GÜNEY KORE
Nükleer Reaktör Sayısı : 20
Kurulu Gücü : 17.647 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 35,62

HOLLANDA
Nükleer Reaktör Sayısı : 1
Kurulu Gücü : 482 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 3,80

HİNDİSTAN
Nükleer Reaktör Sayısı : 17
Kurulu Gücü : 3.782 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 2,03

İNGİLTERE
Nükleer Reaktör Sayısı : 19
Kurulu Gücü : 10.097 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 13,45

İSPANYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 8
Kurulu Gücü : 7.450 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 18,27

İSVEÇ
Nükleer Reaktör Sayısı : 10
Kurulu Gücü : 8.996 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 42,04

İSVİÇRE
Nükleer Reaktör Sayısı : 5
Kurulu Gücü : 3.220 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 39,22

JAPONYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 55
Kurulu Gücü : 47.278 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 24,93

LİTVANYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 1
Kurulu Gücü : 1.185 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 72,89

MEKSİKA
Nükleer Reaktör Sayısı : 2
Kurulu Gücü : 1.300 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 4,04

PAKİSTAN
Nükleer Reaktör Sayısı : 2
Kurulu Gücü : 425 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 1,91

ROMANYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 2
Kurulu Gücü : 1.300 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 17,54

RUSYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 31
Kurulu Gücü : 21.743 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 16,86

SLOVAKYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 4
Kurulu Gücü : 1.711 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 56,42

SLOVENYA
Nükleer Reaktör Sayısı : 1
Kurulu Gücü : 666 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 41,71

UKRAYNA
Nükleer Reaktör Sayısı : 15
Kurulu Gücü : 13.107 MW
Üretilen Enerji : (yüzde) 47,40

Pil Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?

Pil Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar 

Hayatımızı kolaylaştıran her teknolojik üründe görülebildiği gibi pillerin de bilhassa bilinçsiz kullanılması ve atıklarının gereği şekilde kontrol edilmemesi sonucunda çevreye oldukça önemli zararlar verdiği görülmektedir. 

Doğru akımda düşük bir güç vermelerine ve sağladıkları enerjinin çok daha pahalı olmasına karşılık, pillerin kolayca taşınabilir özerk üreteçler olma üstünlüğü vardır. 

Uygulamaları, askerî alanda (güdümlü ve balistik mermilerin, torpidoların itme sistemleri) olduğu kadar sivil alanda da (radyo alıcılarını, teypleri, tıraş makinelerini, kameraları, aydınlatma düzeneklerini, oyuncakları vb. beslemede) oldukça yaygındır. 

Saatlerin, elektronik oyunların, cep hesap makinelerinin ve cep telefonlarının gelişmesiyle minyatür pillere yeni pazarlar açılmıştır. 

1- Çocukların pillerle oynamasına kesinlikle müsaade edilmemelidir. 

2- Özellikle iç dirençleri düşük pillerin (örneğin Ni - Cd türleri gibi) para, bilezik, yüzük veya diğer madeni eşyalarla kısa devre yapması sonucunda ortaya çıkan yüksek sıcaklıklar yanıklara yol açabilir. 

3- Düğme tipi veya küçük boy pillerin yutulması halinde derhal tıbbi müdahale gereklidir. 

4- Küçük çocukların oynadıkları pilli oyuncakların, pil yuvalarının emniyetli bir şekilde kapalı olduğu kontrol edilmelidir. 

5- Pilleri (+) ve (-) kutuplarının kullanıldıkları cihaza doğru biçimde yerleştirilmeleri son derece önemlidir. 

6- Şarj edilemeyen türdeki piller herhangi bir şekilde kesinlikle şarj işlemine tabi tutulmamalıdır. 

7- Kullanılmış piller, hayatiyet kazandırmak için kesinlikle ısıtılmamalıdır. 

8- Piller ateşe atılmamalıdır.

9- Piller parçalanmamalıdır. 

10- Piller çöpe atılmamalıdır. Pil toplama kutularına atılıp çevreye zarar vermeleri engellenmelidir.

11- Pil içerisindeki kimyasal maddeler zehirli olduğu için aktığında temas etmekten kaçınılmalıdır. Temas edildiğinde bol su ile yıkanmalıdır.

12- Cihazınızdaki pillerin tamamı aynı anda değiştirilmelidir. Yeni pillerle kısmen kullanılmış piller bir arada çalıştırılmamalı ve farklı markalarda piller beraber kullanılmamalıdır. Aksi takdirde pillerin akma ihtimali çoğalacaktır. Bu ise cihazın arızalanmasına ve çevre kirliliğine yol açacaktır. 

13- Şarj edilebilir pil ve batarya bloklarının özel durumlar haricinde 0°C’nin altında ve 40°C’nin üstündeki sıcaklıklarda şarj edilmeleri tavsiye edilmez.

Elektrik Devresi Çeşitleri Nelerdir? Hangi Elemanlar Bulunur? Açık Devre, Kapalı Devre, Kısa Devre

Elektrik devreleri açık, kapalı ve kısa devre olmak üzere üç başlık altında incelenir.

Basit bir elektrik devresinde üreteç, sigorta, anahtar, alıcı ve iletken bulunmalıdır.

1. Açık devre:

Bir devrede anahtar veya sigorta açık olduğu zaman ya da akım yolunda bir iletkende kopukluk veya bağlantı yerlerinde temassızlık olduğu zaman alıcı üzerinden akım geçmez bu tip devrelere açık devre denir.

2. Kapalı devre:

Devrede anahtar kapalı iken üreteçten çıkan akım alıcıya ulaşıyor ve devresini tamamlıyor ise devre kapalı devredir.

3. Kısa devre:

Devreden geçen akımın alıcıya gitmeden devresini daha kısa yoldan tamamlamasına kısa devre denir. Üreteç gerilimi karşısında direnç sıfır olduğundan devreden büyük değerde akım geçmek ister. Böyle durumda koruma elemanı olarak kullanılan sigorta atar ve devreyi açar. Bu nedenle devrede sigorta olması önemlidir. Kısa devre, arıza çeşitlerinden biri olup arzu edilmeyen bir durumdur.