11 Mayıs'ta yürürlüğe giren ve enerji alanında yapılan düzenlemeleri içeren Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarında imar planı yapılmaksızın yenilenebilir enerji üretim santralleri kurulabilmesine olanak sağlıyor.
Söz konusu baraj yüzey alanlarında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne veya sulama birliklerine ait tarımsal sulama amaçlı tesislerin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisi kurulabiliyor.
Yüzer güneş enerjisi santralleri (GES), saha tipi güneş enerjisi santralleri kurulumuna bazı avantaj ve kolaylık sağlıyor. Yüzer GES'lerin üzerinde bulunduğu su bu santrallerin periyodik olarak soğumasına yardımcı oluyor ve panel verimliliğini artırıyor. Karasal GES'lere göre %10 daha verimli çalışan yüzer GES'ler, atıl durumdaki rezervuar yüzey alanlarının değerlendirilmesini ve ekonomiye kazandırılmasını sağlıyor. Yüzer GES'ler içme suyu maksatlı barajlar haricinde tüm baraj rezervuarlarında kurulabiliyor.
Türkiye'de içme suyu amacı taşımayan işletme halindeki 944 baraj, 5 bin 300 kilometrekare gibi çok geniş bir rezervuar yüzey alanına sahip bulunuyor. Bu yüzey alanının %10'unda yüzer GES kurulumu yapılması durumunda, 53.000 megavat kurulu güçle yıllık 79.500.000.000 kilovatsaat elektrik enerjisi üretimi yapılabileceği öngörülüyor. Bu da Türkiye'nin elektrik enerjisi ihtiyacının yaklaşık dörtte birine karşılık geliyor.
Yüzer GES'ler sayesinde barajlardaki suyun buharlaşması önlenerek yıllık 540 milyon metreküp suyun tasarruf edileceği tahmin ediliyor. Atmosfere salınacak karbondioksit miktarının da 51 milyon tondan fazla azalacağı hesaplanıyor. Türkiye'de bulunan göl ve göletler de dahil edildiğinde yüzer GES potansiyelinin ifade edilen; miktarların çok daha üstüne çıkacağı tahmin ediliyor.
Türkiye'nin milli enerji politikalarına önemli katkı sunacak olan yüzer GES'lerin Türkiye'de içme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile kıyı kanunu kapsamında kalan kıyı ve sahil şeritleri hariç deniz, baraj ve göletlerde santral kurulabilecek yaklaşık 80 Gigavatlık yüzer GES potansiyeli bulunduğu bildiriliyor.
Karasal GES'lerde sıcaklık artışının enerji üretiminde kayıp oranını artırdığına dikkati çekenuzmanlar yüzer GES uygulamalarında su, fotovoltaik hücrelerde doğal soğutma yaparak enerji verimliliğine katkı sunduğunu bildirdi. Ayrıca, yüzer GES'lerde toz ve kirlenme oranının çok düşük olması enerji üretiminde verimliliğe önemli fayda sağlıyor. Bu santraller, aynı zamanda hidroelektrik santrali üzerinde kurulduğu için hidrolik sisteme yardımcı kaynak olarak önemli katkı sunuyor. Gün içerisinde elektriğin yoğun tüketildiği saatlerde, yüzer GES'lerden elektrik üretimi hidroelektrik enerjisinden tasarruf sağlayabilecek.
Yüzer paneller hidroelektrik santraller için hibrit çözümler sunuyor. Baraj suyu üzerindeki enerji üreten güneş panelleri suyun buharlaşma oranını da azaltıyor. Hibrit sistemler, sadece enerji üretimini artırmakla kalmıyor aynı zamanda su kaybını da azaltarak su yönetimine katkıda bulunuyor.
Türkiye'de yüzer GES'lerin kurulması için en uygun bölgelerin ışınım oranı ve güneşlenme süresi en yüksek yerler olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi görülüyor. Bu bölge Türkiye genelinde ışınım ve güneşlenme süresi bakımından üst düzey seviyededir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde; ayrıca çok sayıda baraj ve göletin bulunması nedeniyle yatırım için ideal bir konumda bulunuyor. Bu şekilde, verimli arazilerin heba olması da engellenmiş olacaktır.
Karasal GES'lerde sıcaklık artışının enerji üretiminde kayıp oranını artırdığına dikkati çekenuzmanlar yüzer GES uygulamalarında su, fotovoltaik hücrelerde doğal soğutma yaparak enerji verimliliğine katkı sunduğunu bildirdi. Ayrıca, yüzer GES'lerde toz ve kirlenme oranının çok düşük olması enerji üretiminde verimliliğe önemli fayda sağlıyor. Bu santraller, aynı zamanda hidroelektrik santrali üzerinde kurulduğu için hidrolik sisteme yardımcı kaynak olarak önemli katkı sunuyor. Gün içerisinde elektriğin yoğun tüketildiği saatlerde, yüzer GES'lerden elektrik üretimi hidroelektrik enerjisinden tasarruf sağlayabilecek.
Yüzer paneller hidroelektrik santraller için hibrit çözümler sunuyor. Baraj suyu üzerindeki enerji üreten güneş panelleri suyun buharlaşma oranını da azaltıyor. Hibrit sistemler, sadece enerji üretimini artırmakla kalmıyor aynı zamanda su kaybını da azaltarak su yönetimine katkıda bulunuyor.
Türkiye'de yüzer GES'lerin kurulması için en uygun bölgelerin ışınım oranı ve güneşlenme süresi en yüksek yerler olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi görülüyor. Bu bölge Türkiye genelinde ışınım ve güneşlenme süresi bakımından üst düzey seviyededir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde; ayrıca çok sayıda baraj ve göletin bulunması nedeniyle yatırım için ideal bir konumda bulunuyor. Bu şekilde, verimli arazilerin heba olması da engellenmiş olacaktır.
Yürürlüğe giren kanunla belediyeler göllerde lisanssız yatırım yapabilecek. Birçok belediyenin sınırlarında sulama amaçlı göller mevcut. Hem buharlaşmanın önüne geçilmesi hem de enerji iletimindeki kayıplar açısından büyük bir fırsat ortaya çıkıyor. Sektör olarak GES kurulumunda yeni alanlar ve fırsatlar ortaya çıkıyor.
Lisanssız elektrik üretiminde güneş enerjisinden üretimin payının %90'lara ulaşmaktadır. Türkiye'deki yüzer GES'ler bu rakamı daha da artıracaktır.
Yüzer GES'lerin sabitleneceği alanda rüzgar etkisinin iyi hesaplanması gerekmektedir. Özellikle şiddetli bir rüzgarda deforme olmadan bütünlüğünü kaybetmemelidir. Bu GES'ler, su yüzeyinde durabilme kabiliyeti olan ekipmanlarla kurulacağı için alt yapının çok dikkatli uygulanması gerekmektedir.
