Türkiye'den Yenilenebilir Enerjiye Büyük Yatırım - Rüzgar, Güneş Elektrik Enerjisi Üretimi

Türkiye'den Yenilenebilir Enerjiye Büyük Yatırım

Türkiye, Ulusal Enerji Planı kapsamında 2035'e kadar yenilenebilir enerjiye 73 milyar dolar tutarında yatırım yapmaya hazırlanıyor. 

Enerji Depolama Sistemleri Derneği (EDSİS) ve Enerjide Dijitalleşme Derneği (EDİDER) tarafından 2. Enerji Depolama Sistemleri Zirvesi kamu ve özel sektörden paydaşların katılımıyla Ankara'da düzenlendi. 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdür Yardımcısı Ramazan Usta, buradaki konuşmasında, Nisan sonu itibarıyla yenilenebilir enerji kaynaklarımızın toplam kurulu gücü 63.000 Megavat değerlerine ulaşmış durumda. 110 Gigavat civarındaki gücün yaklaşık %58'i yenilenebilir kaynaklı elektrik üretim tesislerine bağlı. dedi. 

Ramazan Usta, Bakanlık tarafından hazırlanan Ulusal Enerji Planı'na göre elektrikte toplam kurulu gücün 2025'e kadar 116.200, 2030'a kadar 149.100 ve 2035'e kadar 189.700 Megavata ulaşmasının hedeflendiğini bildirdi. 

Ramazan Usta, Türkiye'nin 2023'te 326 milyar kilovatsaat düzeyinde olan elektrik üretiminin 2035'e kadar yıllık ortalama %3,5 artışla 507 milyar kilovatsaate ulaşmasının öngörüldüğünü belirtti. Bu hedeflere ulaşmak için 2035'e kadar en az 73 milyar dolar tutarında yenilenebilir tesis yatırımı yaparak, toplam 74.353 megavat kapasitesindeki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı cari bir sistemi işletmeye almak durumundayız. diye konuştu. 

Ramazan Usta, öngörülen hedeflere ulaşılması durumunda toplam 703 milyar metreküp doğal gaz ithalatı, 226,5 milyar dolar cari açığın önüne geçilebileceğini söyledi. 

Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği Başkanı İbrahim Erden de Türkiye'nin rüzgarda kurulu gücünün 12.400 Megavata, elektrikte toplam kurulu güçteki payının %11'e ulaştığını söyledi.

Türkiye Termik Santrallerde Kömürden Elektrik Üreteminde Avrupa Lideri Oldu

Türkiye Termik Santrallerde Kömürden Elektrik Üreteminde Avrupa Lideri Oldu

Enerji düşünce kuruluşu Ember'in açıkladığı verilere göre, Türkiye 2024 yılının ilk çeyreğinde Almanya ve Polonya'yı geride bırakarak kömürden elektrik üretiminde Avrupa'nın lideri oldu.

Türkiye, nisan ayındaki 36 teravat saatlik (TWh) kömür yakıtlı elektrik üretimi ile hem Almanya hem de Avrupa'nın üçüncü en büyük kömür kullanıcısı olan Polonya'yı geride bırakarak geçti. Aynı dönemde Almanya'daki kamu kuruluşlarının kömür yakıtlı elektrik üretimi 34,6 TWh, Polonya'nın ise 31,3 TWh oldu.

Ocak-Nisan 2024 döneminde Türkiye'nin kömür yakıtlı santrallerinden kaynaklanan toplam karbondioksit (CO2) emisyonu 36 milyon metrik tonun biraz üzerinde gerçekleşti. Bu karbondioksit (CO2) emisyonu Almanya'daki santrallerin saldığı 35,8 milyon tonu ve Polonya'daki kömürlü termik santrallerin saldığı 32,2 milyon tonu geçti.

Almanya ve Polonya kömür kullanımını azaltıyor

Türkiye'nin bölgesel kömür sıralamasındaki yükselişinin ana nedeni, Ocak-Nisan 2024 döneminde Almanya'nın kömür kullanımındaki keskin düşüş oldu. Almanya'daki 2023'ün aynı dönemine kıyasla %32'den de fazla azalma meydana geldi.

Türkiye'nin kömür yakıtlı üretim toplamı, 2023'ün aynı aylarına kıyasla yaklaşık %3 daha az olmasına rağmen, Almanya'yı geride bırakmış oldu.

Almanya ve Polonya'nın 2024 nisan ayına kadar kömür yakıtlı üretimi, 2019'un aynı aylarına göre sırasıyla %42 ve %19,4 azaldı. Kuzey Avrupa ekonomilerinde son beş yılda elektrik üretiminde kömür kullanımını azaltmaya yönelik sürekli bir çabalar bunda etkili oldu.

Almanya, Polonya ile kuzey ve batı Avrupa'daki diğer zengin ekonomilerde temiz enerji üretim kapasitesinin son zamanlarda hızla artması, kömürün bu enerji sistemlerindeki statüsünün azalmasında etkili oldu.

Ember'in açıkladığı verilere göre, 2022 ve 2023 yılları arasında temiz enerji üretim kapasitesi Almanya'da %9, Polonya'da %21,4, Hollanda'da %21, İtalya'da %9,6 ve İspanya'da %8 oranında arttı. Bu artış kısmen fosil yakıtlardan enerji dönüşüm çabalarına yardımcı olmak için tasarlanan büyük devlet sübvansiyonları sayesinde gerçekleşti.

Buna karşılık, artan bütçe açığının sübvansiyon harcamalarını kısıtladığı Türkiye'deki temiz üretim kapasitesi 2022'den 2023'e %4,5 oranında arttı.

Çekya %1,1 , Romanya %1,4 ve Sırbistan'da %3,6 da 2023 yılında temiz üretim kapasitesindeki artış sınırlı kaldı. Bu durum Avrupa bölgesindeki zengin ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki temiz enerji geliştirme farkının arttığını gösteriyor.

Temiz enerji üretim kapasitesindeki yavaş büyümeye ek olarak Türkiye, Çekya ve Sırbistan, Bulgaristan enerji sistemlerinde Avrupa çapında kömüre en bağımlı ülkeler olmaya devam etti.

2024'ün ilk dört ayında kömür, Türkiye'deki toplam elektrik üretiminin ortalama %34'ünü, Çekya'da %35'ini, Bulgaristan'da yaklaşık %30'unu ve Sırbistan'da %9'unu oluşturdu.

Bu ortalamalar Almanya'da %21, Avrupa genelinde ise %13 civarında gerçekleşti.

Türkiye'de elektrik üretiminde kömüre bağımlılığın nedenleri neler?

Türkiye'nin kömüre olan bağımlılığının, ülkenin ekonomik büyüme hızıyla paralel şekilde arttığı görülmektedir.

Uluslararası Para Fonu'nun verilerine göre, Türkiye'nin reel gayrisafi yurtiçi hasılasının 2019-2024 yılları arasında yılda ortalama %4,5 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor.

Bu büyüme hızı Avrupa ortalamasından 3,5 kat, küresel ortalamadan ise yaklaşık 1,6 kat daha fazla ve ülkenin toplam enerji ihtiyacının da benzer ölçüde arttığı anlamına geliyor.

Kuraklık nedeniyle hidroelektrik barajlarından elde edilen yerel üretimde son zamanlarda yaşanan düşüşler de kömür enerjisine olan ihtiyacı artırıyor. Bu da Türkiye'nin kömür ithalatına yansıyor.

Sokak ve Cadde Aydınlatmasında LED dönüşümü Ne Kadar Tasarruf Sağlayacak

Sokak ve Cadde Aydınlatmasında LED dönüşümü Ne Kadar Tasarruf Sağlayacak

Türkiye'de sokak ve caddelerde genel aydınlatmada yapılacak LED dönüşümünün, yaklaşık 1.000.000 konutun yıllık elektrik tüketimi kadar tasarruf sağlayabileceği söyleniyor.

LED dönüşümü, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıkladığı "Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi"nde enerji tasarrufu da öncelikli alanlar arasında yer alıyor.

2024 yılında sokak ve cadde aydınlatması için öngörülen ödeneğin 35 milyar lira olduğu, LED dönüşümünün hızlandırılmasının ciddi tasarruf sağlayabileceğini ifade edildi.

Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada da genel aydınlatmada 2030'a kadar 1,2 milyon LED armatür kullanımının sağlanacağı, bunun için elektrik dağıtım şirketleri ve yerel yönetimlerle koordineli çalışılacağı bildirildi.

Türkiye, enerji verimliliği konusunda elde edilen kazanımları Türkiye Yüzyılı'nda daha ileriye taşımak amacıyla Enerji Verimliliği 2030 Stratejisi ve 2024-2030 dönemini kapsayan II. UEVEP'yi ise bu yıl uygulamaya başladı. Bu dönemde de genel aydınlatmada verimliliğin artırılması amacıyla LED kullanımının yaygınlaştırılması hedefleniyor.

LED dönüşümüyle sağlanabilecek tasarruf miktarı yıllık yaklaşık 2,2 milyar kilovatsaat olarak hesaplanırken, bu da yaklaşık 1.000.000 konutun yıllık elektrik tüketimine karşılık geliyor. Bu yıl LED armatürlü genel aydınlatma tesisi sayısının 160 bine ulaşması planlanıyor.

LED armatürlü aydınlatma tesislerinde %42 ila 74 tasarruf potansiyeli bulunuyor. Tasarruf edilecek miktarın parasal değeri, enerji fiyatlarına göre değişim gösteriyor. LED dönüşüm ile sağlanabilecek tasarrufu ortaya koymak için genel aydınlatmalardaki toplam tüketim değeri üzerinden hesap edilebilir. 2023 yılında genel aydınlatmalarda 5 milyar kilovatsaat düzeyinde elektrik tüketildiği biliniyor. LED dönüşümü ile genel aydınlatmalarda %40'ın üzerinde tasarruf sağlanabilecek.

Gölet ve Baraj Yüzeylerine Güneş Enerjisi Sanrali GES Kurulumu Yaparak Elektrik Enerjisi Üretimi

Gölet ve Baraj Yüzeylerine Güneş Enerjisi Sanrali GES Kurulumu Yaparak Elektrik Enerjisi Üretimi

Türkiye'de içme suyu için kullanılmayan 944 baraj bulunmaktadır. Bu barajlar 5.300 kilometrekare rezervuar yüzey alanına sahiptir. Bu yüzey alanının %10'unda yüzer Güneş Enerjisi Santrali - GES kurulması Türkiye'nin elektrik enerjisi ihtiyacının dörtte birini karşılayacak bir üretim kapasitesine sahip olarak görülüyor.

11 Mayıs'ta yürürlüğe giren ve enerji alanında yapılan düzenlemeleri içeren Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarında imar planı yapılmaksızın yenilenebilir enerji üretim santralleri kurulabilmesine olanak sağlıyor.

Söz konusu baraj yüzey alanlarında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne veya sulama birliklerine ait tarımsal sulama amaçlı tesislerin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisi kurulabiliyor.

Yüzer güneş enerjisi santralleri (GES), saha tipi güneş enerjisi santralleri kurulumuna bazı avantaj ve kolaylık sağlıyor. Yüzer GES'lerin üzerinde bulunduğu su bu santrallerin periyodik olarak soğumasına yardımcı oluyor ve panel verimliliğini artırıyor. Karasal GES'lere göre %10 daha verimli çalışan yüzer GES'ler, atıl durumdaki rezervuar yüzey alanlarının değerlendirilmesini ve ekonomiye kazandırılmasını sağlıyor. Yüzer GES'ler içme suyu maksatlı barajlar haricinde tüm baraj rezervuarlarında kurulabiliyor.

Türkiye'de içme suyu amacı taşımayan işletme halindeki 944 baraj, 5 bin 300 kilometrekare gibi çok geniş bir rezervuar yüzey alanına sahip bulunuyor. Bu yüzey alanının %10'unda yüzer GES kurulumu yapılması durumunda, 53.000 megavat kurulu güçle yıllık 79.500.000.000 kilovatsaat elektrik enerjisi üretimi yapılabileceği öngörülüyor. Bu da Türkiye'nin elektrik enerjisi ihtiyacının yaklaşık dörtte birine karşılık geliyor.

Yüzer GES'ler sayesinde barajlardaki suyun buharlaşması önlenerek yıllık 540 milyon metreküp suyun tasarruf edileceği tahmin ediliyor. Atmosfere salınacak karbondioksit miktarının da 51 milyon tondan fazla azalacağı hesaplanıyor. Türkiye'de bulunan göl ve göletler de dahil edildiğinde yüzer GES potansiyelinin ifade edilen; miktarların çok daha üstüne çıkacağı tahmin ediliyor.

Türkiye'nin milli enerji politikalarına önemli katkı sunacak olan yüzer GES'lerin Türkiye'de içme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile kıyı kanunu kapsamında kalan kıyı ve sahil şeritleri hariç deniz, baraj ve göletlerde santral kurulabilecek yaklaşık 80 Gigavatlık yüzer GES potansiyeli bulunduğu bildiriliyor.

Karasal GES'lerde sıcaklık artışının enerji üretiminde kayıp oranını artırdığına dikkati çekenuzmanlar yüzer GES uygulamalarında su, fotovoltaik hücrelerde doğal soğutma yaparak enerji verimliliğine katkı sunduğunu bildirdi. Ayrıca, yüzer GES'lerde toz ve kirlenme oranının çok düşük olması enerji üretiminde verimliliğe önemli fayda sağlıyor. Bu santraller, aynı zamanda hidroelektrik santrali üzerinde kurulduğu için hidrolik sisteme yardımcı kaynak olarak önemli katkı sunuyor. Gün içerisinde elektriğin yoğun tüketildiği saatlerde, yüzer GES'lerden elektrik üretimi hidroelektrik enerjisinden tasarruf sağlayabilecek.

Yüzer paneller hidroelektrik santraller için hibrit çözümler sunuyor. Baraj suyu üzerindeki enerji üreten güneş panelleri suyun buharlaşma oranını da azaltıyor. Hibrit sistemler, sadece enerji üretimini artırmakla kalmıyor aynı zamanda su kaybını da azaltarak su yönetimine katkıda bulunuyor.

Türkiye'de yüzer GES'lerin kurulması için en uygun bölgelerin ışınım oranı ve güneşlenme süresi en yüksek yerler olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi görülüyor. Bu bölge Türkiye genelinde ışınım ve güneşlenme süresi bakımından üst düzey seviyededir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde; ayrıca çok sayıda baraj ve göletin bulunması nedeniyle yatırım için ideal bir konumda bulunuyor. Bu şekilde, verimli arazilerin heba olması da engellenmiş olacaktır.

Yürürlüğe giren kanunla belediyeler göllerde lisanssız yatırım yapabilecek. Birçok belediyenin sınırlarında sulama amaçlı göller mevcut. Hem buharlaşmanın önüne geçilmesi hem de enerji iletimindeki kayıplar açısından büyük bir fırsat ortaya çıkıyor. Sektör olarak GES kurulumunda yeni alanlar ve fırsatlar ortaya çıkıyor.

Lisanssız elektrik üretiminde güneş enerjisinden üretimin payının %90'lara ulaşmaktadır. Türkiye'deki yüzer GES'ler bu rakamı daha da artıracaktır.

Yüzer GES'lerin sabitleneceği alanda rüzgar etkisinin iyi hesaplanması gerekmektedir. Özellikle şiddetli bir rüzgarda deforme olmadan bütünlüğünü kaybetmemelidir. Bu GES'ler, su yüzeyinde durabilme kabiliyeti olan ekipmanlarla kurulacağı için alt yapının çok dikkatli uygulanması gerekmektedir.