Bir iletkenin ektrik akımına gösterdiği zorluk (yani o iletkenin direnci), iletken içinde hareket eden elektronlarla, o iletken içindeki atom ve diğer parçacıklar arasındaki sürtünmelerden meydana gelir. Bu konuda, bir borudan akan suyun karşılaştığı zorluğu örnek olarak gösterebiliriz. Boru dar ve iç yüzeyi fazla girintili çıkıntılı ise suyun akışına karşı belli bir zorluk ortaya çıkaracaktır. Aynı şekilde borunun uzunluğu arttıkça, içinden geçen suya gösterdiği direnç artacaktır.
Bir iletkenin direnci de, o iletkenin boyuna, çapına ve cinsine göre değişir.
* Bir iletkenin uzunluğu ile direnci doğru orantılıdır. İletkenin uzunluğu arttıkça direnç de artar.
* Buna karşılık iletkenin kesiti ile direnç ters orantılıdır. Buna göre iletkenin kesiti arttıkça direnç azalır, kesiti azaldıkça direnç artar.
* Bunlardan başka, direnç, iletkenin cinsine göre de değişir. Örneğin aynı uzunlukta ve aynı kesitte bakır ile alüminyum iletkenin dirençleri birbirinden farklıdır. Burada öz direnç kavramı karşımıza çıkar.
Özdirenç, 1 metre uzunluğunda ve 1 mm2 kesitindeki bir iletkenin direncidir ve bütün iletkenin özdirençleri birbirinden farklıdır.
Özdirenç ρ sembolü ile gösterelir ve ro olarak okunur.
Bütün bunlardan başka, ortamın sıcaklığıda iletkenin direncini etkileyen faktördür.
Bir iletkenin direnci aşağıdaki formülden hesaplanır.
R = L . ρ
S
Bu formüldeki harflerin anlamı ve birimleri;
R: İletkenin direnci (ohm)
L: İletkenin uzunluğu (metre)
ρ: İletkenin özdirenci (ohm)
S: İletkenin kesiti (mm2)
Çözüm: Bakırın özdirenci ρ=0,017 ohm
R = L . ρ
S
R = 20 . 0,017
2
R = 0,17 Ω olarak bulunur.
Örnek: Uzunluğu 50 metre, kesiti 3mm2 olan alüminyum telin direncini hesaplayınız.
Çözüm: Alüminyumun özdirenci 0,028 ohm dur.
R = L . ρ
S
R = 50 . 0,028
3
R = 0,47 Ω olarak bulunur.
