Lojik Devrelerde Toplama İşlemi Yapan Yarım Toplayıcı Blok Şeması, Lojik Devresi, Doğruluk Tablosu

Yarım Toplayıcı 

* Yarım toplayıcının 2 giriş ve 2 çıkışı vardır. 

* Girişler  “A” ve “B” olarak isimlendirilmiştir ve sayı girişleridir. 

* Bu devre, girişlerine uygulanan birer bitlik 2 ikilik sayıyı toplar ve toplamı çıkışlara aktarır. (A+B) iĢlemini yapar. 

* Çıkışlardan biri “S” (Sum) yani “toplam” çıkışıdır. 

* Çıkışlardan diğeri “Cout” (Carry Out) yani “elde” çıkışıdır. 

* Bu iki çıkış birlikte sonucu gösterirler. Adlarından da anlaşılacağı üzere “elde” çıkışı elde olup olmadığını gösterir. Bu çıkış “0” ise elde yok, “1” ise elde “1” var demektir. 

Bilindiği gibi ikilik sayılarda toplama işleminde ; 

0 + 0 = 0 (Elde 0),

1 + 0 = 1 (Elde 0) 

0 + 1 = 1 (Elde 0),

1 + 1 = 0 (Elde 1) olmaktadır. 

Blok şeması

Lojik Devresi

Doğruluk Tablosu ve Çıkış Fonksiyonları 

DİKKAT: Devrenin doğruluk tablosu, girişlere hangi sayılar verilirse çıkışlarda ne olacağını göstermektedir. Bu da devrenin toplama işlemi yaptığını kanıtlamaktadır.

Lojik Devrelerde Aritmetik Toplama İşlemi Yapan, Yarım, Tam, Paralel, Entegre Toplayıcı Devreleri

Bu devreler ikilik sayı sisteminde toplama işlemi yapmaktadırlar.

Girişlerindeki ikilik sistemle ifade edilen sayıları toplayıp çıkışa toplanmış şekilde aktaran devrelerdir. 

Toplayıcılar yarım toplayıcı ve tam toplayıcı olmak üzere ikiye ayrılmakla beraber, tam toplayıcılarla oluşturulan paralel toplayıcı devresi de bulunmaktadır. 

Ayrıca toplama işlemi yapan entegreler vardır. 

Toplayıcılar 2 bitlik, 3 bitlik, 4 bitlik... gibi kaç bitlik sayıları topladıklarına göre çeşitlendirilirler. 

Aşağıdaki örnek devrede 3 bit olan A ve B sayıları, toplayıcı devresinin 3 bitlik girişlerine uygulanmış, sayılar ikilik sistemde toplanmış ve çıkışta C sayısı meydana gelmiştir.

1- Yarım Toplayıcılar için tıklayınız...

2- Tam Toplayıcılar için tıklayınız...

3- Paralel Toplayıcılar için tıklayınız...

4- Entegre Toplayıcılar için tıklayınız...

Uçakların Meydana Getirdiği Ses Olayı Sonik Patlama ve Doppler Olayı Nedir?

Sonik Patlama Nedir? Nasıl Oluşur?

Ses, bir ortamın taneciklerinin bir ses kaynağı tarafından titreştirilmesiyle oluşan periyodik bir basınç dalgasına verilen addır. 

Bu dalgalar kulak tarafından toplanır ve beyinde ses olarak algılanır. Ses dalgaları, deniz seviyesinde ve 20ºC sıcaklıkta 343 m/s hızla yayılır. 

Sonik patlama, ses dalgalarını oluşturan kaynağın ses hızında veya ses hızından daha hızlı hareket etmesinin bir sonucudur.

Doppler olayı; dalga kaynağının hareket etmesi nedeniyle, bir gözlemciye göre dalga boyunun uzaması veya kısalmasıdır. Örneğin bize doğru gelen bir ambulansın yaydığı sesin dalga boyu kısalırken bizden uzaklaşan ambulanstan gelen sesin dalga boyu ise uzar. Bunun sonucunda ambulans sirenini farklı tonlarda duyarız.

Uçakların neden olduğu sonik patlama da Doppler olayıyla yakından ilişkilidir. Ses hızının altında hareket eden bir uçak ses dalgalarının ön tarafta sıkışmasına neden olur. Uçak ses hızına ulaştığında ise ses dalgaları ses duvarını geçemedikleri için üst üste gelerek birikmeye başlar. Böylece yüksek enerjili bir dalga meydana gelir. 

Ses hızının aşılması durumunda ise ses dalgaları bir koni şeklinde yayılır buna Mach konisi denir. Ses hızına verilen ad 1 Mach’tır.

Ses hızında veya üstünde hareket edilmesinin sonucunda sıkışan ses dalgaları uçağın arkasında bir bulut gibi gözüken yüksek basınç alanını oluşturur, bu da gözlemciler tarafından sonik patlama olarak duyulur. 

Sonik patlama etrafa zarar verebilecek kadar güçlü ve çok gürültülüdür. 

Süpersonik yani ses hızınını geçebilen ilk yolcu uçakları 1960’ların sonlarına doğru ortaya çıkan Tupolev Tu-144 ve Concorde’dur. Her ne kadar bu uçaklar günümüzde hizmet vermese de yakın gelecekte süpersonik hızlarda yolculuk yapmak tekrar mümkün olacak gibi görünüyor. NASA 2020’ye kadar daha az gürültü çıkaran ve daha az yakıt harcayan X-Plane adını verdiği süpersonik uçakları uçuşa hazır hale getirmeyi hedefliyor.

Tokyo Üniversitesinin İnsanlara İki El Daha İlave Eden Robot Kol Projesi

Dört Ele Sahip Robot İnsan

Japonya’da bulunan Tokyo Üniversitesi'nin araştırmacıları yaptıkları çalışmalalar sonucu Metalimbs adında bir proje tasarladı. 

Bu projenin amacı; insanlara yardımcı olmak için iki adet daha kol eklemek. Bu kollar öyle ameliyat olarak değil üstümüze giyeceğimiz şekilde olacak.

Bu robot kollar sırt çantası ile taşınabilecek. Robotik kollar ile iki elin yetmediği durumlarda insanlara yardımcı olacak bir şekilde tasarlandı. 

Bu robotik kollar, sanayide kullanılan robotik kollardan oldukça farklı bir yapıda. Çalışma prensibi aynı insan kolu gibi esnek ve hareketli. Bir başka özelliği ise beyin dalgalarıyla çalışmıyor.

Genel kullanımdan farklı olarak, bu kolları beyin dalgaları yerine ayak ve bacaklarda bulunan sensörlerle kontrol etmeyi başarmışlar. Yani siz bacağınızı biraz hareket edince veya onu bükünce, robotik kol hareket ediyor. 

Geliştirmeye devam edilen bu proje ile hem uzuv kaybı yaşamış insanların hayatını kolaylaştırmak amaçlanmış. Hem de uzuv kaybı yaşamamış insanlar için yararlı olması için geliştirdiklerini belirtiyorlar. 

İkili (Binary) Sayı Sisteminde Toplama İşlemi Nasıl Yapılır? Çözümlü Soru ve Örnekler

İkili Sayı Sisteminde Toplama

İkili sayılarda toplama işleminde aşağıdaki kuralların bilinmesi gerekir.

0 + 0 =0

0 + 1 =1

1 + 0 =1

1 + 1 =0 Elde 1 var.


Örnek - 1 : Binary (11)2 ve (10)2 sayılarını toplayınız.



Görüldüğü gibi 1+1 = 0 ve elde bir sonraki basamağa aktarılmıştır.

(11)2 =(3)10
ve 

(10)2 = (2)10 dir. 

Toplam 3+2=5 tir.

Örnek - 2 : (101)2 ve (110)2 sayılarını toplayınız.

(101)2 =(5)10
ve 

(110)2 = (6)10 dir. 

Toplam 5+6=11 tir.

Örnek - 3 : (1011)2 ve (1010)2 sayılarını toplayınız.

(1011)2 =(11)10
ve 

(1010)2 = (10)10 dir. 

Toplam 11+10=21 tir.

Hexadesimal (On altılık) Sayının Desimal (Onluk) Sayıya Çevrilmesi Nasıl Yapılır? Hesaplanır?

Hexadesimal (On altılık) Sayının Desimal (Onluk) Sayıya Çevrilmesi

Hexadesimal (On altılık) sayıyı desimal (onluk) sayıya çevrilirken hexadesimal sayının sağdan itibaren ilgili basamağı 16'nın 0, 1, 2, 3, ... üsleri ile çarpılır ve sonra toplanır.

Pratik olarak hexadesimal sayının basamakları sağdan itibaren;

1. basamağı 1 ile,

2. basamağı 16 ile,

3. basamağı 256 ile,

4. basamağı 4096 ile çarpılır ve çıkan sonuçlar toplanır.

Çıkan sonuç hexadesimal sayının desimal karşılığını verir.


Örnek - 1 : (5C8)16 binary sayısının desimal karşılığını hesaplayınız.

(5C8)16 = ( ? )10

(5C8)16 = 8.1 + 12.16 + 5.256

(5C8)16 = 8 + 192 + 1280

(5C8)16 = ( 1480 )10 olarak hesaplanır.


Hexadesimal sayılarla hesap yapılırken harf olarak belirtilen sayıların rakama çevrilerek hesap yapılması daha kolay olacaktır. Örneğin (C = 12 )


Örnek - 2 : ( A19)16 binary sayısının desimal karşılığını hesaplayınız.

(A19)16 = ( ? )10

(A19)16 = 9.1 + 1.16 + 10.256

(A19)16 = 9 + 16 + 2560

(A19)16 = ( 2585 )10 olarak hesaplanır.

Desimal (Onluk) Sayının Hexadesimal (On altılık) Sayıya Çevrilmesi Nasıl Yapılır? Hesaplanır?

Desimal (onluk) sayının hexadesimal (on altılık) sayıya çevrilmesi

Desimal sayıyı, hexadesimal sayıya çevirmek için desimal sayı 16’ya bölünür.

Bölme sonunda kalanlar tersten yazılır.

Örnek - 1 : (67)10 desimal sayısını hexadesimal sayıya çeviriniz.

(67)10 = ( ? )16

(67)10 = ( 43 )16    olarak hesaplanır.


Örnek - 2 : (955)10 desimal sayısını hexadesimal sayıya çeviriniz.

( B=11’dir)

(955)10 = (3BB)16      olarak hesaplanır.