LM7805 Voltaj Regülatörü Ayak Bağlantıları, Teknik Özellikleri ve Doğrultma Devresi, Güç Kaynağı

LM7805, sabit 5V çıkış veren, üç bacaklı bir pozitif voltaj regülatörüdür.

LM7805 Teknik Özellikleri

Çıkış Voltajı: 5V

Maximum giriş voltajı: 35V

Minimum giriş voltajı: 7V

Maximum çıkış akımı: 1A (Soğutucu bağlanmalıdır)

LM7805 Bacakları

LM7805 voltaj regülatörünün 3 adet bacağı bulunmaktadır:

1 numara: Giriş, 7V ile 35V arası voltaj uyguladığımız bacak

2 numara: Toprak

3 numara: Çıkış, Sabit 5V aldığımız bacak

LM7805 İle Yapılan Güç Kaynağı Devresi
 

Kompanzasyon İçin Gerekli Kondansatör Gücünün k Tablodan Kolayca Hesaplanması Nasıl Yapılır?

Kompanzasyonu yapılacak tesisimizin Aktif gücünü ve Cos φ değerini biliyorsak aşağıdaki tabloyu kullanarak kolayca gerekli kondansatör gücünü hesaplayabiliriz.

Örnek: Tesisimizin Aktif gücü P = 80 Kw Cos φ= 0.64 olsun. Amacımız Cosφ yi 0.95 çıkartmak olsun. Bunun için yukarıdaki tablodan yararlanarak K değerini bulup aktif güçle çarparak Kvar olarak kullanılacak kondansatör değerini buluruz.

Qc = P.K

Tablodan K değeri 0,87 bulunur.

Qc=80.0,87= 69,6 Kvar olarak hesaplanır.

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Çalışan Turn On Elektronik Devre Şeması

Devrenin Tanımı

Normalde devre çalışmaktadır. Buton basıldığında devrenin çalışmasını durduran, butondan elimizi çektikten bir süre sonra devrenin tekrar çalışmasını sağlayan devreye turn-on devresi denir.

Devrenin Çalışması

Devrede butona basılı iken kondansatör kısa devredir ve transistörün beyz ucu şaseye bağlı olduğundan transistör kesime gider. Rölenin çalışması durur ve led söner. 

Butondan elimizi çektiğimizde beyz ucu şaseden kurtulur. Kondansatör boş olduğundan transistör kesimde kalmaya devam eder. Bir süre sonra kondansatör üzerindeki gerilim transistörü iletime sokacak seviyeye geldiğinde transistör iletime geçer. Röle çalışmaya başlar ve lamba yanar.

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Duran Turn Off Elektronik Devre Şeması için tıklayınız...

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Duran Turn Off Elektronik Devre Şeması

Devrenin Tanımı

Butona basıldığında çalışan ve butondan elimizi çektikten bir süre sonra çalışmasını durduran devreye turn-off devresi denir.

Apartmanlarda kullanılan merdiven otomatiği zaman gecikmeli duran turn off bir devredir.

Devrenin Çalışması

Devrede butona basıldığında kondansatör ve T1 transistörünün Beyz - Emiter uçları kısa devre olduğu için T1 transistörü kesime gider. 

T2 transistörünün beyz ucu R2 ve R3 dirençleri üzerinden gerekli akımı alır. T2 transistörü iletime geçer. Böylece röle çalışır ve lamba yanar. 

Butondan elimizi  çektiğimizde kısa devre kalktığı için kondansatör R1 direnci üzerinden şarj olmaya başlar.

Kondansatör üzerindeki gerilim değeri bir süre sonra 0,8 volt olduğunda T1 transistörü iletime geçer.

Bu durumda T2 transistörünün beyz ucu R3 direnci ve T1 transistörünün Kollektör-Emiter uçları üzerinden şaseye bağlanır. T2 transistörü kesime gider. 

T2 transistörü kesime gidince rölenin çalışması durur ve lamba söner.

Süreyi ayarlamak için Potansiyometre ile ayar yapılır. Kondansatörün kapasitesi değiştirilerek de süre ayarı yapılabilir.

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Çalışan Turn On Elektronik Devre Şeması için tıklayınız...

Dijital ve Analog Avometre ile Kondansatörün Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?

Kondansatörün sağlamlık kontrolüne başlamadan önce kondansatörün uçları birbirine değdirilerek veya bir kablo ile kısa devre edilerek deşarj edilir.

Analog avometre ile kondansatör sağlamlık kontrolü yapılırken önce avometre ohm kademesine alınır. Avometre uçları kondansatör uçlarına değdirilir. Analog avometrede kondansatör önce doğru polarma sonra da uçlar ters çevrilerek kondansatör ters polarmada ölçülür. Analog avometre ibresi doğru polarmada iken önce sıfıra doğru sapıp sonra yavaş yavaş geri dönmelidir. Analog avometre ibresi  ters polarma iken hiçbir sapma yapmamalıdır. Bu durumda kondansatör sağlamdır.

Dijital avometre ile kondansatör sağlamlık kontrolü yapılırken önce avometre ohm kademesine alınır. Avometre uçları kondansatör uçlarına değdirilir. Dijital avometrede kondansatör önce doğru polarma sonra da uçlar ters çevrilerek kondansatör ters polarmada ölçülür. Dijital avometrenin göstergesi doğru polarmada sıfırdan (0) başlayarak giderek artan bir değer göstererek sonsuz veya yüksek bir değer göstermelidir. Dijital avometrenin göstergesi ters polarmada bir değer göstermemelidir. Bu durumda kondansatör sağlamdır.

Kondansatörün kapasite değerini avometre ile tespit etmek mümkün değildir. Avometre ile ancak sağlamlık kontrolü yapılabilir. Kondansatörün kapasite değerini ölçmek için kapasite metre kullanılır.

Kondansatörün Sembolü, Yapısı, Çalışması ve Çeşitleri Nelerdir?

Tanımı, İşlevi ve Yapısı:

İki iletken levha arasına dielektrik adı verilen bir yalıtkan madde konulmasıyla elde edilen ve elektrik enerjisini depo edebilen devre elemanına kondansatör denir. C harfi ile gösterilir ve birimi farad (F) dır.

Kondansatör devrenin ilk çalışma anında kaynak gerilimine şarj olmaya başlar. Maksimum şarj işlemi gerçekleşene kadar kondansatör üzerinden geçici olarak ve gittikçe azalan Ic akımı akar. Bu akım kondansatör kaynak gerilimine şarj olduğunda durur.

Çeşitleri

Sabit ve ayarlı olmak üzere iki gruba ayrılır.

1- Sabit Kondansatörler

Sabit kondansatörler, kâğıtlı, plastik, seramik, mika, elektrolitik, smd olmak üzere altı çeşittir.

a-) Kâğıtlı Kondansatörler : 

Yalıtkanlık kalitesini artırmak için parafin maddesi emdirilmiş 0.01 mm kalınlığındaki kâğıdın iki yüzüne 0.008 mm kalınlığındaki kalay ya da alüminyum plakalar yapıştırılarak üretilmiş elemanlardır. Kuru kâğıtlı, yağlı kâğıtlı, metalize kâğıtlı vb. modelleri bulunan kâğıtlı kondansatörler uygulamada yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır. Kapasite değerleri genellikle 1 nF lle 20 μf arasında değişen kâğıtlı kondansatörlerin çalışma gerilimleri ise 100 volt ile 700 volt arasında değişmektedir.

b-) Plastik Kondansatörler :

Yüksek frekanslı devrelerde pek tercih edilmez. Hassas kapasiteli olarak imal edilirler. Genellikle zamanlama, filtre veya birkaç yüz khz’lik frekanslı devrelerde kullanılabilir. Dielektrik maddelerine göre üç türdür. Bunlar; polyester, polistren ve polipropilendir.

c-) Seramik Kondansatörler :

Dielektrik maddesi olarak titanyum veya baryum kullanılarak imal edilir. Genellikle yüksek frekanslı devrelerde baypas kondansatörü olarak kullanılır.

d-) Mika Kondansatörler :

Dielektrik maddesi mikadır. Yalıtkan sabiti çok yüksek ve çok az kayıplı elemanlardır. Frekans karakteristikleri oldukça iyidir ve bu özeliklerinden dolayı rezonans ve yüksek frekanslı devrelerde kullanılır. Mikalı kondansatörlerin kapasite değerleri 1 pikofarad ile 0,1 mikrofarad arasında, çalışma voltajları 100 V ile 2500 V arasında, toleransları ise % 2 ile % 20 arasında değişir.

e-) Elektrolitik Kondansatörler :



Elektrolitik kondansatörlere kutuplu kondansatörler de denir. Pozitif ve negatif kutupları bulunan, alüminyum levhalar arasında asit borik eriyiğinin di-elektrik madde olarak kullanıldığı kondansatörlerdir. Negatif uç kondansatörün dış yüzeyini oluşturan alüminyum plakaya bağlıdır.

Bu tip kondansatörler büyük kapasiteli olup en sık kullanılan kondansatörlerdir. Genellikle filtre, gerilim çoklayıcılar, kuplaj - dekuplaj ve zamanlama devrelerinde kullanılır.

Yüksek frekans karakteristikleri kötü olduğundan yüksek frekanslı devrelerde tercih edilmez.

Elektrolitik kondansatörlerin üzerinde kapasite değeri dışında maksimum şarj gerilimi de yazılıdır. 1μF/50 V gibi. Bu gerilime kırılma gerilimi de denir. Kapasite seçimi yaparken aynı zamanda gerilim değerleri de dikkate alınmalıdır. Asla devreye ters bağlanmamalı ve şarj gerilimi üzerine çıkılmamalıdır. Böyle bir durumda kondansator dielektrik özelliğini kaybeder ve bozulur.

Alüminyum ve tantalyum plakalı olmak üzere iki tür elektrolitik kondansatör vardır. İkisi arasındaki fark tantalyum oksidin yalıtkanlık sabiti daha büyüktür.

Alüminyum elektrolitik kondansatör

Alüminyum oksitli anot folyo ile alüminyum katot folyodan oluşan sent şeklindeki iki plakanın arasına elektrolitik emdirilmiş kâğıt ile sarılarak elde edilen kutuplu kondansatörlerdir. Alüminyum oksitli plakaya bağlı elektrot pozitif (+), alüminyum plakaya bağlı elektrot ise negatif (-) kutup olarak isimlendirilir.

Tantalyum elektrolitik kondansatör

Tantalyum oksitli folyo şerit ile tantalyum folyo şeritten oluşur. Tantalyum oksitli plakaya pozitif (+), tantalyum plakaya ise negatif (-) kutup bağlanmıştır.

Elektrolitik kondansatörlerin hacmine göre kapasitelerinin büyük ve maliyetinin ucuz olması bir avantajdır. Ancak kaçak akımlar büyüktür ve ters bağlantı hâlinde bozulmaları birer dezavantajdır.

f-) SMD Kondansatörler :

Çok katmanlı elektronik devre kartlarına yüzey temaslı olarak monte edilmeye uygun yapıda üretilmiş kondansatörlerdir. Boyutları diğer kondansatörlere göre çok daha küçüktür ancak mercimek ve mika kondansatörlerle erişilen sığa değerlerine sahip olarak üretilir. Üzerindeki kodların okunuşları markadan markaya farklılık gösterir.

2- Ayarlı Kondansatörler için tıklayınız...

Renk kodları ile kondansatör değerinin okunması için tıklayınız...

Üzerindeki rakamlardan kondansatör değerinin okunması için tıklayınız...

Ayarlı Kondansatörler, Çeşitleri, Yapısı, Kullanıldığı Yerler, Varyabl ve Trimer Kondansatörler

Ayarlı Kondansatörler

Varyabl ve trimer kondansatör olmak üzere gruba ayrılır.

1. Varyabl Kondansatörler

Bu gruba giren kondansatörler, İngilizce adı ile varyabl (variable) olarakta anılmaktadır. "Varyabl" kelimesinin Türkçe karşılığı "değişken"dir. Varyabl kondansatörler paralel bağlı çoklu kondansatörden oluşmaktadır. Bu kondansatörlerin birer plakası sabit olup diğer plakaları bir mil ile döndürülebilmektedir. Böylece kondansatörlerin kapasiteleri istenildiği gibi değiştirilebilmektedir. Hareketli plakalar sabit plakalardan uzaklaştıkça karşılıklı gelen yüzeyler azalacağından kapasitede küçülecektir. Hareketli plakalara rotor, sabit plakalara stator denmektedir.

Plakalar genelde alüminyum veya özel amaçlar için gümüş kaplı bakırdır. Plakalar arasında yalıtkan madde olarak genellikle hava vardır. Bazı özel hâllerde, mika plastik ve seramik de kullanılmaktadır. Bazen vakumlu (havasız) da yapılmaktadır. Havalı ve yalıtkanlı kondansatörlerde bir miktar kaçak (leakage) akımı vardır. Vakumlu olanlarda hiç kaçak yoktur. Vakumlu kondansatörlerde; çalışma gerilimi 50 KV'a ve frekansı 1000 MHz'e kadar çıkabilmektedir. Kapasitif değeri ise 50-250 pF arasında değişir. Havalılarda ise kapasite 400 pF'a kadar çıkabilmektedir. Varyabl kondansatörler ile büyük kapasitelere ulaşılamamakla beraber, yukarıda belirtildiği gibi çok büyük gerilimlerle ve frekanslarda çalışılabilmektedir.

Bazı uygulamalarda, aynı gövdede iki varyabl kondansatör kullanılır. Bunlardan birinin rotoru, statordan uzaklaştırılırken diğerinin rotoru ters bir çalışma şekli ile statoruna yaklaşır.

Varyabl kondansatörün kullanılma alanları:

Radyo alıcıları (Plakaları çok yakın ve küçüktür.)

Radyo vericileri

Büyük güçlü ve yüksek frekans üreticileri (Plakalar arası 2,5 cm 'dir.)

2. Trimer Kondansatörler

Kapasite değeri tornavida ile değiştirilebilen ayarlı kondansatörlerdir. Trimer kondansatörlerde ayar vidasına bağlı 360 derece dönebilen levhalar ile yüzey alanı değiştirilmesiyle kapasite değeri azaltılıp çoğaltılabilir. Trimer kondansatörlerin boyutları ve kapasite değerleri küçüktür. Bu çeşit kondansatörler FM verici, telsiz vb. devrelerde kullanılır.

Renk Bantları İle Kondansatör Değeri Nasıl Okunur?

Kondansatörlerin renk bandları ile kodlanması

Kondansatörlerin kapasite, voltaj ve tolerans değerleri renk bantları ile kodlanırken dirençlerde olduğu gibi tam bir standardizasyon olmadığından değişik şekillerde yapılan kodlamalar ile karşılaşılabilir. Kondansatörlerin renk kodlarının rakamsal karşılığı bulunurken renkler yukarıdan aşağıya ya da soldan sağa doğru okunur. 

Bulunan değerler pikofarad cinsindendir.

Üç renk bandı ile yapılan kodlama: Bu şekilde yapılan kodlamalarda ilk iki bant birinci ve ikinci sayı, üçüncü bant ise çarpandır.

Dört renk bandı ile yapılan kodlama: İlk iki renk birinci ve ikinci sayı, üçüncü renk çarpan, dördüncü renk ise tolerans değerini belirtir.

Beş renk bandı ile yapılan kodlama: İlk iki renk birinci ve ikinci sayı, üçüncü renk çarpan, dördüncü renk tolerans, beşinci renk ise çalışma voltajını belirtir.

Altı renk bandı ile yapılan kodlama: İlk iki renk birinci ve ikinci sayı, üçüncü renk çarpan, dördüncü renk tolerans, beşinci renk çalışma voltajı ve altıncı renk de sıcaklık katsayısını belirtir.

Üzerindeki Rakamlardan Kondansatörün Değeri Nasıl Okunur?

Rakamlarla Kondansatör Değerinin Okunması

Kondansatörlerin kapasite değerleri ve çalışma voltajları arttıkça gövde boyutları da artar. Gövde boyutu yeterli olduğunda kondansatörün kapasite değeri ve çalışma voltajı kondansatör üzerine yazılır. Küçük gövdeli kondansatörlerde ise bazı kısaltmalar kullanılırak bu değerler kodlanmıştır. Kapasite değerlerinin kodlanması için rakamlar ya da renkler kullanılabilir.

Kondansatörlerin rakamlar ile kodlanması

Rakamlar ile yapılan kodlamalarda bazı kısaltmalardan yararlanılır. Örneğin sıfır yerine yalnızca , (virgül) konur. 

Tolerans değerleri de harfler ile gösterilir. Bu durumda;

B : % 0,1

C : % 0,25

D : % 0,5

F:%1

G:%2

J:%5

K : % 10

M : % 20

Örnekler:

p68 kodu = 0,68 pikofarad 

15 kodu = 15 pikofarad

470 kodu = 470 pikofarad 

152 kodu = 1500 pikofarad

472 kodu = 4700 pikofarad 

103 kodu =10000 pikofarad

104 kodu = 100000 pikofarad 

1n kodu = 1 nanofarad

1n2 kodu = 1,2 nanofarad 

33 n kodu = 33 nanofarad

,039 kodu = 0,039 mikrofarad

,05 kodu = 0,05 mikrofarad