Türkiye Termik Santrallerde Kömürden Elektrik Üreteminde Avrupa Lideri Oldu

Türkiye Termik Santrallerde Kömürden Elektrik Üreteminde Avrupa Lideri Oldu

Enerji düşünce kuruluşu Ember'in açıkladığı verilere göre, Türkiye 2024 yılının ilk çeyreğinde Almanya ve Polonya'yı geride bırakarak kömürden elektrik üretiminde Avrupa'nın lideri oldu.

Türkiye, nisan ayındaki 36 teravat saatlik (TWh) kömür yakıtlı elektrik üretimi ile hem Almanya hem de Avrupa'nın üçüncü en büyük kömür kullanıcısı olan Polonya'yı geride bırakarak geçti. Aynı dönemde Almanya'daki kamu kuruluşlarının kömür yakıtlı elektrik üretimi 34,6 TWh, Polonya'nın ise 31,3 TWh oldu.

Ocak-Nisan 2024 döneminde Türkiye'nin kömür yakıtlı santrallerinden kaynaklanan toplam karbondioksit (CO2) emisyonu 36 milyon metrik tonun biraz üzerinde gerçekleşti. Bu karbondioksit (CO2) emisyonu Almanya'daki santrallerin saldığı 35,8 milyon tonu ve Polonya'daki kömürlü termik santrallerin saldığı 32,2 milyon tonu geçti.

Almanya ve Polonya kömür kullanımını azaltıyor

Türkiye'nin bölgesel kömür sıralamasındaki yükselişinin ana nedeni, Ocak-Nisan 2024 döneminde Almanya'nın kömür kullanımındaki keskin düşüş oldu. Almanya'daki 2023'ün aynı dönemine kıyasla %32'den de fazla azalma meydana geldi.

Türkiye'nin kömür yakıtlı üretim toplamı, 2023'ün aynı aylarına kıyasla yaklaşık %3 daha az olmasına rağmen, Almanya'yı geride bırakmış oldu.

Almanya ve Polonya'nın 2024 nisan ayına kadar kömür yakıtlı üretimi, 2019'un aynı aylarına göre sırasıyla %42 ve %19,4 azaldı. Kuzey Avrupa ekonomilerinde son beş yılda elektrik üretiminde kömür kullanımını azaltmaya yönelik sürekli bir çabalar bunda etkili oldu.

Almanya, Polonya ile kuzey ve batı Avrupa'daki diğer zengin ekonomilerde temiz enerji üretim kapasitesinin son zamanlarda hızla artması, kömürün bu enerji sistemlerindeki statüsünün azalmasında etkili oldu.

Ember'in açıkladığı verilere göre, 2022 ve 2023 yılları arasında temiz enerji üretim kapasitesi Almanya'da %9, Polonya'da %21,4, Hollanda'da %21, İtalya'da %9,6 ve İspanya'da %8 oranında arttı. Bu artış kısmen fosil yakıtlardan enerji dönüşüm çabalarına yardımcı olmak için tasarlanan büyük devlet sübvansiyonları sayesinde gerçekleşti.

Buna karşılık, artan bütçe açığının sübvansiyon harcamalarını kısıtladığı Türkiye'deki temiz üretim kapasitesi 2022'den 2023'e %4,5 oranında arttı.

Çekya %1,1 , Romanya %1,4 ve Sırbistan'da %3,6 da 2023 yılında temiz üretim kapasitesindeki artış sınırlı kaldı. Bu durum Avrupa bölgesindeki zengin ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki temiz enerji geliştirme farkının arttığını gösteriyor.

Temiz enerji üretim kapasitesindeki yavaş büyümeye ek olarak Türkiye, Çekya ve Sırbistan, Bulgaristan enerji sistemlerinde Avrupa çapında kömüre en bağımlı ülkeler olmaya devam etti.

2024'ün ilk dört ayında kömür, Türkiye'deki toplam elektrik üretiminin ortalama %34'ünü, Çekya'da %35'ini, Bulgaristan'da yaklaşık %30'unu ve Sırbistan'da %9'unu oluşturdu.

Bu ortalamalar Almanya'da %21, Avrupa genelinde ise %13 civarında gerçekleşti.

Türkiye'de elektrik üretiminde kömüre bağımlılığın nedenleri neler?

Türkiye'nin kömüre olan bağımlılığının, ülkenin ekonomik büyüme hızıyla paralel şekilde arttığı görülmektedir.

Uluslararası Para Fonu'nun verilerine göre, Türkiye'nin reel gayrisafi yurtiçi hasılasının 2019-2024 yılları arasında yılda ortalama %4,5 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor.

Bu büyüme hızı Avrupa ortalamasından 3,5 kat, küresel ortalamadan ise yaklaşık 1,6 kat daha fazla ve ülkenin toplam enerji ihtiyacının da benzer ölçüde arttığı anlamına geliyor.

Kuraklık nedeniyle hidroelektrik barajlarından elde edilen yerel üretimde son zamanlarda yaşanan düşüşler de kömür enerjisine olan ihtiyacı artırıyor. Bu da Türkiye'nin kömür ithalatına yansıyor.

Avrupanın En Büyük Kömürle Çalışan Elektrik Santrali Polonya Belchatow Termik Santrali

Avrupanın En Büyük Kömürle Çalışan Elektrik Santrali Polonya Belchatow Termik Santrali

Polonya'da elektrik enerjisi üretiminin %80'i kömürden sağlanmaktadır. 

Avruapa!nın en büyük kömür santrali olan Belchatow'un yakınında bir kömür madeni bulunmaktadır.

Çevreyi kirleten santralin önümüzdeki yıllarda temiz enerjiye geçmesi beklenmektedir.

Belchatow kömür satralinin kurulu gücü 5.298 MW'dır.

Belchatow kömür satrali tek başına Polonya'nın elektrik enerjisi ihtiyacının %20'sini karşılamaktadır.

Türkiye Elektrik Enerjisi Üretimi Ne Kadardır? Üretim Kaynaklarının Oranları ve Miktarı Ne Kadardır?

Türkiye Elektrik Enerjisi Üretimi Ne Kadardır? 

EPDK'nın (Enerji Piyasaları Düzenleme Kurumu) yayınladığı 2022 Yılı Haziran Ayı Elektrik Piyasası Raporu’na göre, Türkiye’nin toplam kurulu gücü Haziran ayı sonu itibariyle 101 bin 518 MW olmuştur.

EPDK raporuna göre Haziran ayında lisanslı elektrik santrallerinin kurulu gücü bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,83 oranında artarak 93 bin 567 MW oldu. Bir önceki yıl lisanslı elektrik kurulu gücü 90 bin 995 MW idi.

Haziran ayında lisanslı elektrik üretimi de bir önceki yıla göre yüzde 0,18 artarak 25 milyon 784 bin MWh oldu.

Haziran ayında lisanssız elektrik santrallerinin kurulu gücü ise 7.951 MW’a ulaştı. Haziran ayında ihtiyaç fazlası satın alınan lisanssız elektrik miktarı 1 milyar 287 bin 641 MWh oldu. İhtiyaç fazlası lisanssız elektriğe Haziran’da 2 milyar 924 milyon 562 bin lira ödeme yapıldı.

Üretim Kaynaklarının Oranları ve Miktarı Ne Kadardır?

LİSANSLI KURULU GÜÇTE EN BÜYÜK PAY DOĞAL GAZIN

Lisanslı kurulu güç içerisinde;

Doğalgazın payı yüzde 26,94, 

Barajlı hidrolik santrallerin payı yüzde 24,88, 

Linyitin payı yüzde 10,84, 

İthal kömürün payı yüzde 10,38, 

Taşkömürünün payı yüzde 0,90 

Akarsu tipi hidroelektrik santrallerinin payı da yüzde 8,84 oldu.

Yenilenebilir enerji kaynaklarından 

Rüzgar enerjisinin payı yüzde 11,65, 

Jeotermal enerjinin payı yüzde 1,80, 

Biyokütlenin payı yüzde 1,81 

Güneş enerjisinin payı da yüzde 1,26 oldu.

LİSANSSIZ KURULU GÜÇ TOPLAMDA 7 BİN 951 MW’A ULAŞTI

Lisanssız kurulu gücün;

Güneş enerjisi yüzde 91,85’ine denk gelen 7 bin 303 MW’lık kısmını,

Doğalgaz yakıtlı santraller yüzde 5,85’ini, 

Biyokütle santralleri yüzde 1,13’ünü, 

Rüzgar enerjisi santralleri yüzde 0,96’sını ve

Hidrolik kurulumları yüzde 0,21’ini oluşturdu.