Dijital ve Analog Avometre ile Kondansatörün Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Kondansatörün sağlamlık kontrolüne başlamadan önce kondansatörün uçları birbirine değdirilerek veya bir kablo ile kısa devre edilerek deşarj edilir.

Analog avometre ile kondansatör sağlamlık kontrolü yapılırken önce avometre ohm kademesine alınır. Avometre uçları kondansatör uçlarına değdirilir. Analog avometrede kondansatör önce doğru polarma sonra da uçlar ters çevrilerek kondansatör ters polarmada ölçülür. Analog avometre ibresi doğru polarmada iken önce sıfıra doğru sapıp sonra yavaş yavaş geri dönmelidir. Analog avometre ibresi  ters polarma iken hiçbir sapma yapmamalıdır. Bu durumda kondansatör sağlamdır.

Dijital avometre ile kondansatör sağlamlık kontrolü yapılırken önce avometre ohm kademesine alınır. Avometre uçları kondansatör uçlarına değdirilir. Dijital avometrede kondansatör önce doğru polarma sonra da uçlar ters çevrilerek kondansatör ters polarmada ölçülür. Dijital avometrenin göstergesi doğru polarmada sıfırdan (0) başlayarak giderek artan bir değer göstererek sonsuz veya yüksek bir değer göstermelidir. Dijital avometrenin göstergesi ters polarmada bir değer göstermemelidir. Bu durumda kondansatör sağlamdır.

Kondansatörün kapasite değerini avometre ile tespit etmek mümkün değildir. Avometre ile ancak sağlamlık kontrolü yapılabilir. Kondansatörün kapasite değerini ölçmek için kapasite metre kullanılır.

Avometre Nedir? Nasıl Kullanılır? Özellikleri Nelerdir? Hangi Ölçümler Yapılır?

Ölçme İlkesi ve Kullanma Tekniği

Akım, gerilim ve direnç değerini ölçen aletlere avometre denir. 

A - Amper

V - Volt

O - Ohm

AVOmetrelerin analog ve dijital tipleri mevcut olup analog olanları yapı olarak döner bobinli ölçü aletleridir.

Dijital avometrelerin akım, gerilim, direnç yanında kapasite, endüktans, frekans, sıcaklık değerlerini ölçmek ile birlikte transistörlerin uç tespitlerini de yapabilmektedir. 

Avometrelerin genellikle 2, 3, 4 prob bağlantı soketi bulunmaktadır. Soket sayısı arttıkça aletin özellikleri de artmaktadır. 

Ölçme sırasında kolaylık sağlaması için siyah prob COM soketine, kırmızı prob ise ölçüm çeşidine göre uygun sokete bağlanır.

Avometre ile ölçüm yapılırken aşağıda belirtilen noktalara dikkat etmek gerekir:

1- Ölçülecek büyüklüğün cinsine göre AC veya DC seçimi yapılmalıdır.

2- Ölçülecek büyüklük avometrenin ölçme sınırından büyük olmamalıdır.

3- Kademe anahtarı en doğru ölçme için ölçülecek büyüklüğe en yakın, ama küçük olmayan kademeye getirilmelidir.

4- Ölçülecek büyüklüğün değeri net olarak bilinmiyorsa kademe anahtarı en büyük değere getirilmelidir.

5- Avometre, ölçülecek büyüklüğün gerektirdiği bağlantı şekline göre bağlanmalıdır. Akım ölçülecekse seri, gerilim ölçülecekse paralel.

6- DC ölçmelerinde ibre ters sapar ise uçlar ters çevrilmelidir.

7- Ölçü aletinin ibresi çok az sapıyor veya değer ekranında “0” ibaresi varsa kademe küçültülür.

8- Değer ekranında “1” ibaresi varsa kademe büyültülmelidir.

9- Ölçmede kolaylık sağlamak için kırmızı prob ölçme için uygun sokete, siyah prob ise COM (ortak) soketine bağlanmalıdır.

10- Yüksek değerli akım ölçümü yapılırken (10-20 A) siyah prob COM soketine, kırmızı prob yüksek akım soketine bağlanır.

Analog Avometre ile Ölçüm Yapmak

Analog veya dijital avometre ile ölçüm yapmak birbirinden farklı teknikler gerektirmez. Aradaki fark yalnızca kademe seçimi ve analog avometrelerde skalanın tek olmasından kaynaklanan okuma zorluğudur. 

Tek skalada birden fazla taksimatlandırma yapılmış, her taksimatın yanına hangi büyüklüğün ölçülmesinde kullanılacağı belirtilmiştir. Ölçülecek büyüklük uygun kademe seçildikten sonra yalnız ait olduğu skala taksimatından okunmalıdır (Ω,V,A gibi). 

Ayrıca skala taksimatının bölümlendirilmesinde aynı noktada alt alta birden fazla değer yazılmıştır. Bu değerler ölçülecek büyüklüğün kademesi değiştikçe, o kademe için skala taksimatındaki noktanın yeni değeridir. Özetle skaladaki bir nokta gerilim ölçerken kademenin biri için 250 volta, aynı nokta daha küçük bir kademe için 50 volta karşılık gelir. Bu durum ölçülen büyüklüğün kademeye göre hangi taksimattan ve hangi değer ile ölçüleceğinin doğru tespit edilmesini gerektirir.

Analog ölçü aletlerinde seçilen kademe ile okunan değer arasında sonuca ulaşmak için işlem yapmak gerekebilir. AC 1000 V kademesinde alternatif gerilim ölçülecek bir avometrede ibre 4 rakamının üzerinde durmuş ise ölçülen büyüklüğün değeri skalanın en son değeri 10 yerine 1000 V kabul edildiğinde 4 değerinin de 400 V olması gerektiği orantı ile hesaplanarak bulunur. Direnç ölçümü yapılırken ise X100 kademe seçiminde ibre Ω skalasında 10 rakamını gösteriyorsa sonuç 10X100 = 1000 Ω = 1KΩ şeklinde tespit edilir.

Dijital Avometre ile Ölçüm Yapmak

Dijital avometreler ile ölçüm yapmak daha kolaydır. 

Dijital avometreler ile ölçüm yapılırken değer ekranında görünen değer, ölçülen değerin kendisidir; ayrıca hesaplama işlemi yapılmasını gerektirmez. 

Dijital avometrelerin bazılarında ölçülecek A, Ω, V kısımları tek kademelidir. Bu avometrelerde yanız ölçüm yapılacak kademenin seçilmesi yeterlidir.

Ölçü Aleti, AVOmetre İle Triyakın Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Triyakın AVOmetre ile Sağlamlık Kontrolü 

AVOmetrenin direnç konumunda yapılan ölçümlerde A1– G arası her iki yönde de düşük direnç ölçülmelidir. 

A2 – G arası yapılan her iki yönlü ölçümde yüksek direnç ölçülmelidir.

A1 – A2 arası yapılan her iki yönlü ölçümde yüksek direnç ölçülmelidir. A1 – A2 arası ölçüm yapılırken AVOmetrenin uçlarından herhangi biri geyt ucuna dokundurulup çekildiğinde okunan direnç değeri düşüyorsa triyak iletime geçiyor demektir. 

AVOmetrenin uçları değiştirilip işlem tekrarlandığında aynı şekilde direnç düşüyorsa triyak her iki tetikleme halinde de iletime geçtiği için sağlamdır. 

Yukarıdaki anlatılanlardan biri gerçekleşmezse ya da A1 – A2 arası düşük direnç değeri gösteriyorsa triyak arızalıdır. 

Dış görünüşleri aynı olan tristör ve triyak’ı birbirinden ayırt etmek için eleman uçları A1 - G arası yapılan iki yönlü ölçümde düşük direnç ölçülürse eleman triyak’tır. Bir yönde düşük diğer yönde yüksek direnç ölçülürse eleman tristördür.

Ölçü Aleti, AVOmetre İle Diyakın Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

AVOmetre ile Sağlamlık Kontrolü 

AVOmetre ile diyakın sağlamlık kontrolünde, ölçü aletinin direnç ölçme (omaj) kademesinde her iki yönde yapılan ölçümde yüksek direnç gösterir. 

Diyak arızalı ise her iki yönde de düşük direnç ölçülür. 

Güvenilir sağlamlık kontrolü ancak diyak devrede, iletimde ve yalıtımda iken yapılacak ölçümle ya da basit bir triyak tetikleme devresindeyken deneyerek yapılabilir. 

Ölçü Aleti, AVOmetre İle Tristörün Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Tristörün AVOmetre ile Sağlamlık Kontrolü

AVOmetrenin direnç konumunda yapılan ölçümlerde;

Anot – Geyt her iki yönde de yüksek direnç ölçülmelidir.

Katot – Geyt arası yapılan her iki yönlü ölçümde bir yönde yüksek diğer yönde düşük direnç ölçülmelidir. Düşük direnç okunduğu anda AVOmetrenin kırmızı probunun dokunduğu uç geyt ucu, siyah probunun dokunduğu uç katot ucudur. 

A – K arası yapılan her iki yönlü ölçümde yüksek direnç ölçülmelidir. 

Dış görünüşleri aynı olan tristör ve triyağı birbirinden ayırt etmek için eleman uçları A1 - G arası iki yönlü ölçümde düşük direnç ölçülürse eleman triyaktır. Bir yönde düşük diğer yönde yüksek direnç ölçülürse eleman tristördür.

Analog ve Dijital Ölçü Aletleriyle AVOmetre İle Transistörün Uçlarının Bulunması

Analog ve Dijital Ölçü Aletleriyle Transistörün Uçlarının Bulunması

Analog ölçü aleti X1 kademesine veya dijital ölçü aleti diyot kademesine alınır. 

Proplardan biri herhangi bir ayakta sabit tutulurken diğer prop ayrı ayrı boştaki diğer ayağa değdirilir. 

Değer gösterdiği andaki sabit uç beyzdir. 

Yüksek değer okunan uç emiter  ve az değer okunan ayak ise kolektördür. 

Kollektör  emiter arasında ise ölçü aleti açık devre göstermektedir ibre hiç sapmamalı ya da sonsuz değer göstermelidir.

AVOmetre ile Diyot Uçları Nasıl Tespit Edilir, Bulunur?

Avometre yarı iletken ölçümleri kademesine alınır. Eğer analog avometre kulanıyorsak ohm (Ω) kademesine alınır. Ölçü aletinin propları diyot uçlarına değdirilir. Ölçü aletinin değer gösterip göstermediğine bakılır. Uçlar yer değiştirilir ve işlem tekrarlanır. İşlemlerin, sadece birinde ölçü aleti değer gösteriyorsa diyot sağlamdır.

Analog veya Dijital Ölçü Aletiyle, AVOmetre ile Diyot Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Avometre yarı iletken ölçümleri kademesine alınır. Eğer analog avometre kulanıyorsak ohm (Ω) kademesine alınır. Ölçü aletinin propları diyot uçlarına değdirilir. Ölçü aletinin değer gösterip göstermediğine bakılır. Uçlar yer değiştirilir ve işlem tekrarlanır. İşlemlerin, sadece birinde ölçü aleti değer gösteriyorsa diyot sağlamdır. 

Ölçü Aleti (Avometre) İle Transistörün Uçlarının Bulunması

Ölçü aleti diyot ölçme kademesine alınır bu kademe yok ise ohm ölçme kademesine alınabilir. 

Transistörün emiter, beyz ve kollektör uçlarında ölçümler yapılır. 

Toplam 6 adet ölçüm sonucunda transistörün beyz-emiter ve beyz-kollektör uçları arasında ölçü aletinin doğru polarma bağlandığı ölçümlerde değer okunur. 

Ölçü aletinin değer gösterdiği iki ölçümde ortak olan uç beyz ucudur. 

Ölçülen değer diğerinden biraz daha büyük olan ölçümdeki diğer uç emiter olur. 

Geriye kalan ve ölçüm değeri daha düşük olan olan diğer uç kollektör ucu olur.

Ölçü Aleti (Avometre) İle Transistörün Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Tranasistörün sağlamlık kontrolü yapılırken içinde şekilde görüldüğü gibi birbirine ters bağlı iki diyot varmış gibi düşünülebilir. 

Ölçü aleti diyot ölçme kademesine alınır bu kademe yok ise ohm ölçme kademesine alınabilir. 

Transistörün emiter, beyz ve kollektör uçlarında ölçümler yapılır. 

Toplam 6 adet ölçüm sonucunda transistörün beyz-emiter ve beyz-kollektör uçları arasında ölçü aletinin doğru polarma bağlandığı ölçümlerde değer okunur. 

Diğer dört ölçümde değer okunmaz. 

Bu durumda transistör sağlamdır. 

Aksi ölçüm sonuçlarında transistör bozuktur.