Sayı Sistemleri Onluk (Desimal) , İkilik (Binary), Sekizlik (Oktal), Onaltılık (Hexadesimal) Nedir?

Dijital (sayısal) elektronikte dört çeşit sayı sistemi kullanılmaktadır. Bunlar ;

1- İkilik (binary) sayı sistemi 

2- Onlu (desimal) sayı sistemi 

3- Sekizli (oktal) sayı sistemi 

4- On altılı (hexadesimal) sayı sistemi

1- İkilik (Binary) Sayı Sistemi :

Binary sayı sisteminde iki adet sayı bulunur. 

Bunlar 0 ve 1 dir. 

Bu yüzden binary sayı sisteminin tabanı 2'dir. 

(1011 )2 şeklinde yazılır. 

Bu sayı sistemine İngilizce'de ikili sayı anlamına gelen binary numbers yani binary sayı sistemi denilmiştir. 

Her sayı dijit olarak ifade edilir ve basamaklar 2'nin kuvveti olarak yazılır. 

Örneğin 4 dijitten (haneden) oluşan (1011 )2 gibi 4-bitlik bir sayının bit ağırlıkları 2³,2²,2¹,2º 'dır. 

Bit ağırlıklarının en küçük olduğu dijite en küçük değerlikli sayı (least significant digit, LSD), bit ağırlığının en büyük olduğu dijite ise en büyük değerlikli sayı (most significant digit) denir. 

MSB tarafı en ağırlıklı bit, LSB tarafı en küçük değerlikli bittir. 

Elektriksel mantıkta 1 elektrik (akım vaya gerilim) var, 0 elektrik (akım vaya gerilim) yok anlamındadır.

2- Onlu (Desimal) Sayı Sistemi : 

Desimal sayı sistemi normal sayma sayılardan oluşur. 

Yani, 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 sayılarından oluşur. 

Günlük hayatımızda kullandığımız sayı sistemidir. 

On adet sayı bulunduğu için bu sayı sisteminin tabanı 10'dur. 

(348)10 şeklinde yazılır. 

Bu sayı sisteminde ise dört matematiksel işlem bilindiği gibidir. 

3- Sekizli (Oktal) Sayı Sistemi : 

Oktal sayı sisteminde 8 adet rakam bulunmaktadır. 

Bunlar 0 1 2 3 4 5 6 7'dir. 

Taban sayısı 8'dir. 

(125)8 şeklinde gösterilir. 

4- On Altılı (Hexadesimal) Sayı Sistemi :

Hexadesimal sayı sisteminde 16 adet rakam bulunur. 

Bunlar 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F'dir. 

Burada 10=A,11=B, 12=C, 13=D, 14=E, 15=F ye karşılık gelir. 

Tabanı ise 16'dır. 

(1B3A )16 şeklinde yazılır.

Sayı Sistemlerinin Birbirlerine Dönüşümü

1- Binary (ikilik) sayının hexadesimal (on altılık) sayıya çevrilmesi

2- Hexadesimal (on altılık) sayının binary (ikilik) sayıya çevrilmesi

3- Binary (ikilik) Sayının Oktal (sekizlik) Sayıya Çevrilmesi

4- Oktal (sekizlik) Sayının Binary (ikilik) Sayıya Çevrilmesi

5- Desimal (Onluk) Sayının Binary (İkilik) Sayıya Çevrilmesi

6- Binary (İkilik) Sayının Desimal (Onluk) Sayıya Çevrilmesi

7- Desimal (Onluk) Sayının Hexadesimal (On altılık) Sayıya Çevrilmesi

8- Hexadesimal (On altılık) Sayının Desimal (Onluk) Sayıya Çevrilmesi

İETT'nin Elektrikli, Sürücüsüz Nostaljik Ulaşım Aracının Özellikleri Nelerdir?

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen "Dünya Akıllı Şehirler Kongresi 18'in açılış töreninde İETT, "2023" ismi verilen elektrikli sürücüsüz araç tanıtıldı. 

Aracın özellikleri ve detayları şunlardır.

Sürücüsüz araç, önceden belirlenen ve hafızasına yüklenen rotada sürücüsüz olarak gidebiliyor. 

Aracın bulunduğu konumun ve çevresinin algılamasını sağlayan GPS, kamera ve sensörler etkin olarak kullanılıyor.

Şarj süresi kullanıma bağlı olarak 4,5 ile 9 saat arasında değişiyor. 

Aracın 75 kilometrelik menzile sahip olduğu öğrenildi. 

Saatte 45 kilometre hıza ulaşabiliyor.

Tek yönlü sürüş ve geri manevra yapabiliyor.

Trafiğe kapalı alanlarda ve belirlenen güzergâhlarda çalışmak üzere tasarlandı. 

Aracın yolcu taşıma kapasitesi 14 kişi.

Aracın genişliği yaklaşık 2 metre ve uzunluğu 5,5 metre olarak belirlendi.

İETT'nin sürücüsüz aracının imalat çalışmaları Bursa'da otomotiv alanında faaliyet gösteren karoser fabrikasında, Kocaeli Teknopark bölgesinde ve İkitelli'de bulunan İETT garajında gerçekleştirildi. 

4 farklı tasarım arasından seçilen nostaljik tramvay görünümlü sürücüsüz aracın üretimi, 2017 yılının Aralık ayında tamamlandı. 

Aracın kontrol yazılımı, motor ve batarya yönetim sistemi yazılımları için Galatasaray Üniversitesi'nden bir akademisyen ve Kocaeli Teknopark'ta faaliyet gösteren bir firmadan danışmanlık hizmeti alındı.

Aracın dış kabuk tasarımı, fren ve direksiyon sistemi, batarya yönetim sistemi, şanzıman redüktörü, araç yönetim yazılımı, alt ekipman kontrol sistemleri ve sürücüsüz kontrol yazılımı dahil olmak üzere yüzde 74 oranında yerli mühendislik ürünü olduğu belirtildi.

Bazı özel malzemeler ise Çin, Almanya, Japonya, Amerika ve Tayvan gibi ülkelerden temin edildi. 

Öte yandan sürücüsüz aracın ilk etapta fuar gibi kapalı alanlarda hizmet vereceği öğrenildi.

Limondan Pil Yapımı Deney, Proje Nasıl Olmaktadır?

Limondan Pil Yapımı

Evdeki limonlarımızdan olduğu kadar portakal, greyfurt, patates ve diğer meyve ve sebzelerden de pil yapabiliriz. Bu şekilde bir kimyasal reaksiyonun nasıl elektrik üreteceğini ve oluşturulan bu pilin ne kadar güç üreteceğini öğrenebiliriz.

Gerekli Malzemeler:

Limon (3-4 adet)
Bakır para, vida veya çubuk (limon sayısı kadar)
Çinkodan yapılmış çivi, çubuk veya vida (limon sayısı kadar)
1 tane LED
Tel yada kablo (kıskaç kablolar kolaylık sağlar)

Deneyin Yapılışı:



Önce her bir limonun bir tarafına çinko diğer tarafına bakır malzemeyi bıçak yardımı ile keserek batırıyoruz. Burada çinko çivi (-) elektrot, bakır para ise (+) elektrot görevi görüyor. 

Daha sonra kablo yardımıyla limonlarımızı birbirine bağlıyoruz. Ama bir limonun (+) kutbu diğer limonun (-) kutbuna gelecek şekilde bakır-çinko arasında olmasına dikkat ediyoruz.  ve limon suyu da elektrolit olarak davranıyor. 

Elektronlar normalde (-) kutuptan (+) kutba doğru akmaya başlar. 3 yada 4 adet limonu bu şekilde birbirlerine bağladığımız zaman Led’i yakmak için yeterli voltajı üretmiş oluruz. Yaklaşık 2,5 - 3,5 Volt arası bir gerilim elde ediyoruz. 

Buradan elektrik enerjisini kimyasal etkiyle elde edebileceğimizi anlıyoruz. Eğer ne kadar voltaj ürettiğinizi öğrenmek istersek avometre ile ölçebiliriz. 

Aşağıdaki linke tıklayarak koladan pil yapımını görebilirsiniz...

http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2018/04/koladan-sv-cozeltili-bir-pil-uygulamas.html

Elektrik Akımının Etkileri Nelerdir?

Elektrik Akımının Etkileri

Evlerimizde ve sanayide kullandığımız birçok cihaz ve makine elektrik akımının çeşitli metal, gaz, sıvı ortamlarda gösterdiği değişik etkiler sonucu yapılmışlardır. 

Elektrik akımının 5 değişik etkisi vardır. Bunlar;

1- Isı Etkisi

Detaylı bilgi için tıklayınız...

2- Işık Etkisi

Detaylı bilgi için tıklayınız...

3- Manyetik Etkisi

Detaylı bilgi için tıklayınız...

4- Kimyasal Etkisi

Detaylı bilgi için tıklayınız...

5- Fizyolojik (Bedensel) Etkisi 

Detaylı bilgi için tıklayınız...

Elektrik Akımının Işık Etkisi Nedir?

Elektrik Akımının Işık Etkisi

Elektrik akımı bazı metallerden veya gazlardan geçerken bu maddelerden ışık yayıldığı görülür.

Elektrik akımının geçtiği maddelerin ısınmaktadır. Bu ısınma çok yüksek değerlere ulaştığında ışık kaynağı ortaya çıkmaktadır. Akkor telli (flamanlı) lambalar bu mantıkla çalışırlar. Tungusten (wolfram) bir flamanın elektrik akımı uygulandığında çok yüksek değerlerde ısınması sonucu ışık ortaya çıkar.

Elektrik akımının çeşitli gazlardan geçmesi sonucu oluşan ışık kaynakları olarak fluoresan lambalar, tasarruflu ampüller, neon lambalar örnek olarak gösterilebilir.

Bunun yanında LED lerde kimyasal etkiyle ışık kaynağı olarak kullanılır

Elektrik enerjisinin ışık etkisinden faydalanma alanı oldukça geniştir. Aydınlatmadan tutunda eğlence sektörüne, teşhis ve tedavi amaçlı tıp uygulamalarından haberleşme teknolojisine, baskı teknolojilerinden güvenlik uygulamalarına, otomatik kontrol uygulamalarından bilimsel amaçlı test ve ölçüm uygulamalarına kadar birçok alanda kullanılmaktadır.

Örneğin, evler ve iş yerlerindeki aydınlatma amaçlı lambalar, sokak lambaları,  televizyon ve benzeri cihazların kumandaları, hemen bütün cihazlarda bulunan ve çalışıp çalışmadığını gösteren ledler daha somut örnekler olarak sıralanabilir.

Elektrik Akımının Fizyolojik (Bedensel) Etkisi Nedir? Fayda ve Zararları Nelerdir? Elektrik Çarpması

Elektrik Akımının Fizyolojik (Bedensel) Etkisi

Elektrik akımının faydalı fizyolojik etkilerinden bazıları kalp pili, işitme cihazları ve birtakım bedensel ve psikolojik hastalıkların tedavisi şeklinde sıralanabilir.

Elektrik akımının fizyolojik bakımdan faydalarının yanında zararları da mevcuttur. En önemli sakıncası elektrik çarpması olarak bildiğimiz insan vücudu üzerindeki etkileridir.

Elektrik çarpması maruz kalınan gerilimin, insan vücudunun direncine ya da akımın geçtiği yolun direncine bağlı olarak vücuttan geçirdiği akıma, geçen akımın süresine ve bulunulan ortama (ıslak, kuru, nemli, iletken, yalıtkan...) bağlı olarak tehlikeli sonuçlara yol açabilmektedir. Değişik değerdeki elektrik akımlarının insan vücudunu nasıl etkilediği aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.

1- 1-8 mA: Bedende şok etkisi yapar. Hafif sarsıntı ve heyecanlanma şeklinde algılanır.

2- 15-20 mA: Bedenden geçtiği bölgedeki kaslarda kasılma olur. Bu durumda el kasları istem dışı kasıldığından, tutulan iletkenin bırakılmaması söz konusu olabilir. Bu değerdeki akımın bedenden geçiş süresi uzarsa ölüm tehlikesi söz konusu olabilir.

3- 50-100 mA: Bedende aşırı kasılmalara, solunum güçlüğüne, süre uzadığında ise ölüme neden olur.

4- 100-500 mA: Geçiş süresine bağlı olmakla birlikte kesin ölüme neden olur.

Elektrik akımının öngörülemeyen zararlı etkilerine karşı alınacak önlemler

1- Tesisat arızası giderirken şalter ve sigortaları kapatarak onarım bitene kadar kapalık kalacaklarından emin olmak. Gerekirse panonun başına bir nöbetçi bırakmak.

2- Tesisatlarda mutlaka faz koruma rölesi, faz sırası rölesi, kaçak akım rölesi ve sigorta kullanmak.

3- Nemli yerlerin tesisatlarında nemli yer malzemeleri kullanmak.

4- Sıcaklığın fazla olduğu yerlerde ya da yangın tehlikesinin olduğu yerlerde ısıya dayanıklı kablo ve ısıya dayanıklı elemanlar kullanmak.

5- Nemli yerlerde yalıtkan ayakkabı ve eldiven giymek

6- Elektrikli cihaz onarımı yaparken cihazın fişini prizden çekip, yalıtkan eldiven ve yalıtkan ayakkabı giydikten sonra işe başlamak

7- Elektrik işlerinde kullanılan pense, yankeski, kargaburun, tornavida, kontrol kalemi ve çeşitli ölçü aletleri gibi araç gereçlerin yalıtımlarının iyi olmasına dikkat etmek.

8- Kullanılan malzemelerin yalıtımlarının standartlara uygun olarak yapılmış olduklarına emin olmak.

Koladan Sıvı Çözeltili Bir Pil Uygulaması, Kola, Alüminyum, Bakır, Çinko

Koladan sıvı çözeltili bir pil uygulaması

Deney malzemeleri:

1. Bir adet alüminyum levha

2. Bir adet bakır levha

3. Bir adet çinko levha

4. Bir bardak kola

5. Yarım bardak su

6. Bir bardak su

7. Bir avometre

8. İki adet krokodil kablo

Deneyin yapılışı:

1. Avometreyi volt (DC) kademesine getiriniz.

2. Krokodil kabloların birer uçlarını avometre uçlarına bağlayınız.

3. Krokodil kabloların boşta kalan uçlardan birini alüminyum levhaya diğerini de bakır levhaya bağlayınız.

4. Levhaları kola dolu bardağa daldırınız.

5. Voltmetrenin kaç voltu gösterdiğini okuyup not ediniz.

6. Alüminyum çubuğu bardaktan alınız ve yerine çinko çubuğu bağlayınız.

7. Voltmetrenin gösterdiği değeri okuyup not ediniz.

8. Yarım dolu su bardağına bir çorba kaşığı tuz ekleyerek bir kaşıkla iyice karıştırınız.

9. Bakır ve alüminyum levhayı bu defa yarım dolu tuzlu su bardağına daldırınız ve bağlantıları yapınız.

10. Voltmetrenin gösterdiği değeri okuyup not ediniz.

11. Dolu su bardağına iki çorba kaşığı tuz ilave ederek bir kaşıkla iyice karıştırınız.

12. Büyük alüminyum ve büyük bakır levhaları, dolu tuzlu su bardağına daldırınız ve bağlantıları yapınız.

13. Avometrenin gösterdiği değeri okuyarak not ediniz.

14. Aldığınız değerleri karşılaştırarak bir pil sisteminde potansiyel farkını etkileyen ya da etkilemeyen faktörleri bulmaya çalışınız.

Kola, bakır ve alüminyum pili

Kola, bakır ve çinko pili

Deneyin sonucu:

1. İki metal uygun bir elektrolite (asit, baz ya da tuzlu su) daldırıldığında aralarında bir potansiyel farkın (emk) oluştuğu görüldü.

2. Beşinci ve yedinci adımdaki değerler karşılaştırıldı ve elde edilen potansiyel farkının değerinin, elektrotların cinsine bağlı olduğu görüldü.

3. Yedinci ve onuncu adımlarda alınan değerler karşılaştırıldı ve elde edilen potansiyel farkının elektrolitin cinsine bağlı olduğu görüldü.

4. Onuncu ve onüçüncü adımlarda alınan değerler karşılaştırıldı ve elde edilen potansiyel farkının elektrotların (levhaların) büyüklüğüne ya da elektrolitin miktarına bağlı olmadığı görüldü.

Not: Deneyimizde pilin uçlarındaki potansiyel farkın, elektrolitin miktarına ya da levhaların büyüklüğüne bağlı olmadığı görüldü. Elektrolitin miktarının ya da levhaların büyüklüğünün etkilediği bir şey yok mu? Var elbette. Bu büyüklükler pilin gücünü, dolayısıyla da enerji miktarını etkilemektedir. Örneğin, deneyimizde sekiz ve on ikinci adımlarda yapımına başladığımız pilleri ele alalım. Bu pillerden ilki bir alıcıyı 5 dakika çalıştırırsa ikincisi aynı alıcıyı daha uzun süre çalıştırabilir.

Limondan pil yapımı için aşağıdaki linke tıklayınız...

http://elektrikelektronikegitimi.blogspot.com/2018/04/limondan-pil-yapm-deney-proje-nasl.html