İletken Telin Uzunluk, Kesit ve Cinsine Bağlı Olarak Direncinin Hesaplanması Örnek Problem Çözümü ve Konu Anlatımı

İletken Telin Uzunluk, Kesit ve Cinsine Bağlı Olarak Direncinin Hesaplanması

Bir iletkenin ektrik akımına gösterdiği zorluk (yani o iletkenin direnci), iletken içinde hareket eden elektronlarla, o iletken içindeki atom ve diğer parçacıklar arasındaki sürtünmelerden meydana gelir. Bu konuda, bir borudan akan suyun karşılaştığı zorluğu örnek olarak gösterebiliriz. Boru dar ve iç yüzeyi fazla girintili çıkıntılı ise suyun akışına karşı belli bir zorluk ortaya çıkaracaktır. Aynı şekilde borunun uzunluğu arttıkça, içinden geçen suya gösterdiği direnç artacaktır.

Bir iletkenin direnci de, o iletkenin boyuna, çapına ve cinsine göre değişir.

* Bir iletkenin uzunluğu ile direnci doğru orantılıdır. İletkenin uzunluğu arttıkça direnç de artar.

* Buna karşılık iletkenin kesiti ile direnç ters orantılıdır. Buna göre iletkenin kesiti arttıkça direnç azalır, kesiti azaldıkça direnç artar.

* Bunlardan başka, direnç, iletkenin cinsine göre de değişir. Örneğin aynı uzunlukta ve aynı kesitte bakır ile alüminyum iletkenin dirençleri birbirinden farklıdır. Burada öz direnç kavramı karşımıza çıkar.

Özdirenç, 1 metre uzunluğunda ve 1 mm2 kesitindeki bir iletkenin direncidir ve bütün iletkenin özdirençleri birbirinden farklıdır.

Özdirenç ρ sembolü ile gösterelir ve ro olarak okunur.

Bütün bunlardan başka, ortamın sıcaklığıda iletkenin direncini etkileyen faktördür.

Bu tablodaki değerler, iletkenlerin oda sıcaklığındaki (20 C) özdirençleridir.

Bir iletkenin direnci aşağıdaki formülden hesaplanır.

R = L  . ρ
       S

Bu formüldeki harflerin anlamı ve birimleri;
R: İletkenin direnci (ohm)
L: İletkenin uzunluğu (metre)
ρ: İletkenin özdirenci (ohm)
S: İletkenin kesiti (mm2)

 

Örnek: Uzunluğu 20 metre, kesiti 2 mm2 olan bakır telin direncini hesaplayınız.

Çözüm: Bakırın özdirenci ρ=0,017 ohm

R = L  . ρ
       S 
              
R = 20  . 0,017
       2

R = 0,17 Ω olarak bulunur.

Örnek: Uzunluğu 50 metre, kesiti 3mm2 olan alüminyum telin direncini hesaplayınız.

Çözüm: Alüminyumun özdirenci 0,028 ohm dur.

R = L  . ρ
       S 
              
R = 50  . 0,028
       3

R = 0,47 Ω olarak bulunur.

Dirençlerin Sıcaklıkla Değişimi Nasıl Olur? Örnek Çözümlü Problem

DİRENCİN SICAKLIKLA DEĞİŞİMİ

İletkenin direnci, sıcaklıkla doğru orantılıdır. Buna göre sıcaklık arttıkça iletkenin direnci de artar. Devre dizaynlarında, dirençler bir bir hesaplanır öyle seçilir. Bu nedenle direnç çok hassas bir noktada bağlı ise ve içinden geçen akım sonucu ısınarak değeri değişmiş ise, devrenin çalışması etkilenebilir. Dirençlerin üzerinde belirtilen omik değer, oda sıcaklığındaki (20 derece) direnç değeridir.
Metallerin direnci, 0 (sıfır) derece ile 100 (yüz) derece arasında doğrusal olarak değişir. Aşağıdaki şekilde metallerin direncinin sıcaklıkla değişmesi görülmektedir.

Yukarıdaki şekilde R1 bir direncin t1 sıcaklığındaki değeri, R2 ise aynı direncin t2 sıcaklığındaki değeridir. Görüldüğü gibi sıcaklık arttıkça direncin omik değeri artmıştır. Her metalin bir T katsayısı vardır. Bu, teorik olarak o direncin değerinin sıfır ohm olduğu sıcaklık değeri demektir. Aşağıdaki tabloda çeşitli iletkenlerin T katsayıları verilmektedir.

Bu formülde ki harflerin anlamlar;
T: Metalin katsayısı
t1: Birinci sıcaklık
R1: Direncin t1 sıcaklığındaki değeri
t2: İkinci sıcaklık
R2: Direncin t2 sıcaklığındaki değeri

Örnek:

Bir bakır iletkeninin 20 derecedeki direnci 5 ohm dur. Bu iletkenin 50 derecedeki direncini bulunuz.

Çözüm:

Bakırın T katsayısı 235 tir. Bu değerler formülde yerine konulursa;

olarak bulunur.

Rezistans nedir? Nerelerde kullanılır?

Rezistans nedir?

Rezistanslar, elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştürmede kullanılan devre elemanlarıdır. İçlerinden elektrik akımı geçtiğinde ısınırlar.

Sadece rezistans değil herhangi ince bir telin üzerinden bir akım geçince bu tel de ısınacaktır. Akkor telli lambaların (ampuller) çalışma prensibi bu temele dayanır. Cam ampulün içinde, flaman adı verilen çok ince bir tel bobin vardır. Flamandan yeterli miktarda elektrik akımı geçtiğinde ısınır ve ışık yayar. Akkor lambalarda enerjinin yaklaşık yüzde 95'i ısıya dönüşür ve tamamen boşa harcanır. Bu yüzden enerji tasarruflu lamba veya LED kullanmak daha mantıklıdır. Akkor lambalar ısı yaysa da ampule dokunmadığınız sürece bu ısıyı çok hissetmezsiniz ve bu sıcaklık size zarar vermez.

Rezistans nasıl çalışır? Nerelerde kullanılır?

Tipik bir rezistans genellikle bir bobin şeklinde sarılmış ısı veren bir teldir. Elektrik akımı içinden geçtiğinde, elektrik enerjisini ısıya dönüştürür.

Rezistanslar genel olarak nikel bazlı veya demir bazlıdır. Nikel bazlı olanlar genellikle kromnikeldir. Kromnikel yüzde 80 nikel ve yüzde 20 kromdan oluşan bir alaşımdır.

Kromnikelin rezistanslar için en popüler malzeme olmasının çeşitli nedenleri vardır:
1- Yüksek bir erime noktasına sahiptir, yaklaşık 1400°C
2- Yüksek sıcaklıklarda bile oksitlenmez ve
3- Isındığında çok genleşme yapmaz.

Çok farklı çeşitlerde rezistanslar vardır. Rezistansın içinde bazen kromnikel olduğu gibi çıplak tel olarak kullanılır vey sağlam ve dayanıklı hale getirmek için seramik bir malzemeye gömülüdür. Elektrikli radyatörler ve elektrik sobaları uzun çubuk rezistans elemanlara sahiptir. Çünkü odanın geniş bir alanına ısı yaymaları gerekir. Elektrikli sobalar doğru boyutta sarılmış rezistanslara sahiptir.

Kromnikel rezistans telinin özdirenci yani 1mm2 kesitinde 1 metre uzunluğunda parçasının direnci 1,1 ohmdur. Bu bilgi kullanılarak istenilen güçte bir rezistans tasarlanarak sarılabilir.

Örneğin; 1mm2 kesitinde 10 metre uzunluğunda kromnikel tel parçasının direnci 11 ohm olur. Gerilim 220v ise akım I=V/R formülünden I=220/11=20 amper akım çeker. Rezistansın gücü P=U.I=220.20=4400 watt olur.

Rezistanlar; elektrik sobası, elektrikli su ısıtıcıları, ütü, saç kurutma makinası, elektrikli saç maşası, elektrikli çay ve kahve makinaları, elektrikli şohben, çamaşır makinaları gibi pek çok cihazda kullanılır.

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Çalışan Turn On Elektronik Devre Şeması

Devrenin Tanımı

Normalde devre çalışmaktadır. Buton basıldığında devrenin çalışmasını durduran, butondan elimizi çektikten bir süre sonra devrenin tekrar çalışmasını sağlayan devreye turn-on devresi denir.

Devrenin Çalışması

Devrede butona basılı iken kondansatör kısa devredir ve transistörün beyz ucu şaseye bağlı olduğundan transistör kesime gider. Rölenin çalışması durur ve led söner. 

Butondan elimizi çektiğimizde beyz ucu şaseden kurtulur. Kondansatör boş olduğundan transistör kesimde kalmaya devam eder. Bir süre sonra kondansatör üzerindeki gerilim transistörü iletime sokacak seviyeye geldiğinde transistör iletime geçer. Röle çalışmaya başlar ve lamba yanar.

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Duran Turn Off Elektronik Devre Şeması için tıklayınız...

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Duran Turn Off Elektronik Devre Şeması

Devrenin Tanımı

Butona basıldığında çalışan ve butondan elimizi çektikten bir süre sonra çalışmasını durduran devreye turn-off devresi denir.

Apartmanlarda kullanılan merdiven otomatiği zaman gecikmeli duran turn off bir devredir.

Devrenin Çalışması

Devrede butona basıldığında kondansatör ve T1 transistörünün Beyz - Emiter uçları kısa devre olduğu için T1 transistörü kesime gider. 

T2 transistörünün beyz ucu R2 ve R3 dirençleri üzerinden gerekli akımı alır. T2 transistörü iletime geçer. Böylece röle çalışır ve lamba yanar. 

Butondan elimizi  çektiğimizde kısa devre kalktığı için kondansatör R1 direnci üzerinden şarj olmaya başlar.

Kondansatör üzerindeki gerilim değeri bir süre sonra 0,8 volt olduğunda T1 transistörü iletime geçer.

Bu durumda T2 transistörünün beyz ucu R3 direnci ve T1 transistörünün Kollektör-Emiter uçları üzerinden şaseye bağlanır. T2 transistörü kesime gider. 

T2 transistörü kesime gidince rölenin çalışması durur ve lamba söner.

Süreyi ayarlamak için Potansiyometre ile ayar yapılır. Kondansatörün kapasitesi değiştirilerek de süre ayarı yapılabilir.

Transistörlü 12v Zaman Gecikmeli Çalışan Turn On Elektronik Devre Şeması için tıklayınız...

Optik Transdüser ve Sensörler - 1 - Foto Direnç (LDR) Tanımı, Çalışması, Sembolü, Kullanıldığı Yerler

OPTİK TRANSDÜSERLER VE SENSÖRLER

Üzerine düşen ışığa bağlı olarak üstünden geçen akımı değiştiren elemanlara optik eleman denir. Optik transdüserler ışık miktarındaki değişmeleri elektriksel işaretlere dönüştürürler. Bu elemanlar genellikle küçük akımlı elemanlardır. Optik transdüserler genellikle alıcının akımlarını taşımazlar sadece alıcıyı çalıştıran elemanları kumanda ederler.

Çeşitleri:

1- Foto Direnç (LDR)

2- Foto Diyot için tıklayınız...

3- LED Diyot için tıklayınız...

4- İnfrared Diyot (IR Diyot, Kızıl Ötesi Diyot) için tıklayınız...

5- Foto Pil (Işık Pili, Güneş Pili) için tıklayınız...

6- Optokuplör için tıklayınız...

1- Foto Direnç (LDR)

Üzerine ışık düştüğünde direnci azalan, karanlıkta ise direnci artan elemana foto direnç denir.

Foto dirençler LDR (Light Dependent Resistance) olarak adlandırılır. Kalsiyum sülfat ve kadmiyum selenid gibi bazı maddeler üzerlerine düşen ışık ile ters orantılı olarak direnç değişimi gösterir.

Üzerine herhangi bir ışık almadığı sürece LDR’nin direnci çok yüksektir (10 Megaohm). Uygulanan ışık şiddeti arttıkça bu direnç değeri de düşer (75-300 Ohm).

         Foto direnç ve sembolü

Kullanım Alanları

Işığa bağlı olarak kontrol edilmek istenilen tüm devrelerde kullanılabilir. Alarm devrelerinde, sayıcılarda , flaslı fotoğraf makinelerinde park, bahçe ve sokak aydınlatmalarında kullanılır.

Sağlamlık Testi

Avometre ohm kademesine getirilir. LDR aydınlıkta çok küçük bir değer gösterir.Bu değer yaklaşık 100 ohm dur. LDR nin üzeri kapatıldığında avometrenin gösterdiği direnç değeri artacaktır. Aksi durumda LDR bozulmuştur.

Direnç Bağlantılarında Üçgen Yıldız Dönüşüm Formülleri, Eşdeğer (Toplam) Direnç, Örnek Problem Çözümü

Yukarıda verilen devrede olduğu gibi bazı direnç bağlantıları seri, paralel veya karışık bağlantı olmayabilir. Bu devrede üçgen bağlantı görülmektedir. Bu devreyi çözebilmek için önce üçgen bağlantının yıldız bağlantıya dönüştürülmesi gerekmektedir.

Şekilde görüldüğü gibi üçgen bağlantılı dirençlerin yerine yıldız bağlantılı dirençler çizilir ve aşağıda verilen formüller kullanılarak yıldız bağlantıdaki direnç değerleri hesaplanır.

Yukarıda verilen devreyi çözmeye başlayalım. Formülleri uygulayacak olursak...

R1= RB . RC / ( RA + RB +RC)
R1= 20 . 20 / ( 20 + 10 +20)
R1= 400 / 50
R1= 8 ohm

R2= RA . RC / ( RA + RB +RC)
R2= 10 . 20 / ( 20 + 10 +20)
R2= 200 / 50
R2= 4 ohm

R3= RA . RB / ( RA + RB +RC)
R3= 20 . 10 / ( 20 + 10 +20)
R3= 200 / 50
R3= 4 ohm

Üçgen yıldız dönüşümünü yaptığımızda devre aşağıdaki gibi olur. Elde edilen yeni devre seri, paralel bağlantılar bulunan karışık devredir.

Her iki kolda bulunan 4ohm ve 8ohm dirençleri birbirine seri bağlıdır.
4+8=12ohm olarak iki kol birbirine paralel bağlıdır. Devrenin yeni hali aşağıdaki gibi olur.

12ohm'luk paralel dirençler çözüldüğünde 6ohm elde edilir. Bundan sonra devredeki bütün dirençler birbirine seri bağlı olur. Devrenin yeni hali aşağıdaki gibi olur.

Devrenin eşdeğer (toplam) direncini bulmak için bütün dirençler toplanır.

Reş=5 + 6 + 4 = 15 ohm

Devrenin akımını bulmak istersek;

I=V/Reş
I=30/15
I=2 amper

OHM Kanunu Nedir? Formülleri Nelerdir? Örnek Problem Çözümleri

Ohm Kanunu Tanımı: 

1827 yılında George Simon Ohm “Bir iletkenin iki ucu arasındaki potansiyel farkının, iletkenden geçen akım şiddetine oranı sabittir” şeklinde tanımını yapmıştır. 

Bir elektrik devresinde akım, voltaj ve direnç arasındaki bağlantıyı veren kanuna “Ohm Kanunu” adı verilir. 

Bu tanıma göre yukarıdaki formüller elde edilir. 

Burada U gerilimi (birimi volt “V”); 

I akımı (birimi amper “A”), 

R direnci (birimi Ohm “Ω”) simgelemektedir. 

Üçgende hesaplanmak istenen değerin üzeri parmak ile kapatılarak formüller kolayca çıkarılabilir. 

Örnek: 

9 V’luk pilin uçları arasına direnci 3 ohm olan bir ampul bağlanmıştır. Ampul üzerinden geçen akımı hesaplayınız.

I=V/R            I=9/3        I=3 amper

Örnek:

Bir elektrik devresinde direnci 5 ohm olan lamba üzerinden 2 amper akım geçmektedir. Bu devrenin gerilimini hesaplayınız.

V=IxR          V=2x5        V=10 volt

Örnek:

Bir elektrik devresinin gerilimi 12 volt, akımı 4 amper olduğuna göre direnci kaç ohm'dur?

R=V/I          R=12/4           R=3 ohm

Seri elektrik devresi konu anlatımı ve örnek problemler için tıklayınız...

Paralel elektrik devresi konu anlatımı ve örnek problemler için tıklayınız...

Karışık elektrik devresi konu anlatımı ve örnek problemler için tıklayınız...

Karışık Elektrik Devresi Konu Anlatımı ve Problem Çözümleri

Karışık elektrik devrelerinde hem seri hem de paralel bağlantılar bulunur. Problem çözümünde önce paralel bağlantıların çözülmesi ve devrenin seri devre haline getirilmesi gerekir. Seri ve paralel bağlantıda verilen formüller karışık bağlantı için de geçerlidir.

ÖRNEK: 

Yukarıda verilen elektrik devresine göre;

a) Toplam (eşdeğer) direnci hesaplayınız.  RT=?

b) Devre akımını hesaplayınız. I=?

c) R1 direnci üzerine düşen gerilimi hesaplayınız. V1=?

d) R2 direnci üzerine düşen gerilimi hesaplayınız. V2=?

e) R3 direnci üzerine düşen gerilimi hesaplayınız. V3=?

f) R1 direnci içinden geçen akımı hesaplayınız.

g) R2 direnci içinden geçen akımı hesaplayınız. I1=?

h) R3 direnci içinden geçen akımı hesaplayınız. I2=?

a) Önce birbirine paralel olan R2 ve R3 dirençlerinin toplam (eşdeğer) direnci hesaplanır.

RT23= (R2 . R3) / (R2 + R3)

RT23= (3 . 6) / (3+6)

RT23= 18 / 9

RT23= 2 ohm

Paralel devre çözüldükten sonra karışık devre yukarıdaki seri devreye dönüşür. 

RT= R1 + RT23

RT= 4 + 2 

RT= 6 ohm

b) I= V / RT

     I= 36 / 6

     I= 6 A

c) R1 direnci üzerindeki gerilimi bulmak için R1 direnci ile içinden geçen I akımı çarpılır.

V1= R1 . I

V1= 4 . 6

V1= 24 v

d) ve e)  şıklarının sonucu aynıdır. R2 ve R3 dirençleri paralel olduğu için dirençlerin üzerindeki gerilim aynıdır. (V2 = V3)

V = V1 + V2 

V2 = V - V1 olur

V2 = 36 - 24

V2 = 12 v   eşit oldukları için  V3 = 12 v  olur.

f) R1 direncinden geçen aynı zamanda devre akımı olan I akımıdır. I akımı 6 amper olarak b şıkkında hesaplanmıştı.

g) R2 direncinden geçen akımı bulmak için üzerindeki gerilim düşümü V2,  R2 direncinin değerine bölünür.

I1= V2 / R2

I1= 12 / 3

I1= 4 A

h) R3 direncinden geçen akımı bulmak için üzerindeki gerilim düşümü V3,  R3 direncinin değerine bölünür.

I2= V3 / R3

I2= 12 / 6

I2= 2 A

Seri bağlantı konu anlatımı ve problem çözümleri için aşağıdaki linke tıklayınız.

http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2017/06/seri-elektrik-devresi-konu-anlatm-ve.html

Paralel bağlantı konu anlatımı ve problem çözümleri için aşağıdaki linke tıklayınız.

http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2017/06/paralel-elektrik-devresi-konu-anlatm-ve.html

Paralel Elektrik Devresi Konu Anlatımı ve Problem Çözümleri

Dirençler şekildeki gibi uç uca bağlandığında paralel bağlanmış olur. Dirençlerin paralel bağlantısında ek oluşur. Seri bağlantıda ek oluşmaz.

Devrenin eşdeğer (toplam) direnci aşağıdaki formüle göre bulunur.



Eğer elektrik devresinde 2 tane direnç varsa yukardaki formülün yanında aşağıdaki formül de kullanılabilir.



Eğer elektrik devresindeki bütün dirençler aynı değerde ise formül ile hesaplamaya gerek yoktur. Bir direncin değeri direnç sayısına bölünerek pratik olarak eşdeğer direnç hesaplanabilir.

RT = Bir direncin değeri / Direnç sayısı

Eşdeğer direncin değeri her zaman en küçük direnç değerinden daha küçük çıkar. Aksi bir sonuç bulursanız yanlış işlem yapmışsınız demektir.

Devrenin akımı ise her bir direncin üzerinden geçen kol akımlarının aritmetik olarak toplanması ile bulunur.

I = I1 + I2 + I3

Ayrıca devre akımı eşdeğer direnç biliniyorsa;

I= V/RT formülü ile de hesaplanabilir.

Paralel bağlantıda devre gerilimi bütün dirençler üzerinde sabittir. Bütün paralel bağlı dirençlerin üzerinde aynı devre gerilimi olur.

V = V1 = V2 = V3

Dirençlerin içinden geçen kol akımları ise gerilim değerinin direncin değerine bölünmesi ile bulunur.
Direnci fazla olan koldan az akım geçer.

I1 = V / R1
I2 = V / R2
I3 = V / R3


ÖRNEK: Aşağıda verilen devrede;

a) Toplam direnci bulunuz. RT = ?
b) Devre akımını bulunuz. I=?
c) R1 direnci içinden geçen akımı bulunuz. I1 = ?
d) R2 direnci içinden geçen akımı bulunuz. I2 = ?
e) R3 direnci içinden geçen akımı bulunuz. I3 = ?



a)

formülünü uyguladığımızda

1/RT = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3
1/RT = 1/4 + 1/6 + 1/12 paydaları 12 sayısı üzerinden eşitlersek
1/RT = 3/12 + 2/12 + 1/12
1/RT = 6/12 bu işlemi ters çevirirsek
RT = 12/6
RT = 2ohm

b) I= V/RT
I= 36/2
I= 18 A

c) I1 = V/R1
I1 = 36/4
I1 = 9 A

d) I2 = V/R2
I2 = 36/6
I2 = 6 A

e) I3 = V/R3
I3 = 36/12
I3 = 3 A


ÖRNEK: Bir elektrik devresinde R1 = 3ohm ve R2 = 6 ohm değerlerinde iki direnç paralel bağlanmıştır. Bu elektrik devresinde gerilim 12 v 'dur. Buna göre;

a) Toplam direnci bulunuz. RT = ?
b) Devre akımını bulunuz. I=?
c) R1 direnci içinden geçen akımı bulunuz. I1 = ?
d) R2 direnci içinden geçen akımı bulunuz. I2 = ?

a)
formülü uygulandığında

RT = (R1 x R2) / (R1 + R2)
RT = (3 x 6) / (3 + 6)
RT = 18/9
RT = 2ohm olur

b) I= V/RT
I= 24/2
I= 12 A

c) I1 = V/R1
I1 = 24/3
I1 = 8 A

d) I2 = V/R2
I2 = 24/6
I2 = 4 A


ÖRNEK: Bir elektrik devresinde 4 tane direnç birbirine paralel bağlanmıştır. Bu dirençlerin hepsi 12ohm'dur. ( R1 = R2 = R3 = R4 = 12ohm ) Devrenin gerilimi 24 v olduğuna göre;

a) Toplam direnci bulunuz. RT = ?
b) Devre akımını bulunuz. I=?
c) Dirençlerin içinden geçen kol akımlarını bulunuz. I1 = ?   I2 = ?    I3= ?   I4 = ?

a) RT = Bir direncin değeri / Direnç sayısı olduğuna göre
RT = 12/4
RT = 3ohm olur.

b) I= V/RT
I= 24/3
I= 8 A

c) Dirençler birbirine eşit olduğu için kol akımları da birbirine eşittir.

I1 = I2 = I3 = I4 = V/R1 olur
I1 = I2 = I3 = I4 = 24/12
I1 = I2 = I3 = I4 = 2 A her bir kol akımı 2 A 'dir.

Seri bağlantı konu anlatımı ve problem çözümleri için aşağıdaki linke tıklayınız.
http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2017/06/seri-elektrik-devresi-konu-anlatm-ve.html

Karışık bağlantı konu anlatımı ve problem çözümleri için aşağıdaki linke tıklayınız.
http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2017/07/karsk-elektrik-devresi-konu-anlatm-ve.html

Seri Elektrik Devresi Konu Anlatımı ve Problem Çözümleri

Dirençler şekildeki gibi ardı ardına bağlandığında seri bağlanmış olur. Dirençlerin bağlantısını tren vagonlarının bağlantısı gibi düşünebilirsiniz.

Devrenin eşdeğer (toplam) direnci ise hepsinin aritmetik olarak toplanması ile bulunur.
RT = R1 + R2 + R3

Seri bağlantıda devreden geçen akım sabittir. Aynı I akımı bütün dirençlerden geçer.
I= V/RT

Devre gerilimi devre dirençleri üzerine düşen gerilimlerin toplamına eşittir.
VT = V1 + V2 + V3

Dirençler üzerindeki gerilim düşümleri direncin değeri ile akımın çarpılması ile bulunur.
V1 = R1 . I
V2 = R2 . I
V3 = R3 . I

ÖRNEK: Aşağıda verilen devrede;
a) Toplam direnci bulunuz.  RT = ?
b) Devre akımını bulunuz. I=?
c) R1 direnci üzerindeki gerilim düşümünü bulunuz. V1 = ?
d) R2 direnci üzerindeki gerilim düşümünü bulunuz. V2 = ?
e) R3 direnci üzerindeki gerilim düşümünü bulunuz. V3 = ?

a) RT = R1 + R2 + R3
    RT = 3 + 4 + 5
    RT = 12ohm

b) I= V/RT
      I= 24/12
     I= 2 A

c) V1 = R1 . I
    V1 = 3 . 2
    V1 = 6 v

d) V2 = R2 . I
    V2 = 4 . 2
    V2 = 8 v

e) V3 = R3 . I
    V3 = 5 . 2
    V3 = 10 v

ÖRNEK: Gerilimi 48v olan bir elektrik devresinde 12v gerilim ile çalışan özdeş lambalar çalıştırılmak isteniyor. Bu lambaların kaç tanesinin seri bağlanması gerekir?

Lamba Sayısı = 48/12 = 4 lamba seri bağlanmalıdır.

Paralel bağlantı konu anlatımı ve problem çözümleri için aşağıdaki linke tıklayınız.

http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2017/06/paralel-elektrik-devresi-konu-anlatm-ve.html

Karışık bağlantı konu anlatımı ve problem çözümleri için aşağıdaki linke tıklayınız.

http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2017/07/karsk-elektrik-devresi-konu-anlatm-ve.html

Direnç Renk Kodları İle Direncin Değeri Nasıl Bulunur? Örnek Direnç Renk Kodu Hesaplamaları

Sabit dirençlerin değeri genellikle üzerine yerleştirilen renk bantları yardımı ile bulunur. Renk bantları sayısı 4 renk ve 5 renk olmak üzere ikiye ayrılır. Direnç üzerindeki renkler okunarak direncin değeri ve toleransı okunabilir.

Renk kodlarını pratik olarak ezberlemek için SoKaKTa SaYaMaM GiBi tekerlemesinin sessiz harflerine dikkat etmek yeterlidir.

Siyah: Renk değeri 0 , Çarpan 1,

Kahverengi: Renk değeri 1 , Çarpan 10, Tolerans %1

Kırmızı: Renk değeri 2 , Çarpan 100, Tolerans %2

Turuncu: Renk değeri 3 , Çarpan 1000

Sarı: Renk değeri 4 , Çarpan 10.000

Yeşil: Renk değeri 5 , Çarpan 100.000 , Tolerans %0,5

Mavi: Renk değeri 6 , Çarpan 1.000.000 , Tolerans %0,25

Mor: Renk değeri 7 , Çarpan 10.000.000 , Tolerans %0,1

Gri: Renk değeri 8 , Çarpan 100.000.000 , Tolerans %0,05

Beyaz: Renk değeri 9 , Çarpan 1.000.000.000

Altın: Çarpan 0,1 , Tolerans %5

Gümüş: Çarpan 0,01 , Tolerans %10

Direnç renkleri okunurken biraz ayrı duran renk toleranstır. Bu renk sağda tutularak renkler soldan sağa doğru okunur.

Direnç değerleri bulunurken eğer direncin üzerinde toplam 4 renk bulunursa;
1. Rengin renk değeri alınır.
2. Rengin renk değeri alınır.
3. Rengin çarpan değeri alınır.
4. Rengin tolerans değeri alınır.

1. ve 2. renklerin değerleri yanyana yazılır ve 3. rengin çarpan değeri ile çarpılır. 4. renk hesaplamaya katılmaz sadece tolerans değeri yazılır.

ÖRNEK: Aşağıda verilen direncin değerini bulunuz.

1.Renk Kırmızı= Renk değeri 2
2.Renk Mor= Renk değeri 7
3.Renk Kahverengi= Çarpan değeri 10
4.Renk Altın= Tolerans değeri %5
Sonuç=27x10=270Ω, Tolerans %5

Direnç değerleri bulunurken eğer direncin üzerinde toplam 5 renk bulunursa;
1. Rengin renk değeri alınır.
2. Rengin renk değeri alınır.
3. Rengin renk değeri alınır.
4. Rengin çarpan değeri alınır.
5. Rengin tolerans değeri alınır.

1. , 2. ve 3. renklerin değerleri yanyana yazılır ve 4. rengin çarpan değeri ile çarpılır. 5. renk hesaplamaya katılmaz sadece tolerans değeri yazılır.

ÖRNEK: Aşağıda verilen direncin değerini bulunuz.

1.Renk Turuncu= Renk değeri 3
2.Renk Turuncu= Renk değeri 3
3.Renk Beyaz= Renk değeri 9
4.Renk Siyah= Çarpan değeri 1
5.Renk Kahverengi=Tolerans değeri %1
Sonuç=339x1=339Ω, Tolerans %1

ÖRNEK: Kırmızı - Kırmızı - Kırmızı - Altın renklerindeki direncin değerini bulunuz.

1.Renk Kırmızı= Renk değeri 2
2.Renk Kırmızı= Renk değeri 2
3.Renk Kırmızı= Çarpan değeri 100
4.Renk Altın= Tolerans değeri %5
Sonuç=22x100=2200Ω, Tolerans %5
Bu direnç 2,2KΩ %5 olarak okunur.

ÖRNEK: 25KΩ %10 değerindeki bir direncin renklerini bulunuz.

4 renkli dirence göre renkleri bulursak
25KΩ=25000Ω yani 25 sayısı 1000 ile çarpılmış.
1. renk için  renk değeri 2 olan Kırmızı,
2. renk için renk değeri 5 olan Yeşil,
3. renk için çarpan değeri 1000 olan Turuncu
4. renk için tolerans değeri %10 olan Gümüş renkleri bulunur.
Bu durumda renkler Kırmızı - Yeşil -Turuncu - Gümüş olur.

5 renkli dirence göre renkleri bulursak
25KΩ=25000Ω yani 250 sayısı 100 ile çarpılmış.
1. renk için  renk değeri 2 olan Kırmızı,
2. renk için renk değeri 5 olan Yeşil,
3. renk için renk değeri 0 olan Siyah
4. renk için çarpan değeri 100 olan Kırmızı
5. renk için tolerans değeri %10 olan Gümüş renkleri bulunur.
Bu durumda renkler Kırmızı - Yeşil -Siyah - Kırmızı - Gümüş olur.

Çıkan sonuçlar veya verilen değerler büyük değerlerde ise;
KΩ=Kiloohm=1.000Ω 
MΩ=Megaohm=1.000.000Ω 
GΩ=Gigaohm=1.000.000.000Ω üst katları ile kısaltmalar yapılır.

Peki tolerans değeri ne işe yarar? 
Tolerans değeri direncin üretilen değerinin yüzde kaç oranında artı veya eksi olarak değişebileceğini gösterir. Yani dirençlerin çoğu aslında üretildiği değerde değildir. Tolerans oranında bir değişim olabilmektedir. Bu durumda toleransı düşük dirençler tercih etmek gerekir ki aldığımız direnç değerine yakın değerde olsun.

Örnek verecek olursak 250Ω bir direncin tolerans değeri %10 olsun. 250Ω direncin %10'u 25Ω yapar. Bu durumda bu direnç; 225Ω ile 275Ω arasında herhangi bir değerde olabilir.
250-25=225Ω
250+25=275Ω

Direnç Tanımı, Çeşitleri Nelerdir? Sabit, Ayarlı, Ortam Etkili Dirençler, Trimpot, Potansiyometre, Reosta, LDR, NTC, PTC, VDR

Dirençler elektrik akımına zorluk gösteren elektronik devre elemanlarıdır. Direnç değeri yüksek olursa içinden geçen akım değeri düşük olur. Bu olay Alman bilim adamı Ohm tarafından 1827 yılında bulunmuştur.

Direnç “R” harfi ile gösterilir, birimi ohmdur. Omega simgesi ile gösterilir (Ω).

Ohm Kanununa Göre: ( R=V/I ) Bir iletkenin iki ucu arasına 1 voltluk bir gerilim uygulandığında, bu iletkenden 1 amperlik akım geçerse bu iletkenin direnci 1 ohmdur.

Çeşitleri: 

Sabit dirençler, ayarlı dirençler, ortam etkili dirençler ve gerilim etkili dirençler olmak üzere dört başlık altında toplanır.

1. SABİT DİRENÇLER

Direnç değeri değişmeyen dirençlere sabit direnç denir. Hassasiyetleri yüksektir.

Sabit direnç çeşitleri:
* Telli Dirençler,
* Karbon Dirençler,
* Film Dirençler,
* Film Dirençler,
* Smd (Yüzey Montajlı) Dirençler

a) Telli Dirençler: Telli dirençler gerek sabit direnç, gerekse de ayarlanabilen direnç olmak üzere değişik güçlerde ve değerlerde üretilebilmektedir. Telli dirençlerde, sıcaklıkla direnç değerinin değişmemesi ve dayanıklı olması için nikel-krom, nikel-gümüş ve konstantan kullanılır. Telli dirençler genellikle seramik gövde üzerine iki katlı olarak sarılır. Üzeri neme ve darbeye karşı verniklidir. 10 Ω ile 100 KΩ arasında 30 W'a kadar üretilmektedir. Başlıca kullanım alanları; telekomünikasyon ve kontrol doğrultucularda kullanılır. Tellerin çift katlı sarılmasıyla endüksiyon etkisi kaldırılabildiğinden yüksek frekans devrelerinde tercih edilir. Küçük güçlülerde ısınmayla direnci değişmediğinden ölçü aletlerinin ayarında etalon (örnek) direnç kullanılır. Dezavantajları; direnç telinin kopması, çok yer kaplaması ve büyük güçlü olanlarının ısınması gibi dezavantajları vardır.

b) Karbon Dirençler: Karbon karışımı veya karbon direnç, toz hâlindeki karbon ve reçinenin ısıtılarak eritilmesi yolu ile elde edilir. Karışımdaki karbon oranı direncin değerini belirler. Büyüklüklerine göre ¼, ½, 1, 2, 3 W / 1Ω’dan 22 MΩ'a kadar değerlerde üretilir. Bu tür dirençlerin değer hassasiyetleri % 5-% 20 aralığındadır. Hâlen en yaygın kullanılan türdür.

c) Film Dirençler: İki tür film direnç vardır. İnce film dirençler ve kalın film dirençler. İnce film cam veya seramik silindirik bir çubuk üzerine "saf karbon", "nikel - karbon", "metal - cam tozu" karışımı "metal oksit" gibi değişik direnç sprey şeklinde püskürtülmesiyle elde edilir. Kalın film dirençler, seramik ve metal tozları karıştırılarak yapılır. Seramik ve metal tozu karışımı bir yapıştırıcı ile hamur hâline getirildikten sonra seramik bir gövdeye şerit hâlinde yapıştırılır ve fırında yüksek sıcaklıkta pişirilir. Yukarıda açıklanan yöntemle, hem sabit hem de ayarlı direnç yapılmaktadır. Film dirençler toleransı en küçük olan dirençlerdir. Yani, istenilen değer tam tutturulabilmektedir. Bu nedenle hassas direnç gerektiren elektronik devreler için çok önemli bir dirençtir. Ayrıca maksimum akımda bile değeri pek değişmemektedir. 

d) Entegre Dirençler: Çok sayıda direncin tek bir paket altına alınmasıyla elde edilen direnç türüdür. Bu nedenle entegre direnç veya sıra direnç olarak adlandırılır. Paket içindeki tüm dirençler birer ayaklarından ortak bağlıdır. Diğer ayaklar serbesttir. Bu tür dirençlerin en önemli özelliği tüm dirençlerin aynı değere sahip olmasıdır.

e) Smd (Yüzey Montajlı) Dirençler: Yüzey montaj teknolojisi (surface mount technology-SMT) yüzey montaj elemanlarını devre kartına doğrudan bağlamak için kullanılan teknolojidir. Delikler (through-hole technology) yardımıyla yapılan eski monte etme yöntemlerinden farklı bir şekilde bileşenler yüzeye monte edilir. Yüzey montaj aygıtları (surface mount devices-SMDs) hafif, ucuz, küçüktürler ve ayrıca devre kartı üzerinde birbirine yakın bir şekilde yerleştirilebilirler. Dirençler yüzey montaj teknolojisine uyumlu, en çok kullanılan analog devre elemanıdır.

2. AYARLI DİRENÇLER Trimpotlar, Potansiyometreler, Reoostalar için tıklayınız

3- ORTAM ETKİLİ DİRENÇLER Işık Etkili LDR, Isı Etkili NTC ve PTC için tıklayınız

4. GERİLİM ETKİLİ DİRENÇLER (VDR - Varistörler) için tıklayınız