Yine De Sevdik (Miraç Çağrı Aktaş) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Yine de Sevdik

Kitabın Yazarı : Miraç Çağrı Aktaş

Kitap Hakkında Bilgi :

Miraç Çağrı Aktaş'ın deneme tarzında kısa ve daha çok aşkı konu alan yazılardan oluşan kitabıdır. Miraç Çağrı Aktaş, deneme türünde kısa yazıları ile oldukça popüler olmuş bir yazardır. Günümüzde aşk açısı çektiğini düşünenler ya da gerçekten çekenler için sığınacak bir limandır.

“Biz bittik.” demişsin. Fakat sen, bitmenin ne demek olduğunu bilememişsin. Bitmek değildi bizimkisi, başlayamamaktı. Bitmek için başlamak gerekirdi biriciğim. Biz hiç başlamadık ki… Sen beni güzel sevmedin.
Sana her adım attığımda beni biraz daha sensizliğe ittin. Ben seni her şeyim diye sevmiştim.

Meğer sende koca bir hiçmişim. İnsanlara “Ben ondan çoktan gittim.” deme, sen bana hiç gelmedin. Ben senin varlığını hiçbir zaman hissetmedim. Fakat bir gün olsun vazgeçeyim de demedim.

Şunu unutma; bizden ben vazgeçmedim, senin tarafından vazgeçirildim.
Ama rahat olsun için çünkü sensiz daha rahat artık benim de içim!

Kabul olacak dua olsan, açılmayacak uğruna ellerim…

"Belki başka insanlarda, belki başka duygularda, belki de başka aşklarda ama mutlaka bir yerlerde papatya kalpli insanlar vardı. Ve hiç şüphesiz en güzel seven mutlaka ama mutlaka papatya kalpli insanlardı."

Kitabın Özeti :

Miraç, İstanbul'da iki yıl yaşadıktan sonra Antalya'ya geri dönüş yapar. Yeni evine taşındıktan sonra, yeni okuluna da başlar. Taşındıktan sonra dedesinin hastalık belirtilerinin artmasıyla lenfoma kanseri teşhisi koyulur. Dedesi hastalığı ilerleyince iyice yatağa bağlanır ve kemoterapiye başlar.

Yağmurlu bir günde dedesinin yattığı hastanenin, sekizinci katında o kızı ağlarken görür. Yavaşça yanına giderek neyi olduğunu sorar. Kız, ona yalnız kalmak istediğini söyler. Miraç bir şey demeden kızın yanından uzaklaşır. Miraç, kızı dedesinin yan odasında görmüştür.

Sonra bir gün dedesi gazete okumayı sevdiği için kafeteryadan gazete alır. O kızı tekrar görür ama bir şey demeden asansörün bulunduğu yere gider. Asansör beklerken kız da gelir. Sekizinci kata geldiklerinde kız, "sağol" diyerek çıkar. Miraç şaşırsa da bir şey demeden dedesinin yanına gider. Dedesi gazeteyi görünce çok sevinir. Miraç, dedesinden bir gün olsun dedelik görmese de torunluk görevini yapmaktadır.

Odanın önüne çıktığında kızı aynı yerde görür. Kız özür dileyerek çay içmeyi teklif eder. Miraç çay sevmediğini söyleyince; kahve teklif eder. Kafeteryada kahve eşliğinde bayağı sohbet ederler. Kızın adı Cemre'dir ve babası için hastanede bulunmaktadır. Cemre'nin babası da kanserdir. Aslında varlıklı bir aile olsalar da babasının içki ve kumarı yüzünden durumları bozulmuştur. Babası her şeyini kaybedince eve dönmüş, annesi ve Cemre zor ikna olsa da kabul etmiştir. O gün Cemre konuşur, Miraç da onu dinler. Böylece Cemre'yi daha çok tanımış olur. Onları birleştiren vicdanlarıdır. Cemre babası için, Miraç ise dedesi için ellerinden geleni yapmaktadır. Cemre'nin babası bir süre sonra taburcu olur. Cemre yine de onu ve dedesini ziyaret etmeye devam eder. Hatta bir gün gelirken gazete getirmesi onu çok mutlu eder. Bu düşünceli haliyle Miraç'ın kalbinde yerini alır.

Bir iki gün sonra teyzeleri dinlensin diye hastanede Miraç kalır. Sabahında Cemre piknik sepetiyle odalarına gelir. Miraç için hayatında yaptığı en güzel kahvaltı olur. Onkoloji bölümünde olmaları hiç umurumda değildir. Hastaneden çıktıktan sonra, bir gün o da Cemre'yi kahvaltıya götürmek ister. Sabah papatya alarak evlerinin oraya gider. Fakat olumsuz bir yanıt alır. Sonra kalbi kırık eve döner ve uyur. Uyandığında Cemre'den özür dileyen bir mesaj vardır. Önemli olmadığını söylese de kalbi kırılmıştır.

Bu sıralarda bir de annesinin ikinci evliliğini bitirmek üzere olduğunu öğrenir. Başta kardeşi için barıştırmak ister. Fakat davalar çoktan açılmıştır. Sonra da öğrenir, annesinin aldatıldığını. Miraç, kardeşi Yiğit için üzülmektedir. Onun yaşadığı şeyleri kardeşinin yaşamasını istememektedir. Onun abisi olmasa da o Yiğit için gereken abiliği yapacaktır.

Miraç ve Cemre zaman geçtikçe birbirine daha çok alışır. Miraç'ın işleri üzerine bir aya yakın görüşemezler. Geldiğinde ise birbirlerini çok özlediklerini fark ederler. Konyalaltı sahilinde buluşurlar. Hava soğuk olduğu için Miraç kahve alır. Üstüne de bir ömür aşka yazdırır. Yazıyı görünce Cemre çok mutlu olur ve ilk defa ona sımsıkı sarılır. Cemre ile artık her gün konuşmakta ve fırsat buldukça buluşmaktadırlar. Cemre'nin ısrarı ile Galata'ya gitme kararı alırlar. Ama uzun yolculuğu sevdikleri için, uçak yerine otobüs ile giderler. Sabah İstanbul'a gelince önce kahvaltı yaparlar. Sonra cumartesi olduğu için Galata Kulesine çıkmak için sıraya girerler. Galata Kulesi'ne çıkınca orada bir abi Cemre'ye toparlanıp, toparlanamadığını sorar. Miraç merak etse de belli etmez. Zaten Cemre'de geldiklerinden beri soğuk davranmaktadır. Galata'dan sonra aşağısında ki çay bahçesinde, çay içmek ister Cemre. Miraç da zorla kabul eder. Çünkü orası Zümra ile gittiği yerdir. Yine de ona belli etmez. Antalya'ya dönerken de Cemre oldukça soğuktur.

Doktorlar dedesinin sayılı zamanının kaldığını söyleyerek taburcu eder. Ev ve hastane arasında gidip gelmektedirler. Bu sıralarda Cemre'de belirli gün ve saatlerde ortalıktan kaybolmaktadır. Miraç bir gün Cemre'yi takip eder. Cemre bir mezarın başında ağlayarak konuşmaktadır. Sevdiği adama içini dökmektedir. Miraç'ın aldığı papatyalar ise mezarın üstündedir. Miraç'ı sevmeye çalışmış, ama bir türlü sevememiştir. Miraç o gün duydukları ile yıkılarak eve gelir. Kimi sevse sevilmediğini düşünür. İlerleyen günlerde Cemre'den bir mail gelir. Ondan özür dileyerek üç fotoğraf atmıştır. Birincisi ölen sevgilisi, ikincisi Miraç üçüncüsü ise şimdi ki sözlüsü. Fotoğrafları atarak aslında ölen sevgilisine çok benzediğini belirtmek istemiştir. İzmir'e taşınmış ve orada yine ona benzeyen birisiyle sözlenmiştir. Cemre eski sevgilisi ile gittiği her yere Miraç ile gitmiş onu sevmeye çalışmış ama yapamamıştır. Miraç ise bunları sonradan öğrenmektedir.

Miraç'ın, İstanbul'da kitap fuarında imza günü vardır. İmza günü, imza sırasında Zümra'yı görür. Yanında sevgilisi vardır. Masanın önüne geldiğinde alaycı bir şekilde, onlara da papatya olup olmadığını sorar. Miraç ise hak edenlere verdiğini söyler. Sonra Zümra, "Bana Seni Seviyorum Deme Evlen Benimle" kitabını "Zümra'dan Can'a aşkla" diye imzalatır. İki papatya alarak birini sevgilisine verir ve uzaklaşırlar. Onca zaman sonra karşısına bu şekilde çıkmasına anlam veremez. Miraç ahını alanlarında yaptıklarını yaşamaları için dua etmektedir.

"Yanlış insanlar yüzünden üzdüğünüz doğru insanların ahı da bir ömür yakanızı bırakmasın."

Benjamin Franklin Etkisi - İyilik Yapma Dürtüsü - 59 Saniye Kitabından Prof. Richard Wiseman

Kitabın Adı : 59 Saniye

Kitabın Yazarı : Prof. Richard Wiseman


Benjamin Franklin Etkisi: İyilik Yapma Dürtüsü

İyilik Yaptığımız İnsanları mı Severiz, Sevdiğimiz İnsanlara mı İyilik Yaparız?

İyilik yaptığımız kişilere daha çok bağlanıyoruz. Buna, bu fenomeni keşfeden ilk kişi Benjamin Franklin olduğu için buna Benjamin Franklin Etkisi deniliyor.

On sekizinci yüzyılda, Amerikalı bilim insanı ve siyasetçi olan Benjamin Franklin, Pennsylvania eyalet meclisinin ikna edilmesi güç ve inatçı bir üyesinin işbirliğini kazanmak istedi. Adama yalvarmak yerine, Franklin tamamen farklı bir yol izlemeye karar verdi.

Adamın kütüphanesinde nadir bulunan ilginç bir kitabın bir nüshasının olduğunu biliyordu. Adama kitabı birkaç günlüğüne ödünç alıp alamayacağını sordu.

Adam bunu kabul etti ve Franklin’in ifadesiyle “Bir sonraki görüşmemizde benimle konuştu, daha önce bunu hiç yapmamıştı, üstelik büyük bir kibarlıkla ve takip eden dönemde her konuda beni desteklemekten kaçınmadı.”

Franklin, kitap ödünç alma tekniğinin başarısını basit bir kurala dayandırmaktaydı:

“Size bir kez iyilik yapan, onu bir daha hiç zorlamanıza gerek kalmadan bir kez daha yapmaya hazır olacaktır.”

Başka bir deyişle, bir kişinin sizi sevme olasılığını artırmak için size bir iyilik yapmasını sağlayın.

Yüz yıl sonra, Rus roman yazarı Leo Tolstoy da aynı fikri şu cümlelerle dile getirdi:

“İnsanları bize yaptıkları iyiliklerden dolayı değil, biz onlara iyilik yaptığımızda daha çok severiz.”

1960’lı yıllarda, psikologlar Jon Jecker ve David Landy, bu 200 yıllık tekniğin yirminci yüzyılda hâlâ işe yarayıp yaramadığını keşfetmeye karar vermişlerdir.

Bir deneyde, katılımcılara bir miktar para kazandırılmıştır. Laboratuvardan ayrılmalarının ardından, bir araştırmacı bazı katılımcıları yakalamış ve para sıkıntısı çektiğini söyleyerek onlara parayı geri verip veremeyeceklerini sormuştur.

Bölüm sekreterliği yapan ikinci bir araştırmacı ise diğer katılımcılara giderek aynı talepte bulunmuş ama bu sefer psikoloji bölümünün deneyin masraflarını karşıladığını ve bölümün para sıkıntısı çektiğini söylemiştir.

Daha sonra, katılımcıların hepsinden her bir araştırmacıyı ne kadar sevdiklerini değerlendirmeleri istenmiştir.

Franklin ve Tolstoy’un onca yıl önce öngörmüş olduğu gibi, katılımcılar kişisel olarak yardım ettiklerini düşündükleri araştırmacıyı daha çok sevmişlerdir.

Kulağa tuhaf gelse de “Franklin Etkisi” denen bu ilginç olgu teorik açıdan doğrudur. Çoğu zaman, insanların davranışları duygu ve düşüncelerinden kaynaklanır.

Özetle, insanları sizi sevmeye teşvik etmek için onlardan yardım isteyin.

Şu durumda, Balzac’ın: “İnsanlara, onları size nankörlük yapmaya mecbur bırakacak kadar büyük iyiliklerde bulunmayın.” sözü de, yerine oturuyor sanırım.

İyilik dürtünüzü, kendi çıkarları için kullanmak isteyen insanlara karşı bilinçli olmanız dileğiyle…

KAYNAKÇA:

Yazı, Prof. Richard Wiseman’ın “59 Saniye” adlı kitabından alıntılanarak hazırlanmıştır. (İyilikler, Gülünç Durumlar ve Dedikodu / sayfa 60-61)

Reed (Dil Kontaklı, Manyetik) Röle Nedir? Çalışması ve Özellikleri Nelerdir?

Reed (Dil Kontaklı, Manyetik) Röle Nedir? Özellikleri Nelerdir?

A- Reed Röle Nedir?

Cam gövde içine konmuş minik kontaklara sahip elemanlara reed röle denir.

Reed röleler mıknatıs gibi manyetik alan oluşturan elemanlarca kontrol edilebilen manyetik kontaklardır.

Temel olarak reed röle içinde gaz olan bir tüpün içinde 2 adet kontağın bulunmasıyla oluşturulmuş bir anahtarlama elemanıdır.

Reed rölelerde kontakların konumu doğal mıknatısla ya da elektromıknatıs ile değiştirilebilmektedir. 

B- Reed Rölenin Yapısı Nasıldır?

Reed rölelerde havası alınmış şeffaf cam ya da başka bir maddeden yapılmış olan muhafaza içinde bulunan kontakları Nikel – Demir alaşımından yapılır.

Demir-nikel alaşımı mini kontakların konumu sabit mıknatıs ya da elektromıknatısla değiştirilir.

Reed röle; uygulanan bir manyetik alan tarafından çalıştırılan bir elektrik şalteridir. Bell Telefon Laboratuvarlarında 1936'da Walter B. Ellwood tarafından icat edilmiştir.

En basit ve en yaygın haliyle, hava geçirmez bir şekilde kapatılmış cam zarfın içindeki bir çift ferromanyetik esnek metal bağlantıdan oluşur.

Uygulamada kullanılan reed rölelerin kontaklarının çekme ve bırakma zamanı 0,5 milisaniye, çalışma sayısı ise 1-2 milyon adet dolayındadır. Bazı model reed rölelerde akım geçişini kolaylaştırmak amacıyla kontakların bulunduğu bölüm %97 azot ve %3 hidrojen karışımı gaz ile doldurulmaktadır.

C- Reed Röle Kullanım Alanları Nelerdir?

Reed röle yanına yaklaşan bir mıknatısın, röle kontaklarını çekmesiyle çalışır.
Reed rölenin kullanım alanlarının başında hırsız alarm sistemleri gelir. Güvenlik amaçlı alarm sistemlerinin kimi modellerinde reed röleler kullanılmaktadır. Örneğin giriş kapısına reed röle (bazen reed sensör diye de geçmektedir) ve mıknatıs yerleştirilmekte, kapı açıldığında mıknatıs röleden uzaklaştığı anda kontak konumunu değiştirmekte ve dijital temelli ana devre uyarılmaktadır.

Çok katlı konutlara kurulan asansörlerin istenen katta durabilmesi için eskiden sınır anahtarları kullanılıyordu. Ancak daha düzgün çalıştığı için reed röleli yaklaşım anahtarı ve mıknatıstan oluşan algılama düzeneği de kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistemde reed röleli eleman sabit durmakta, asansör kabinine bağlı olan mıknatıs manyetik alan ile kontakların konum değiştirmesini sağlamaktadır.

D- Reed Rölenin Çalışma, Prensibi Nasıldır?

Çeşitli hobi ve endüstriyel uygulamalarda kullanılabilir. Normal durumda açık devre (kesimde) halinde bulunur. Manyetik alana maruz kaldığında iletime geçer.

Körleşme (Elias Canetti) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Körleşme

Kitabın Yazarı : Elias Canetti

Kitap Hakkında Bilgi :

Dünya edebiyatının başyapıtlarından biri olduğu tartışmasız kabul edilen Körleşme, Almanya'da edebiyatın, politikanın kirli gölgeleri altında yitip gitmeye yüz tuttuğu bir dönemde yazılmıştır. Ancak, Elias Canetti kurguladığı zaman ve mekân, kullandığı dil ve üslup, karakterlerindeki soyutlamanın isabetliliği ve bunları aktarmadaki başarısı sayesinde sınırları aşmış, evrenselliğin en üst boyutlarına ulaşmıştır.

Çoktandır kendi fildişi kulesine çekilmiş bir aydının trajedisinde cisimleşen Körleşme, insanoğlunun kendi eliyle kurduğu, sonra da kendisine yabancılaşmış, düşman kesilmiş bulduğu dış çevreyi, son derece özgün bir biçimde ve en uçta sayılabilecek araçlarla tasvir etmeyi başarıyor.

İnsanın gerçeklik karşısında ne ölçüde körleşebileceğini, her dönemde ve her toplumda rastlanabilen "aymaz" aydın karakterinde ustalıkla yansıtan Canetti, düşünce ile gerçeklik arasındaki kopuşun hikâyesini anlatırken yarattığı dehşet atmosferiyle okuru derinden sarsıyor.

Kitabın Özeti :

Kitabın ilk adı olan Kant Ateşi Yakalıyor, kitabın kahramanı Prof. Peter Kien de Kant'ı simgelemektedir. Eserin Almanca adı Die Blendung, Kamaşma demektir. İngilizce çevirisine konulan isim Auto De Fa - Ateşte Yakarak İdam Cezası, Amerika çevirisine konulan isim, Towers Babel - Babil Kulesidir.

Kitap üç bölümden oluşmaktadır.

Kitabın ilk bölümünün adı Dünyasız Bir Kafa.

Uzun boylu, zayıf bir adam olan Profesör Peter Kien, tüm dış dünyadan soyutlanmış bir şekilde kendine yirmi beş bin kitaptan oluşturduğu kalesinde yaşamını sürdürmektedir. Dış dünyadan, cahil ve bilgi kırıntısına bile sahip olmayan bu insan topluluğundan öylesine tiksinmektedir ki tam anlamıyla toplumdan izole olmuştur. Ne bir dostu ne bir arkadaşı ne de bir sevgilisi vardır. Tek akrabası olan kardeşi ile bile görüşmemektedir.

Profesör Peter Kien, insanlardan uzak durma kararının doğruluğuna o kadar inanmaktadır ki üstün bilgilerini paylaşmak için bile olsa insanlarla etkileşime girmez. Öyle ki kendisinin büyük bir sevecenlikle karşılanacağı, ününden dolayı büyük saygı görüleceği ve insanların merakla her seferinde dahil olup olmayacağı üzerine bahse girdikleri o kongrelere hiç teşrif etmezdi.

Profesör Peter Kien, kendi araştırmasını okumal üzere birini gönderir ve yılların geleneğini hiç bozmayıp topluluklara asla dahil olmazdı. Kendisi çok uzun saatler çalıştığı ve okumalar yaptığı için evde yardımcı birine ihtiyacı vardı. Gazeteye verdiği ilan sonucu Therese isimli bir kadın yanında çalışmaya başlamıştır. Therese, orta yaşlı geçimini temizlikçilikle sürdüren cahil denebilecek düzeyde eğitimsiz ve paragöz kadının biridir. Profesör Peter Kien, kendi dünyasına dahil etmek zorunda kaldığı bu kadının kitaplarına olan özeninden çok memnundu. Kadın, kitapları tek tek siliyor, tek bir toz bırakmıyor hatta kitaplara eldivensiz bile dokunmuyordu.

Kitabın ikinci bölümünün adı Kafasız Bir Dünya.

Profesör Peter Kien, öldükten sonra kitaplarına ne olacağı konusunda derin endişelere sahiptir. Kitaplarının dağılmasından ve tüm o tiksindiği ayak takımının eline düşmesinden çok endişelidir. Bunun üzerine hayatının hatasını yapan Profesör Peter Kien, 8 yıldır ona hizmet eden Therese ile evlenmeye karar verir. Evliliğin normal bir sevgi bağına dayanmadığı iki taraf açısından da biliniyordu. Birisi geleceğini garanti altına almak amacıyla diğeri kitaplarının kaderini grantiye almak amacıyla bu evliliği gerçekleştirmiştir.

Başta her şey aynı düzeninde sürerken Profesör Peter Kien bu kadının gittikçe büyüyen varlığına dayanamamaya başlar. Evden dışarıda daha fazla vakit geçirip akşamları da içen Profesör Peter Kien, karısının varlığına körleşip yaşamını sürdürmeye çalışmaktadır. Therese ise kocasının parasını çarçur ettiğini ve önceden iki satır karalayarak kazandığı parayı bile artık kazanamadığını düşünmektedir. Böyle giderse sonunda bütün paralarının tükenip düşkünler evine gideceklerinden korkmaktadır. Düşkünler evine gitmesi gereken Therese değil, bütün parayı çarçur eden kafayı kitaplarıyla bozmuş bu zavallı adamdan başkası değildi.

Therese, sonunda Profesör Peter Kien’i kapının önüne koydu. Profesör Peter Kien, bir diğer körleşmeyi yaşadığı evinin yani kitaplarından kurduğu kalesinin içine almadığı, kapının önünde bıraktığı tüm o düşkün ve aciz insan topluluğu ile bir arada yaşamak zorunda kalır. Profesör Peter Kien, Cennetin Yıldızları isimli bir pavyonda daha önce karşılaşmayı hayal bile edemeyeceği insanlarla bir araya gelmiştir. Bu bölümde öne çıkan karakterlerden biri de Amerika’ya gidip oyuncu olma hayal olan cücedir. Cüce, Therese’den bile daha paragözdür ve Profesör Peter Kien’in başına türlü türlü işler açar.

Kitabın son bölümünde kardeş Kien yani Georges kitaba dahil olur. Kien’in akıl sağlığı günden güne bozulurken akıl hastanesinde müdürlük yapan doktor kardeşinin çözümlemeleri destanlar üzerinden yapılan göndermeler kitabın bu bölümünde öne çıkmaktadır. Therese’nin varlığı bile Profesör Peter Kien için büyük sancılara sebep olmaktadır. Kardeşinin de yardımıyla Profesör Peter Kien bir süredir uzak kaldığı ve kafasında oluşturduğu kitaplarına ve evine kavuşur. Fakat ruh sağlığı öylesine bozulmuştur ki Profesör Peter Kien başlattığı bir yangında kendi varlığına ve kendini oluşturanan kitaplarının varlığına son verir.

Profesör Peter Kien, kendisine kafasının içinde bir dünya oluşturmuşturr fakat oluşturduğu kafasına bir dünya bulamamıştır. Bilgiye olan aşkı onun yalnızlıktan kalesinin asma kilidi olmuştur ve sosyal açıdan eksik bir insan yapmıştır.

Yazar Elias Canetti, sınıfsal farka bu farkın altını çizen tüm o aydın kesme Kien üzerinden göndermelerde bulunmuştur. Önce gözünü kapatarak görmezlikten gelmeyi sonra kulaklarını kapatıp duymazlıktan gelmeyi ve en son da tepki dahi veremeyeceği bir ketlenme evresinde insanın yaşamının son bulduğunu fakat bu yaşamın kimseye dokunmadan geçirilen beyhude bir zaman olduğunu ifade etmektedir. Tüm bildiklerimiz ve kendimize kattıklarımız ancak diğerleriyle bir aradayken anlamlıdır. Sırça köşklerimizde sürüp giden yaşamlarımız insanın duygusal sakatlığının yansımalarından başka bir şey değildir.

Beni Ödülle Cezalandırma (Özgür Bolat) Kitabının Özeti, Konusu, Tahlili

Kitabın Adı : Beni Ödülle Cezalandırma

Kitabın Yazarı : Özgür Bolat

Kitap Hakkında Bilgi :

Çocuk Eğitiminde Doğru Bildiğimiz Yanlışlar! Acaba ödülle ilgili tüm bildiklerimiz yanlış mı?

- Ödül, neden motivasyonu düşürür?
- Ödülle değerler neden öğretilemez?
- Ödül, yaratıcılığı neden olumsuz etkiler?
- Ödül, yapay sevginin bir göstergesi midir?
- Ödülle büyüyen çocukları ne tür tehlikeler bekler?
- Mutlu ve başarılı bir çocuk gerçekte nasıl yetiştirilir?

Bunun gibi merak edilen birçok sorunun yanıtını eğitim bilimci Dr. Özgür Bolat, son 70 yılda yapılan bilimsel araştırma ve gerçek vakalarla net bir şekilde ortaya koyuyor.

Dr. Özgür Bolat, sadece ödülün görünmeyen gizli zararlarını anlatmıyor; bizlere bir model, pratik çözümler ve uygulamalar öneriyor.

Kılavuz niteliğindeki bu kitabı okuduğunuzda mutlu, özgüvenli, sorumluluk sahibi ve başarılı bir çocuk yetiştirmek için önemli bir adım atmış olacak, çocuğunuzla ilişkinizde anlamlı değişiklikler yaşayacaksınız.
Dr. Özgür Bolat / Eğitim Bilimci

Kitabın Özeti :

Kitabı iki kısımdan oluşmaktadır. On altı bölüme ayrılan ilk kısımda ödülün etkileri anlatılmaktadır. Beş bölümlük ikinci kısımda ise ödül vermek yerine ne yapılması gerektiği anlatılmaktadır. Kitap çeşitli konularda yapılmış olan deneyleri ve bu deneyler üzerinde yorum yaparak konuları açıklıyor. Ayrıca bölüm sonlarında maddeler halinde özetler de yer almaktadır. Bu özetler hem konunun pekişmesini sağlamakta hem de en önemli noktalara dikkat çekmektedir. Konu anlatımları arasında ve bölüm sonlarında sorulan sorular anlatımı çeşitlendirirken okurun dikkatini canlı tutmakta ve konuların devamına dair okurda merak uyandırmaktadır.

Onlarca deneyi ele alan yazar, konulara sadece eğitim ve çocuklar üzerinden değil iş yaşamı ve çalışanlar üzerinden de yaklaşıyor. Bu yönüyle kitabın sadece öğretmen ve ebeveynlere değil çok daha geniş bir kitleye hitap etmesini sağlıyor.

BİRİNCİ KISIM – ÖDÜL ÇOCUKLARI NASIL ETKİLER?

Ödül, hava kaçıran bir tekerleğe sürekli dışarıdan hava vermeye benzer. En etkili eğitim ödülsüz eğitimdir.

Her insanın kabul görmeye ihtiyacı vardır ama bu yargısız olmalıdır.

İnsanlar sahip oldukları şeye hemen alışıp, o şeylerden daha az keyif almaya başlar. Buna hedonistik adaptasyon denir.

Ödüle alışan çocuğun beyni dopamin salgılamayı bırakır. Yani, o ödülden zevk almamaya başlar.

Çocuk severek yaptığı işi, ödül aldıktan sonra daha az seviyor, hatta o işe karşı olumsuz tutum geliştiriyor. Yani, ödül var olan iç motivasyonu öldürüyor.

İnsanların endişe yaşamaması için, tutumları ile davranışlarının tutarlı olması gerekir. Aksi takdirde bilişsel çelişki yaşanır. Ödül verilirse, kişide “o iş kendi içinde değerli değil” algısı oluşur.

Kişi bir işi kendi iradesiyle ve isteyerek değil de dışarıdan bir kontrol mekanizmasıyla yapıyorsa, o işten soğur. Ödül, çocuğun davranışını kontrol eden bir mekanizmadır. Aynı şekilde, denetleme, değerlendirme, hedef verme, yarıştırma, cezalandırma gibi tüm kontrol mekanizmaları iç motivasyonu olumsuz etkiler.

Ödül, amacı araca dönüştürür. Ödülle ödev yapan çocuk, ödevi araç, ödülü ise amaç olarak görür.

Bir insan hayatta olup bitenleri ne kadar kendi kontrolü altında görüyorsa, o kadar “iç kontrol odaklıdır”, ne kadar kendi kontrolü dışında görüyorsa o kadar da “dış kontrol odaklıdır”. Dış kontrol odaklı insanlar kendilerini birer piyon gibi görür. Kendilerine yabancılaşır. Başarılı ve mutlu olmak için iç odaklı olmak şarttır. Ödül, bireyleri dış odaklı yapar.

Aileler ve öğretmenler çocuklara ödül vaat ettiği an, aslında onu gizliden gizliye cezalandırmış olur. Ödül, içinde ceza barındırdığı için, ödüllendirilen çocuk kendi içinde endişe taşır. Ödül ile ceza özünde aynıdır. İkisi de kontrol mekanizmasıdır.
Ödül, bir yapay sevgi aracıdır.

Övgü için de aynı şey geçerlidir. Sürekli övgü alan ve övgüye bağımlı olan çocuk, övgü alamadığı zaman, kendisini cezalandırılmış hisseder.

Ödülün miktarı ne kadar artarsa, endişe de o kadar artar. Endişe arttıkça da performans düşer. Kişi stres yaşadığı an, beyin tehlike var zannediyor. Stres ve heyecan ne kadar artarsa, odaklanma ve muhakeme becerileri de o kadar düşüyor ve kişi olduğundan daha kötü performans sergiliyor. Her iki duygunun da altında korku yatar. Kişi korkusunu yönetebileceğini düşünürse heyecan, yönetemeyeceğini düşünürse endişe hisseder.

Ödül, mekanik işlerde performansı arttırır ama yaratıcılık ve muhakeme gerektiren işlerde artırmaz. Karmaşık, muhakeme gerektiren işler için çocuğa ödül verirseniz çocuk bu işi yapar ama düşünmeden, kendisini vermeden, mekanikmiş gibi.

İnsan davranışlarını iki tür norm yönetir; sosyal normlar ve pazar normları. Bir iş için ödül verilince, ilişkinin içine pazar normu girer. Davranışlar iyilik olmaktan çıkar, paralı hizmete dönüşür. Bu da kişilerin değerlerini öldürür. Ödül, var olan değerleri de zayıflatır.

Amaç ödül kazanmak olunca, insanlar daha çok etik dışı davranışa yöneliyor. Ödül ahlaklı olmamayı öğretiyor.

İnsanlar birbirine güvendiği zaman, mutlu oluyor. Güveni sağlayan hormon da oksitosin. Oksitosini salgılatan da ilişkiler. Yani, bir insanın ilişkileri ne kadar kuvvetli olursa, o kadar mutlu oluyor.

Testosteron hormonu salgılanınca, insanlar saldırgan oluyor ve empati kuramıyor. Ödül ve rekabet de bu hormonu salgılattığı için insanlar arasındaki ilişkiyi bozuyor.

Mutluluğun özünde kabul görmek var. Kabul gören insanlar mutlu oluyor.

Rekabet ve ödül ortamında kaybedenler, kabul görmedikleri için mutsuz oluyor, özgüvenleri sarsılıyor.

İnsanlar için en önemli değerlerden biri adalet değeri. Adaletli ortamlarda insanlar hem daha verimli hem de daha mutlu oluyor. Ama ödül kurumlardaki adalet duygusunu öldürüyor çünkü ölçütler subjektif olduğu için, ödül adaletsizlik yaratıyor.

Bir sorun, onun ana kaynağı anlaşılmadan çözülemez. Belirtiyi değil de asıl sorunu çözmek gerekir. Asıl sorunla uğraşmak istemeyenler, kısa yoldan çözmek için ödül kullanır.

İKİNCİ KISIM – ÖDÜL YERİNE NE YAPMALI?

“Koşulsuz ebeveynlik” prensibini uygulamak çok önemli.

Ödül vermek yerine kök sorunu çözmek gerekir.

Ailenin ihtiyaçları değil çocuğun ihtiyaçları ön planda olmalıdır.

Çocukla bir sorun yaşıyorsak, yapılması gereken çocuğu değil kendimizi değiştirmektir. Bu değişim, sadece davranış düzeyinde değil, düşünce düzeyinde olmalıdır.

Önemli olan çocukta davranışı belirleyen temel bir değerler sistemi oluşturmaktır. Bu da kontrol mekanizmaları ile değil, model olarak oluşturulur.

Çocuklar söylenenleri değil, gözlemlediklerini yaparlar. Aslında çocuk ailesinde gördüğü, ailenin de kendisinin farkında olmadığı bir tutumu sergiliyor olabilir.

Aile ödül vermek yerine, kendini analiz ettiği ve çocuğuyla etkinlik yaptığı zaman, çoğu sorun çözülür.

Çocukla gerçek ilişki kurmak, onun gelişiminden çok daha önemlidir. İlişkisi zayıf olan çocuk, başarılı olsa da mutlu ve huzurlu olmakta zorlanır.

Dört adımlı bir yöntem var: PİDE. (Perspektif-İhtiyaç-Duygu-Emek). İlk olarak çocuğun bakış açısını anlamak gerekir çünkü ona göre her davranışı çok mantıklıdır. İkinci olarak onun ihtiyacını anlamak gerekir. Üçüncü olarak ihtiyacın temelindeki duyguyu keşfetmek gerekir. Bunları yaptıktan sonra da son olarak çocukla ilişki kurarak beraber çözüm üretilir.

Birey geliştikçe iç motivasyonu artar. Yaptığı işten keyif alır. Bunun için de çocuklar kendi seviyelerinin biraz üstünde işler yapmalıdır. Gelişim ihtiyacını, geribildirim ve öz değerlendirme artırır.

Ama bazen amaç çocuğu geliştirmek değil, onunla ilişki kurmaktır. Bu durumda da yapılması gereken, çocuğa ilgi soruları sormaktır. Çocuk yaptıklarını anlattıkça o işten keyif alır.

Çocuğa sorumluluk kazandırılırsa kontrol edilmesine gerek kalmaz. Bunun yolu demokratik aile olmaktır. Hem çocuğa bir düzen sunmalı hem de özerklik verilmelidir. Bunu yapmanın da üç temel adımı vardır. İlk önce evde kurallar ve rutinler yoluyla düzen kurulacak, daha sonra da bu düzen içinde çocuğa seçme hakkı verilecek. Çocuk kurallara uymazsa ödül ya da ceza olmayacak, problemin temeli anlaşılıp çözülecek. Problemi çözme sorumluluğu ailenin rehberliğinde çocuğun olacak. Problemi çözmek mümkün değilse, çocuktan kurala uyması istenecek ama bu durumda onun duygusu onaylanacak. Çocuk tüm bunlara rağmen sorumluluğunu yerine getirmezse, yine ödül ve ceza olmadan, davranışın bedeli ödetilecek.

Bedel, davranışın doğal sonucudur. Cezadan çok farklıdır.

Akım Kaynağını Gerilim Kaynağına Dönüştürme Örnek Problem Çözümü

AKIM KAYNAĞINDAN GERİLİM KAYNAĞINA DÖNÜŞÜM

Akım kaynağından gerilim kaynağına dönüştürülürken gerilim kaynağının değeri ohm kanunundan yaralanarak bulunur. Gerilim kaynağının iç direnci ise akım kaynağının iç direncine eşit olduğundan değeri aynı fakat bağlantı şekli seri olacaktır.

Örnek :

Devredeki akım kaynağının akımı 15mA, iç direnci Riç = 3kΩ, yük RL = 6kΩ olduğuna göre bu akım kaynağını gerilim kaynağına dönüştürerek devreden geçen akımı hesaplayınız.

V=I.Riç
V=15mA.3kΩ
V= 0,015.3000
V=45volt

Rt=Riç+RL
Rt=3kΩ+6kΩ
Rt=9kΩ

I=V/Rt
I=45/9kΩ
I=45/9000
I=5mA

Gerilim Kaynağını Akım Kaynağına Dönüştürme Örnek Problem Çözümü

GERİLİM KAYNAĞINDAN AKIM KAYNAĞINA DÖNÜŞÜM

Gerilim kaynağını akım kaynağına dönüşüm yapılabilir. Bu dönüşüm esnasında kaynağın iç direncinin omik değeri değişmeden iç direnç gerilim kaynağına seri bağlı durumdayken akım kaynağına paralel bağlanır. Akım kaynağının akım değeri ohm kanunundan I=U/Riç formülünde değerler yerine konularak bulunur. Bu ifadelerimiz aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Örnek :

Gerilim değeri 10 volt, iç direnci Riç = 2 ohm olan bir gerilim kaynağını akım kaynağına dönüştürünüz.